Λίγες ώρες μας χωρίζουν από το κλείσιμο μιας σημαντικής διαπραγματευτικής νίκης στις Βρυξέλλες, η οποία θα εξασφαλίσει «καθαρό» δημοσιονομικό χώρο της τάξεως των 400 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση μέτρων στήριξης εντός του 2025. Σύμφωνα με πληροφορίες, το περιθώριο αύξησης των καθαρών δαπανών αυξάνεται από το 3% που ήταν η αρχική σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε 3,3-3,4% κάτι που σημαίνει ότι δίνεται περιθώριο για πρόσθετα μέτρα στήριξης 400 εκατ. ευρώ μέσα στο 2025.
Αυτό το ποσό έρχεται να προστεθεί στα περίπου 850-900 εκατ. ευρώ των μέτρων που έχουν ήδη εξαγγελθεί (μείωση ασφαλιστικών εισφορών, κατάργηση τέλους επιτηδεύματος μόνιμη επιστροφή ειδικού φόρου κατανάλωσης στο αγροτικό πετρέλαιο), με αποτέλεσμα να ανέβει ο συνολικός λογαριασμός για την επόμενη χρονιά στα 1,3 δισ. ευρώ.
Στα μέτρα στήριξης, θα πρέπει να προστεθούν και τα περίπου 300 εκατ. ευρώ που έχουν εξασφαλιστεί από τη φορολόγηση των διυλιστηρίων προκειμένου να καταβληθεί εφάπαξ οικονομική ενίσχυση στους συνταξιούχους που δεν θα πάρουν αύξηση το 2025. Φτάνουμε σε ένα πακέτο μέτρων με δημοσιονομικό κόστος 1,6 δισ. ευρώ, το οποίο θα υλοποιηθεί από φέτος τον Δεκέμβριο μέχρι και το τέλος του 2025. Η διαφορά είναι ότι όλα τα μέτρα που θα ανακοινωθούν και θα υλοποιηθούν το 2025 θα έχουν μόνιμο χαρακτήρα και όχι προσωρινό.
Στα 1,6 δισ. ευρώ των μέτρων με δημοσιονομικό κόστος, προστίθενται και τα 2 δισ. ευρώ των επιδοτούμενων δανείων για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος. Είναι πόροι από το δανειακό σκέλος του ταμείου ανάκαμψης, οι οποίοι θα διατεθούν για τη χορήγηση δανείων με επιδοτούμενο επιτόκιο. Αυτό το μέτρο έχει ελάχιστο δημοσιονομικό κόστος, καθώς ο κρατικός προϋπολογισμός επιβαρύνεται μόνο για το ποσό που αντιστοιχεί στην επιδότηση του επιτοκίου.
Αν, δηλαδή, σε ένα δάνειο το επιτόκιο θα ήταν 4% και με την επιδότηση πέφτει στο 1,5%, η διαφορά των 2,5 ποσοστιαίων μονάδων θεωρείται μέτρο δημοσιονομικού χαρακτήρα και επιβαρύνει το πρωτογενές αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το ποσό θα είναι μικρό και μόλις μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε ετήσια βάση, καθώς οι διάρκειες αποπληρωμής των στεγαστικών δανείων είναι μεγάλες.
Πώς όμως φτάσαμε στο να διευρυνθεί το πακέτο στα 2+1,6 δισ. ευρώ (2 δισ. ευρώ δάνεια και περίπου 1,6 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό σε δύο χρήσεις). Για τα 300 εκατ. ευρώ το 2024 δεν τέθηκε θέμα, καθώς υπάρχει ισοδύναμο: η φορολόγηση των διυλιστηρίων. Τα 850-900 εκατ. ευρώ των αρχικών μέτρων στήριξης ήταν προϋπολογισμένα και ανακοινωμένα στις Βρυξέλλες. Όσον αφορά στα επιπλέον 300 - 400 εκατ. ευρώ, προέκυψαν επειδή η φετινή χρονιά κλείνει με μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα από ότι αρχικά υπολογιζόταν. Ενώ είχε προϋπολογιστεί πρωτογενές πλεόνασμα 2,1%, φαίνεται ότι θα κλείσει η χρονιά στο 2,3-2,4%, εκτός φυσικά απροόπτου.
Αυτό αφήνει το περιθώριο να αλλάξει το πλαφόν αύξησης των καθαρών δαπανών μόνο για το 2025, από 3% σε 3,3 με 3,4%. Η αλλαγή, όμως, θα αφορά μόνο στο 2025 και όχι στα επόμενα έτη. Στο τέλος του μήνα, θα κατατεθεί το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό – διαρθρωτικό πρόγραμμα το οποίο θα προβλέπει αύξηση του περιθωρίου δαπανών κατά 3,3-3,4% για το 2025, κατά 3,2% το 2026, κατά 3,1% το 2027 και κατά 3% το 2028.
Επειδή η «επιτυχία» της αύξησης των δαπανών για το 2025 συνδέεται με τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις του 2024, η κυβέρνηση δεν θα θελήσει να ρισκάρει τις φετινές δημοσιονομικές επιδόσεις και κυρίως τον στόχο αύξησης των καθαρών δαπανών του 2024 κατά 2,6%. Αυτό πρακτικά σημαίνει, ότι δεν αναμένεται να ανακοινωθούν πρόσθετα μέτρα στήριξης που θα εφαρμοστούν εντός του 2024, πέραν φυσικά του μέτρου για την έκτακτη οικονομική ενίσχυση στους συνταξιούχους.
