Οτιδήποτε απειλεί την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και την ελευθερία και την επιβίωση του Ελληνικού λαού αποτελεί ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Μέχρι σήμερα, θεωρούσαμε ως τέτοια ζητήματα τις διεκδικήσεις της Τουρκίας και τη φονική επέλαση της πανδημίας του κορονοϊού. Το κράτος δαπανά γιγαντιαία ποσά και έχει δημιουργήσει τεράστιες φυσικές και άυλες υποδομές για την αποτροπή της τουρκικής απειλής ενώ επέβαλλε πρωτοφανή μέτρα περιορισμού των συνταγματικών ελευθεριών των πολιτών για να τους προστατεύσει από την επιδημία του COVID.
Οι θερμοκρασίες των τελευταίων εβδομάδων και οι εφιαλτικές πυρκαγιές που βιώνουμε είναι τα πρώτα δευτερόλεπτα της παταγώδους έκρηξης της κλιματικής αλλαγής. Η έκρηξη αυτή θα διαρκέσει δεκαετίες και θα έχει καταστροφικές συνέπειες για το φυσικό περιβάλλον της χώρας μας. Είναι σαφές πλέον ότι το διακύβευμα δεν είναι τίποτε λιγότερο από το εάν ο Ελλαδικός χώρος θα είναι έδαφος κατάλληλο για ανθρώπινη διαβίωση το 2100.
Με άλλα λόγια, η κλιματική αλλαγή απειλεί την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας και την επιβίωση του Ελληνικού κράτους. Αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, την Νο 1 απειλή για την εθνική ασφάλεια της χώρας και θα πρέπει να αντιμετωπισθεί ως τέτοια, και όχι ως ζήτημα τρέχουσας πολιτικής.
Η Ελλάδα μπορεί να κάνει δύο πράγματα ενώπιον αυτής της κρίσης.
Το πρώτο είναι να συνεχίσει και να επιταχύνει τη μετάβαση σε παραγωγή ηλεκτρισμού από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτό, μακροπρόθεσμα, είναι ο μοναδικός τρόπος μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα και αναστροφής της κλιματικής αλλαγής. Η αποτελεσματικότητα του μέτρου αυτού, όμως, εξαρτάται και από τις ενέργειες άλλων χωρών (ιδιαίτερα της Κίνας και της Ινδίας) και θα πάρει δεκαετίες για να έχει αποτελέσματα. Μέχρι τότε η Ελλάδα θα έχει γίνει Τυνησία...
Το δεύτερο μέτρο είναι η ΑΜΕΣΗ θωράκιση της χώρας από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Αυτό σημαίνει ένα πράγμα: την επέκταση και διαχείριση της δασικής κάλυψης του Ελλαδικού χώρου. Πρέπει να προστατεύσουμε τα δάση που έχουμε και να φυτέψουμε νέα. Πρέπει να φυτέψουμε δέντρα παντού όπου είναι δυνατόν, μέσα και γύρω από τις πόλεις μας, γύρω από τα χωράφια και τα οικόπεδά μας και σε κάθε ακάλυπτο χώρο.
Πρέπει να εφαρμοστούν οι νόμοι για την προστασία και τη διαχείριση των δασών με απόλυτη αυστηρότητα και οι παραβάτες, όποιοι και εάν είναι αυτοί, να αντιμετωπίζονται με ακριβώς τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται όσοι παραβιάζουν τους νόμους περί εθνικής ασφαλείας, δηλαδή τους κατασκόπους. Πρέπει, τέλος, να δημιουργήσουμε ένα θεσμό διαχείρισης των μέτρων προστασίας από την κλιματική αλλαγή.
Εν τάχει, μπορεί κανείς να απαριθμήσει μια σειρά άμεσων και σημαντικών ωφελειών από μια τέτοια πολιτική. Η ύπαρξη δέντρων μειώνει τις θερμοκρασίες στην επιφάνεια του εδάφους κατά 10-15 βαθμούς Κελσίου. Τα δάση και οι συστάδες από διαφορετικά είδη δέντρων και όχι από πεύκα, είναι ανθεκτικά στις πυρκαγιές. Τέλος, η Ελλάδα κάποτε ήταν καλυμμένη από δάση, τα οποία εξαφανίσθηκαν είτε από ανεξέλεγκτη υλοτόμηση ή από την ετήσια διέλευση κοπαδιών εκατοντάδων χιλιάδων αμνοεριφίων που κυκλοφορούσαν στα βοσκοτόπια των Βαλκανίων για εκατοντάδες χρόνια, μέχρι τον 20ό αιώνα.
Αυτά όλα έπρεπε να τα είχαμε κάνει από χρόνια, από τότε που η επιστήμη άρχισε να χτυπάει το καμπανάκι του κινδύνου υπερθέρμανσης του πλανήτη. Όμως, οποιαδήποτε καλή πρόθεση προς την κατεύθυνση αυτή προσκρούει σε ένα σημαντικό εμπόδιο.
Σε μια δημοκρατία, πολιτικές που έχουν σημαντικό κόστος και αλλάζουν τις ζωές των πολιτών πρέπει να έχουν σημαντική πολιτική (ήτοι: εκλογική) στήριξη για να νομοθετηθούν και να εφαρμοστούν. Αυτή είναι η ουσία της δημοκρατίας. Και, καλώς ή κακώς, η κλιματική αλλαγή δεν ήταν ποτέ στα 20 σημαντικότερα προβλήματα που απασχολούσαν τους πολίτες. Με αποτέλεσμα να μην αποτελούν προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις. Μέχρι αυτή την εβδομάδα. Οι εικόνες από τη Ρόδο και οι πίνακες θερμοκρασιών που μεταδίδουν κάθε βράδυ τα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης μάλλον έχουν ταρακουνήσει το εκλογικό σώμα.
Ο πρωθυπουργός και το επιτελείο του πρέπει να αντιμετωπίσουν την κρίση που ξεκινάει ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Αυτό δε θα είναι εύκολο γιατί θα απαιτήσει αλλαγή νοοτροπίας, με την κυριολεκτική έννοια του όρου: τρόπου σκέψης. Η αλλαγή έγκειται στο να αναγνωρίσουν ότι έχουμε περάσει σε αλλαγή υποδείγματος (paradigm shift) όσον αφορά στο κλίμα. Εάν συνεχίσουν να σκέφτονται με όρους προ κλιματικής αλλαγής, η χώρα θα γίνει παρανάλωμα στα χέρια τους.
Χρειάζεται επίσης να σκεφτούν και να ενεργήσουν δημιουργικά και όχι γραφειοκρατικά. Χρειάζεται να αντιμετωπίσουν την επικείμενη απειλή με όρους technology startup και όχι Υπουργείου ή Ανεξάρτητης Αρχής ή δημόσιας υπηρεσίας. Χρειαζόμαστε δημιουργικές, ολοκληρωτικές λύσεις, «εκτός φακέλου». Χρειαζόμαστε να επιστρατεύσουμε ανθρώπους που σκέφτονται πρωτότυπα και δημιουργικά και δεν φοβούνται να πουν τη γνώμη τους έτσι ώστε να έχει ο πρωθυπουργός όσο το δυνατόν πιο ευρεία γκάμα λύσεων από την οποία να επιλέξει την καλύτερη για την προστασία της πατρίδας μας και του Ελληνικού λαού από την επικείμενη καταστροφή.
Ο πρωθυπουργός έχει αποδείξει μέχρι στιγμής ότι σκέφτεται δημιουργικά και δε διστάζει να πάρει αποφάσεις που κανένας άλλος πολιτικός από όσους κάθονται σήμερα στα έδρανα της Βουλής δε θα τολμούσε να πάρει. Η πολυετής θητεία του στον κλάδο του venture capital τον έχει εξοικειώσει με τη δημιουργικότητα, την καινοτομία και το διαφορετικό. Γνωρίζει πολύ καλά ότι ο μόνος τρόπος να αποσπάσει κανείς υπερμεγέθεις αποδόσεις είναι να πάρει καλά μελετημένα και μεγάλα ρίσκα σε καινοτομίες.
Η χώρα αντιμετωπίζει σήμερα ορατό κίνδυνο αφανισμού λόγω των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Είναι ο ορισμός της απειλής της εθνικής ασφάλειας της χώρας. Μακαρίζω την τύχη μας που έχουμε στο τιμόνι έναν κυβερνήτη που έχει τις δυνατότητες να σχεδιάσει και να πράξει αυτό που χρειάζεται για να αποσοβηθεί ο κίνδυνος για εμάς και τα παιδιά μας. Ελπίζω να αντιληφθεί εγκαίρως ότι βρισκόμαστε ενώπιον αλλαγής υποδείγματος και απαιτούνται καινοτόμες λύσεις από το εγχειρίδιο αντιμετώπισης κινδύνων εθνικής ασφάλειας.
Ο Περικλής Φ. Κωνσταντινίδης είναι διδάκτορας χρηματοοικονομικών του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, έχει διατελέσει στέλεχος σε τράπεζες και χρηματιστηριακές εταιρίες στις ΗΠΑ και την Ελλάδα και είναι ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Καναδικής επενδυτικής εταιρίας Syracuse Main, Inc.
