Δεκάξι χρόνια μετά την υπογραφή στην Αθήνα της συμφωνίας για τον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, μεταξύ Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρωσίας, που ναυάγησε για λόγους που έχουν αναλυτικά εκτεθεί αλλού, υπεγράφησαν τη Πέμπτη από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον πρόεδρο της Βουλγαρίας Ρούμπεν Ράντεφ δύο μνημόνια κατανόησης ΜΟU.
Το πρώτο για τη διερεύνηση της δυνατότητας κατασκευής νέου πετρελαιαγωγού με τερματικό σταθμό την Αλεξανδρούπολη και καταληκτικό σταθμό το Μπουργκάς στον Εύξεινο Πόντο και το δεύτερο για την αμοιβαία δυνατότητα αποθήκευσης φυσικού αερίου στο Σιρέν στη Βουλγαρία από ελληνικές εταιρείες και στην Ρεβυθούσα στον κόλπο των Μεγάρων από Βουλγαρικές εταιρείες αντιστοίχως. Η δυνατότητα αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Βουλγαρία, πιθανόν με αμοιβαιότητα την Ρεβυθούσα, απαλλάσσει την αποθήκευση φυσικού αερίου στην Ιταλία.
Το έργο του πετρελαιαγωγού Αλεξανδρούπολη - Μπουργκάς είναι σημαντικό. Έρχεται να συμπληρώσει τον αεριαγωγό IGB που μέσω της υπεράκτιας μονάδας FSRU, μπορεί να τροφοδοτήσει με φυσικό αέριο την ανατολική Ευρώπη μέχρι την Ουκρανία και Πολωνία, τις χώρες του Visegrad και με παρακάμψεις δυτικά, την Σερβία, Κοσσυφοπέδιο και Βόρειο Μακεδονία. Κράτη που μέχρι δυο χρόνια πριν, είχαν υψηλή ενεργειακή εξάρτηση από την Ρωσία.
Τα περισσότερα είναι σήμερα κράτη-μέλη της ΕΕ με συνέπεια το έργο να συμβάλλει ουσιαστικά στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού τους.
Το επιχείρημα της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού της Βουλγαρίας και της ΕΕ γενικότερα, επικαλέστηκε παραδόξως και ο αναρμόδιος Τούρκος υπουργός ενέργειας Fatih Donmez, στην διαδικασία υπογραφής συμφωνίας με την ασυνήθιστα μεγάλη διάρκεια 13 ετών, μεταξύ της κρατικής Βουλγαρικής εταιρείας Bulgargaz με την κρατική Τουρκική Botas.
Η συμφωνία προβλέπει ότι η Βουλγαρία θα διακινεί αέριο και LNG που θα προμηθεύεται από την διεθνή αγορά μέχρι την ποσότητα 1.5 bcm ετησίως. Μέσα από το διασυνδεδεμένο σύστημα αεριαγωγών της Τουρκίας και τις πέντε τερματικές μονάδες της LNG.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο Fatih Donmez κατά το έγκυρο argusmedia (Brendan A'Hearn) δήλωσε ότι «τα 5 τερματικά LNG, ιδιαιτέρως η υπεράκτια μονάδα FSRU που θα εγκατασταθεί στον κόλπο του Σάρου (ΣΣ : 50 χλμ. απόσταση από την Αλεξανδρούπολη) θα συμβάλλει ιδιαιτέρως στην υλοποίηση της συμφωνίας».
Ο προσωρινός Βούλγαρος υπουργός ενεργείας Rossen Hristov δήλωσε στο Reuters ότι: «με την συμφωνία αυτή διασφαλίζουμε αγορά αερίου από τις παγκόσμιες αγορές και μεταφορά του μέσω Τουρκίας, που μας εξυπηρετεί καλύτερα εφοδιαστικά». Αυτά για να μην καλλιεργούνται ψευδαισθήσεις.
Δηλαδή, η Βουλγαρία θα λαμβάνει LNG συγχρόνως από το FSRU της Αλεξανδρούπολης και το παρακείμενο ανταγωνιστικό του τουρκικό FSRU του κόλπου του Σάρου. Εξετάζοντας τις ποσότητες που θα προμηθεύεται η Βουλγαρία, είναι γνωστό ότι οι ετήσιες ανάγκες της ανέρχονται σε περίπου 3 bcm (Al Jazeera, 3/1/2023) εκ των οποίων το 1 bcm καλύπτει βάσει συμβολαίου από τον διαδριατικό αεριαγωγό ΤΑΡ, το 1.5 bcm από την Τουρκία με βάση την πρόσφατη συμφωνία και μένει 0.5 bcm που μάλλον θα καλύπτει από την Ελλάδα.
To Reuters (3/1/2023) αναφερόμενο σε ενεργειακούς αναλυτές και στον πρώην Πρέσβη της Βουλγαρίας στην Μόσχα, Ilian Vassilev, εόχε επισημάνει ότι «η συμφωνία προσφέρει εναλλακτικές έναντι της βεβαρυμμένης Ρεβυθούσας, ωστόσο ενέχει τον κίνδυνο να προμηθεύεται η Βουλγαρία μεταμφιεσμένο Ρωσικό αέριο μέσω της Τουρκικής κρατικής Botas».
Απαντώντας ο προσωρινός Βούλγαρος υπουργός ενεργείας Rossen Hristov είχε δηλώσει ότι «η Βουλγαρία δεν μπορεί να ελέγξει ποιο φυσικό αέριο εισέρχεται στη χώρα (ΣΣ εννοείται από την Τουρκία) ωστόσο η Σόφια θα βεβαιωθεί ότι δεν αγοράζει Ρωσικό LNG (ΣΣ: που εξάλλου δεν θα μπορούσε λόγω των κυρώσεων).
Εν κατακλείδι, η υπογραφή των δυο μνημονίων είναι θετικό γεγονός, αν οι κυβερνήσεις που θα προκύψουν από τις εκλογές της 2ας Απριλίου στην Βουλγαρία και την άνοιξη στην Ελλάδα, θα εξακολουθήσουν να τα στηρίζουν. Ωστόσο, δεν πρέπει να ωραιοποιείται η εικόνα.
Η Βουλγαρία για τους δικούς της οικονομικούς λόγους, προτίμησε να συνάψει σημαντική συμφωνία ενεργειακού εφοδιασμού μακράς διαρκείας με τρίτη χώρα, μη κράτος-μέλος της ΕΕ, απαξιώνοντας εν μέρει τον αεριαγωγό IGB που θα μεταφέρει στην Βουλγαρία κυρίως Αζέρικο (ΣΣ μέσω Τουρκίας) αέριο, από τον αγωγό ΤΑΡ.
