«Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος στην κλιματική αλλαγή», όσο για το κλίμα, «αλλάζει και αυτό μας το θυμίζει σχεδόν εβδομαδιαία μια ακόμα καταστροφή στον πλανήτη μας και αυτό βεβαίως δίνει στις συζητήσεις μας ένα νέο αίσθημα του επείγοντος». Αυτά υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την ομιλία του στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα, στο Μπακού, κάνοντας επίσης λόγο για την επιτακτικότητα μείωσης των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα στη βιομηχανία.
Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός εγκαινίασε το ελληνικό περίπτερο στη διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, σημειώνοντας ότι «η Ελλάδα έχει ηγετική θέση στον ενεργειακό μετασχηματισμό και αυτό δημιουργεί αρκετές ευκαιρίες επένδυσης στη χώρα». Νωρίς το πρωί παραχώρησε συνέντευξη στο Bloomberg τονίζοντας ότι «η ελληνοαμερικανική συνεργασία αποτελεί πυλώνα σταθερότητας στη Μεσόγειο», μην παραλείποντας να αναφερθεί στο κλίμα.
Η Ελλάδα πρωτοπόρος στην κλιματική αλλαγή
«Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος όσον αφορά την κλιματική αλλαγή. Οι εκπομπές μας έχουν μειωθεί κατά 45%. Και ενώ ο λιγνίτης στο παρελθόν αποτελούσε την κύρια πηγή ενέργειας, μας έχει μειωθεί τώρα κατά σχεδόν 60%» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια τη ομιλίας του τη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα αναφερθείς έπειτα στην τεχνολογία.
Όπως είπε, «μονώνουμε τα σπίτια μας και παρέχουμε τεχνολογία, αν θέλετε, μείωσης των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα στη βιομηχανία. Η Ελλάδα, ωστόσο, θα πρέπει να εδραιώσει αυτή την τεχνολογία. Αυτή είναι η πρόκληση την οποία βλέπω μπροστά μας. Πώς μπορούμε να παρέχουμε τεχνολογία και μέτρα που οι πολίτες μας αποδέχονται και οι βιομηχανίες μας μπορούν να πληρώσουν. Πώς μπορούμε να αποφύγουμε όλα αυτά να γυρίσουν μπούμερανγκ» σημείωσε.
«Και αυτό νομίζω ότι συμβαίνει και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», συμπλήρωσε και διευκρίνισε: «Η Ευρώπη ουσιαστικά παρέχει καθαρή τεχνολογία, αλλά με πολύ υψηλό κόστος. Είμαστε η μόνη περιοχή του κόσμου που επιβάλλει περιβαλλοντικούς φόρους. Ωστόσο, οι εκπομπές μας αντιστοιχούν μόνο στο 6% των παγκόσμιων εκπομπών και δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να το κάνουμε αυτό γιατί διαφορετικά θα χάσουμε τον οικονομικό πόλεμο, αν θέλετε. Καταρχήν, η Ευρώπη και ο κόσμος θα πρέπει να είναι πιο ειλικρινείς όσον αφορά τις ανταλλαγές. Ναι, η κλιματική αλλαγή θα αντιμετωπιστεί, αλλά αυτή αν θέλετε, η αντιμετώπιση δεν θα είναι χωρίς κόστος. Θα πρέπει λοιπόν να υιοθετήσουμε μια οικονομία η οποία μπορεί να επιβραδυνθεί κατά κάποιο τρόπο, αλλά ουσιαστικά θα είναι πιο φιλική προς το περιβάλλον και αυτό είναι καθήκον μας να το διευκολύνουμε».
Η Ευρώπη χρειάζεται να αλλάξει τους κανονισμούς της
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «η Ευρώπη χρειάζεται να αλλάξει τους κανονισμούς της. Θα πρέπει λοιπόν να επικεντρώσουμε, αν θέλετε περισσότερο στην επίβλεψη και να γίνουμε αν θέλετε πιο συμπεριληπτικοί. Κάθε κράτος θα πρέπει να επιλέξει τη δική της φιλόδοξη πορεία. Θα πρέπει να στοχεύσουμε στις εκπομπές και στη μείωσή τους και να υιοθετήσουμε νέες τεχνολογίες. Θα πρέπει να αφήσουμε την καινοτομία να κάνει αυτό που ξέρει να κάνει[…]».
Πρόσθεσε ότι «θα πρέπει να επικεντρώσουμε στην εσωτερική αγορά ενέργειας. Ιστορικά όλοι υποστηρίζουμε την εσωτερική αγορά όμως αυτό γίνεται με 26 διαφορετικές πολιτικές οδηγίες φορές. Δεν υπάρχει αν θέλετε, κοινή κοινό συμφέρον ή κοινή σκέψη και ο ευκολότερος τρόπος να υιοθετήσουμε και να στηρίξουμε την κοινή αγορά και να μειώσουμε τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας είναι να επενδύσουμε σε καθαρές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Δεν μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο εάν δεν επικεντρώσουμε στην καθαρή ενέργεια και σε νέους αγωγούς για τη μεταφορά της. Σε ολόκληρο τον κόσμο και στην Ευρώπη οι πολίτες μας αντιμετωπίζουν τεράστιες, πρωτόγνωρες καταστροφές και χρειαζόμαστε νέους πόρους για να γλιτώσουμε ζωές και περιουσίες και να βοηθήσουμε βεβαίως τους πολίτες μας να ξαναχτίσουν τα σπιτικά τους και τη ζωή τους μετά από αυτές τις καταστροφές. Δεν μπορούμε να ξεχνάμε ότι στην Ευρώπη τι συνέβη το ’24. Η Ευρώπη λοιπόν θα πρέπει και θα παραμείνει ηγέτης στην παγκόσμια κλιματική μετάβαση και μετασχηματισμό, Αλλά για να γίνει αυτό θα πρέπει να αυξηθεί η ευελιξία της και ενωμένοι μπορούμε να επιτύχουμε πάρα πολλά πράγματα. Θα πρέπει να ενωθούμε λοιπόν, έτσι ώστε να βεβαιωθούμε ότι θα συνεχίσουμε αυτή την πορεία απρόσκοπτα και προς έναν κοινό σκοπό».
Αναλυτικά η παρέμβαση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ολομέλεια της 29ης Διάσκεψης των Μερών της Σύμβασης του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (COP29)
Εξοχότατοι, κυρίες και κύριοι,
Συναντιόμαστε και πάλι σε μια κρίσιμη στιγμή. Το κλίμα αλλάζει και αυτό μας το υπενθυμίζει σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση μια ακόμα τραγωδία που πλήττει κάποιο μέρος του πλανήτη. Αυτή η πραγματικότητα προσδίδει στις συζητήσεις μας μια νέα αίσθηση του επείγοντος.
Η Ελλάδα είναι πρωτοπόρος όσον αφορά στην ενεργειακή μετάβαση. Οι εκπομπές μας έχουν μειωθεί κατά 45% σε σχέση με το 2005, ενώ η η συμμετοχή του λιγνίτη, που κάλυπτε σαφώς περισσότερο από το 50% της ηλεκτροπαραγωγής μας, πλέον έχει περιοριστεί μόλις στο 6%.
Σήμερα βασιζόμαστε στην αιολική και την ηλιακή ενέργεια για σχεδόν το ήμισυ των αναγκών μας σε ηλεκτρική ενέργεια. Μονώνουμε τις κατοικίες και δημιουργούμε μια αλυσίδα αξίας στη δέσμευση άνθρακα για τη βιομηχανία μας. Η Ελλάδα είναι απολύτως προσηλωμένη στην ενεργειακή μετάβαση.
Ωστόσο, για να προχωρήσουμε, πρέπει να θέσουμε αυτή τη μετάβαση σε πιο στέρεο έδαφος. Η πρόκληση που βλέπω είναι η εξής: πώς μπορούμε να πετύχουμε μια μετάβαση που οι πολίτες μας θα μπορούν να αποδεχθούν και οι επιχειρήσεις μας να αντέξουν οικονομικά; Πώς μπορούμε να αποφύγουμε αντιδράσεις σε πολιτικό επίπεδο εναντίον αυτού του φιλόδοξου project;
Πρόκειται για πρόβλημα που έχουμε διαπιστώσει στην Ευρώπη. Η Ευρώπη είναι πρωτοπόρος στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά εξακολουθούμε να έχουμε υψηλότερες τιμές ενέργειας σε σχέση με οποιονδήποτε άλλον. Είμαστε η μόνη περιοχή που επιβάλλει βαρύ φόρο στις εκπομπές ρύπων. Είμαστε σχεδόν μόνοι στην υπεράσπιση των κανόνων του ελεύθερου εμπορίου.
Ωστόσο, το μερίδιο της Ευρώπης στις παγκόσμιες εκπομπές μειώνεται και το 2023 αναλογούσε μόλις στο 6%. Δεν μπορούμε να οδηγηθούμε σε εγκατάλειψη της βιομηχανίας. Το μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών πρέπει να αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης ευρωπαϊκής στρατηγικής κι όχι το αντίθετο.
Χρειαζόμαστε μια έξυπνη πράσινη συμφωνία. Βλέπω τέσσερις επείγουσες αναπροσαρμογές για να φτάσουμε εκεί.
Πρώτον, η Ευρώπη και ο κόσμος πρέπει να είναι πιο ειλικρινείς όσον αφορά τα αντισταθμίσματα που συνεπάγεται η ενεργειακή μετάβαση. Ναι, η ενεργειακή μετάβαση θα μειώσει μακροπρόθεσμα το κόστος, αλλά αυτή η μετάβαση δεν θα είναι ανώδυνη.
Πρέπει να προβληματιστούμε σχετικά με μία πορεία που γίνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς και οδηγεί σε μείωση της ανταγωνιστικότητάς μας και μια άλλη πορεία που εξελίσσεται μεν κάπως πιο αργά, επιτρέπει δε στη βιομηχανία να προσαρμοστεί και να ευημερεί. Είναι δική μας ευθύνη να αξιολογήσουμε προσεκτικά αυτά τα αντισταθμίσματα, και όχι να ελπίζουμε ότι θα εξαφανιστούν ως δια μαγείας.
Δεύτερον, η Ευρώπη χρειάζεται επανεκκίνηση όσον αφορά στο ρυθμιστικό πλαίσιο. Ξοδεύουμε πάρα πολλά για την επίτευξη στόχων που, στην πραγματικότητα, υπόκεινται σε περιορισμένο έλεγχο και απολαμβάνουν περιορισμένης νομιμοποίησης. Το πήραμε το μάθημά μας όταν προσπαθήσαμε να φέρουμε τη μετάβαση στους αγρότες μας. Δεν μπορούμε να κάνουμε μικροδιαχείριση αυτής της μετάβασης.
Κάθε χώρα πρέπει να επιλέξει το δικό της φιλόδοξο δρόμο. Πρέπει να κινηθούμε δυναμικά για να αντιμετωπίσουμε πρώτα τις «ευκολότερες» εκπομπές ρύπων και να επιτρέψουμε στις νέες τεχνολογίες να ωριμάσουν. Πρέπει πάση θυσία να παραμείνουμε ουδέτεροι όσον αφορά στην εξέλιξη της τεχνολογίας και να αφήσουμε την καινοτομία να κάνει τη δουλειά της.
Τρίτον, η Ευρώπη πρέπει να αφοσιωθεί εκ νέου στην εσωτερική αγορά ενέργειας. Σε επίπεδο ρητορικής, όλοι υποστηρίζουν την εσωτερική αγορά, αλλά στην πράξη, η Ευρώπη συχνά αποτελεί τη συρραφή 27 διακριτών στρατηγικών.
Μερικές φορές έχουμε νοοτροπία μηδενικού αθροίσματος στην Ευρώπη, αντί να σκεφτόμαστε το ευρωπαϊκό και το παγκόσμιο συμφέρον σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Ο ευκολότερος τρόπος για να ενισχύσουμε την εσωτερική αγορά ενέργειας, να πετύχουμε την ενεργειακή μετάβαση και να μειώσουμε τις τιμές της ενέργειας, είναι να επενδύσουμε στα δίκτυά μας.
Η έκθεση Draghi ήταν πολύ σαφής ως προς αυτό: τα δίκτυα αποτελούν ευρωπαϊκό δημόσιο αγαθό. Δεν υπάρχει εσωτερική αγορά χωρίς μαζική επέκταση της δυνατότητας μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.
Και, τέλος, πρέπει να κάνουμε περισσότερα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, οι πολίτες μας πλήττονται από πρωτοφανείς καταστροφές που συνδέονται με το κλίμα.
Χρειαζόμαστε περισσότερους πόρους για να προετοιμαστούμε, για να ανταποκριθούμε εγκαίρως στο να διασώζουμε ζωές και περιουσίες και να βοηθούμε τους ανθρώπους και τις κοινότητες να οικοδομηθούν και πάλι μετά από μια καταστροφή. Δεν μπορούμε να επικεντρωθούμε τόσο πολύ στο 2050 και να ξεχάσουμε το 2024.
Είμαι προσηλωμένος περισσότερο από ποτέ στην Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ. Η Ευρώπη πρέπει και θα παραμείνει παγκόσμιος ηγέτης στη μετάβαση. Αλλά πρέπει να είμαστε έξυπνοι και πραγματιστές, να επικεντρωνόμαστε στα δεδομένα και στην επιστήμη, με αυξημένη ευελιξία και με μια ανανεωμένη αίσθηση των πραγμάτων που η Ευρώπη, ενωμένη, μπορεί να επιτύχει.
Δεν μπορούμε να αμφιταλαντευόμαστε όσον αφορά στην αποφασιστικότητά μας να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή αλλά πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε και πρέπει να συνεχίσουμε αυτό το ταξίδι απρόσκοπτα και χωρίς να αφήσουμε κανέναν πίσω.
Σας ευχαριστώ πολύ.
