Τη μεγάλη σημασία της Αιγύπτου ως δύναμης σταθερότητας για την περιοχή, τόσο για την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών, όσο και για τον ευρύτερο στρατηγικό της ρόλο σε μια άκρως ταραγμένη γεωπολιτική ζώνη, ανέδειξε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στις δηλώσεις που έκανε από το Κάιρο της Αιγύπτου.
Η παρουσία έξι ευρωπαίων ηγετών στη συνάντηση με τον αιγύπτιο πρόεδρο, Αλ Σίσι, μεταξύ των οποίων της ίδιας της προέδρου της ΕΕ, Ουρσουλα Φον Ντερ Λάινεν, και η υπογραφή συμφωνιών 7,4 δισ ευρώ, δείχνουν ακριβώς τη σημασία που αποδίδει η Ευρώπη στην πολιτική και οικονομική στήριξη προς τη συγκεκριμένη χώρα.
Ο κ. Μητσοτάκης, αναφέρθηκε και στο μεταναστευτικό λέγοντας ότι θα η Αθήνα θα συνεργαστεί με το Κάιρο στενά για την αποφυγή παράνομης μετανάστευσης που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων, ενώ θα σχεδιαστούν νόμιμοι οδοί για τη μετανάστευση προς την Ευρώπη. Ο πρωθυπουργός, αναφέρθηκε επίσης και στη συνεργασία με την Αίγυπτο στα θέματα ενέργειας.
Επιπλέον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, συμφώνησε με όσα είπε νωρίτερα η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν για την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, λέγοντας ότι πρέπει να αποφευχθεί η χερσαία επίθεση στη Ράφα και ταυτόχρονα ζήτησε να απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι καθώς και να ανοίξουν οι διόδοι για την ανθρωπιστική βοήθεια.
«Η επίσκεψή σας σήμερα έχει τεράστια συμβολική σημασία γιατί μαζί κάναμε μια αλλαγή στη συνεργασία μας» είπε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της Αιγύπτου κατά την τοποθέτησή του. Ο Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι, έκανε ειδική αναφορά στον πόλεμο στη Γάζα λέγοντας ότι αποτελεί μια μεγάλη ανησυχία «θα ζητήσουμε άμεση κατάπαυση του πυρός και άνοιγμα διαδρόμων για ανθρωπιστική βοήθεια».
Ολόκληρη η τοποθέτηση του πρωθυπουργού
Είναι πράγματι μεγάλη χαρά να βρίσκομαι εδώ στο Κάιρο αυτή την πολύ ξεχωριστή ημέρα για τις σχέσεις Ευρώπης - Αιγύπτου και για εμάς, την Ελλάδα και την Κύπρο, που εργαστήκαμε σκληρά μαζί για να φτάσουμε στο σημείο να αναβαθμίσουμε τη σχέση μας στο επίπεδο μιας συνολικής και στρατηγικής εταιρικής σχέσης.
Πρόκειται πραγματικά για μια ημέρα-ορόσημο που αναγνωρίζει τη βαθιά στρατηγική σημασία της Αιγύπτου για τη σταθερότητα και την ευημερία, όχι μόνο της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά θα έλεγα και της Ευρώπης στο σύνολό της.
Πράγματι, το σχέδιο Κοινής Δήλωσης που θα υπογράψουμε σήμερα καθορίζει τα διάφορα δομικά στοιχεία για την υλοποίηση της πρόθεσής μας να καταστήσουμε αυτή τη στρατηγική εταιρική σχέση όσο πιο βαθιά χρειάζεται. Είτε πρόκειται για οικονομικά θέματα είτε για ενεργειακά, όπου αναγνωρίζουμε τον σημαντικό ρόλο που μπορούμε να διαδραματίσουμε για να σας βοηθήσουμε όχι μόνο να σταθεροποιήσετε την οικονομία, αλλά και να διασφαλίσετε ότι μπορείτε να παρέχετε θέσεις εργασίας για τους νέους Αιγύπτιους προσελκύοντας άμεσες ξένες επενδύσεις.
Είτε αυτό αφορά την ενέργεια, όπου έργα όπως η διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου, μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο, βοηθώντας σας να αναπτύξετε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, αλλά και διασφαλίζοντας ότι αυτές οι ανανεώσιμες πηγές θα φτάσουν στην Ευρώπη και, υπό αυτή την έννοια, θα ενισχύσουν την ενεργειακή μας ασφάλεια. Είτε αυτό σημαίνει να σκεφτούμε νέα και πιο φιλόδοξα έργα, όπως η δυνατότητα, ίσως στο μέλλον, αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στους γεωλογικούς σχηματισμούς που διαθέτετε ως αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης ή της εξάντλησης κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Είτε πρόκειται για συνεργασία σε θέματα όπως το μεταναστευτικό, όπου, πρώτα απ' όλα, πρέπει να αναγνωρίσουμε το τεράστιο έργο που έχει επιτελέσει η Αίγυπτος όσον αφορά στη φιλοξενία μεταναστών και προσφύγων από πολλές χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρές πολιτικές και οικονομικές δυσκολίες.
Πιστεύω ότι ο Πρόεδρος El-Sisi ορθώς επισήμανε πως αν η Αίγυπτος είναι ευημερούσα και σταθερή, αυτό θα μας βοηθήσει να σταθεροποιήσουμε και άλλες χώρες, όπως η Λιβύη και το Σουδάν, οι λαοί των οποίων ίσως ωθούνται να ξεφύγουν από διώξεις, πόλεμο αλλά και από την οικονομική απόγνωση. Και φυσικά, όπως σημείωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι εξαιρετικά σημαντικό να αντιμετωπιστούν οι διακινητές που εκμεταλλεύονται την απελπισία αθώων ανθρώπων, ώστε να διασφαλίσουμε ότι δεν θα ανοίξουν άλλες, νέες οδοί παράνομης μετανάστευσης προς την Ευρώπη, αλλά ταυτόχρονα και ότι θα προσφέρουμε νόμιμες οδούς μετανάστευσης για τους νέους Αιγύπτιους που αναζητούν εργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έχουμε συνεργαστεί πολύ στενά με την Αίγυπτο, όσον αφορά στη διμερή μας εταιρική σχέση. Υποδεχόμαστε εδώ και πολλές δεκαετίες Αιγύπτιους που επιθυμούν να εργαστούν στην Ελλάδα. Και πιστεύω ότι η συνεργασία μας μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για το τι μπορούμε να επιτύχουμε μαζί ως αποτέλεσμα αυτής της νέας συνολικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης.
Τέλος, όσον αφορά στη Γάζα, επιτρέψτε μου επίσης να μοιραστώ τη βαθιά μας ανησυχία για την ανθρωπιστική κατάσταση και να να επαναλάβω την έκκλησή μας για άμεση κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση όλων των ομήρων. Επιτρέψτε μου επίσης να εκφράσω την στήριξή μου γι’ αυτό που είπε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, ότι δεν μπορούμε να δεχτούμε, σε καμία περίπτωση, οποιονδήποτε αναγκαστικό εκτοπισμό Παλαιστινίων στην Αίγυπτο.
Αναγνωρίζουμε τις βαθιές ανησυχίες της Αιγύπτου για την ασφάλεια στο ζήτημα αυτό. Ευελπιστώ ότι μπορούμε να συνεργαστούμε, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Αίγυπτος, για να διερευνήσουμε το πώς μπορούμε να εργαστούμε ξανά στην κατεύθυνση της μόνης ρεαλιστικής μακροπρόθεσμης πολιτικής λύσης στην παλαιστινιακή τραγωδία: και αυτή είναι, φυσικά, η λύση των δύο κρατών.
Κύριε Πρόεδρε, να επαναλάβω ότι είναι μεγάλη μου χαρά να βρίσκομαι εδώ, με χαροποιεί επίσης ιδιαίτερα να βρίσκομαι μαζί με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τους διακεκριμένους συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Πιστεύω ότι η παρουσία τόσων πολλών από εμάς εδώ σήμερα μαρτυρά την ιδιαίτερη αξία που αποδίδουμε σε αυτή τη στρατηγική εταιρική σχέση.
Υπεγράφη η συμφωνία με την ΕΕ - Πώς θα μοιραστούν τα 7,4 δισ. ευρώ
Σημειώνεται πως το απόγευμα της Κυριακής, υπεγράφη στο Κάιρο της Αιγύπτου η στρατηγικής σημασίας συμφωνία της Ευρώπης με την Αίγυπτο. Πρόκειται για τη λεγόμενη «Κοινή Δήλωση για τη Στρατηγική και Συνολική Εταιρική Σχέση» των δύο πλευρών.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συνυπέγραψε τη στρατηγική συμφωνία με τον πρόεδρο Αμπντέλ Φάταχ Ελ Σίσι στο αιγυπτιακό προεδρικό μέγαρο.
Στην τελετή παρέστησαν οι πρωθυπουργοί του Βελγίου, της Ιταλίας, της Ελλάδας και της Αυστρίας.
«Σήμερα εγκαινιάζουμε τη Στρατηγική και Ολοκληρωμένη συνεργασία μας με την Αίγυπτο» τόνισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Θα εργαστούμε μαζί σε έξι τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, επισημαίνει:
- Πολιτικές σχέσεις
- Οικονομική σταθερότητα
- Επενδύσεις & Εμπόριο
- Μετανάστευση
- Ασφάλεια
- Άνθρωποι και δεξιότητες
Six European leaders today in Cairo.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) March 17, 2024
This shows how deeply we value our partnership with Egypt. pic.twitter.com/fE4NFDGHRi
Πώς θα μοιραστούν τα 7,4 δισ. ευρώ
Λεπτομέρειες για την οικονομική βοήθεια των 7,4 δισ. ευρώ που θα παρέχει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην Αίγυπτο έδωσε στη δημοσιότητα το Reuters λίγη ώρα πριν την συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών και του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Αμπντελ Φατάx αλ Σίσι το μεσημέρι της Κυριακής.
Σύμφωνα με το Reuters τα χρήματα θα δοθούν την τριετία 2024-2027 στο πλαίσιο της συμφωνίας για διευρυμένη συνεργασία που θα ανακοινωθεί στο Κάιρο σήμερα.
Από τα χρήματα αυτά τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ θα αφορούν μακροοικονομική βοήθεια, τα 1,8 δισ. ευρώ θα αφορούν επενδύσεις και τα 600 εκατομμμύρια ευρώ θα δοθούν σε επιχορηγήσεις.
Ειδικά για τα χρήματα της μακροοικονομικής στήριξης, ευρωπαίος αξιωματούχος είπε στο Reuters ότι το 1 δισ. ευρώ θα δοθεί μέσα στο 2024.
Κυρ. Μητσοτάκης: Θέτουμε τα θεμέλια μιας στρατηγικής συνεργασίας
Από την πλευρά του, ο Έλληνας πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην ολομέλεια της Συνόδου, πριν την υπογραφή της συμφωνίας, τόνισε πως
«Η δήλωση που θα υπογράψουμε θέτει τα θεμέλια για την εφαρμογή των στόχων μας και την εμβαθυνση των σχεσεών μας με την Αίγυπτο».
Σχετικά με το μεταναστευτικό, η οξυνση του οποίου βρισκεται στην κορυφη της ατχενετας των συνομιλιών, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι «είναι σημαντικό να βεβαιωθούμε ότι δεν θα ανοίξουν άλλοι δρόμοι παράνομης μετανάστευσης ή εμπορίας ανθρώπων», καθώς και ότι «δεν θα ανεχτούμε τη βίαιη μετατόπιση Παλαιστινίων σε άλλες χώρες».
Για τον τομέα της ενέργειας, ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέφερε ότι η χώρα μας θα βοηθήσει την Αίγυπτο «όχι μόνο να σταθεροποιήσετε την οικονομία σας, αλλά να δημιουργήσετε και νέες θέσεις εργασίας για τους νεαρούς Αιγύπτιους, μέσω των επενδύσεων».
Επενδύσεις, πρόσθεσε, «είτε αυτές έχουν σχέση με την ενέργεια, είτε με έργα όπως ο αγωγός διασύνδεσης της Ελλάδας και της Αιγύπτου και η επένδυση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Και φυσικά πρέπει να βεβαιωθούμε ότι όλα αυτά τα έργα θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο την ενεργειακή μας ασφάλεια».
Συνάντηση Μητσοτάκη - Αλ Σίσι
Σημειώνεται πως ο πρωθυπουργός στις 13:15 το μεσημέρι είχε συνάντηση με τον πρόεδρο της Αιγύπτου, Αμπντελ Φατάχ αλ Σίσι, όπου εξέφρασε την ικανοποίηση του για την αναβάθμιση των σχέσεων της ΕΕ με την Αίγυπτο σε σε συνολική και στρατηγική συνεργασία, για την υλοποίηση της οποίας πρωτοστάτησε.
Κατά τη συνάντηση ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε την ανάγκη συνεργασίας της Αιγύπτου στη διαχείριση της παράνομης μετανάστευσης, ώστε να μην ανοίξει ένας νέος μεταναστευτικός διάδρομος από την Λιβύη προς την Κρήτη.
Ο πρωθυπουργός εξέφρασε, παράλληλα, την ικανοποίησή του για το επίπεδο των διμερών σχέσεων και για την ενεργειακή συνεργασία με έμφαση στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Αιγύπτου GREGY Interconnector.
Κατά τη διάρκεια της συνάντησης επιβεβαιώθηκε η απόφαση των δύο ηγετών να αναβαθμίσουν και να εμβαθύνουν την στρατηγική σχέση των δύο χωρών με τη σύσταση Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας- Αιγύπτου, η πρώτη συνεδρίαση του οποίου θα διεξαχθεί στην Αθήνα κατά το επόμενο χρονικό διάστημα. Οι δύο ηγέτες θα υπογράψουν το απόγευμα Κοινή Δήλωση για τη σύσταση του ΑΣΣ.
Τέλος, ο πρωθυπουργός ευχαρίστησε για την οργάνωση της επίσκεψης στη Σίβα. Η όαση της Σίβα έχει ξεχωριστή σημασία για τις πολιτιστικές σχέσεις Ελλάδας Αιγύπτου, καθώς εκεί βρίσκεται το μαντείο του Αμον Ρα το οποίο επισκέφθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος το 331 π.χ.
Αναβάθμιση στις σχέσεις ΕΕ - Αιγύπτου
Όπως αναφέρει ευρωπαϊκή πηγή, «σ' αυτή την εταιρική σχέση ΕΕ-Αιγύπτου σημασία έχει το βάθος και η ποιότητα αυτής της σχέσης». Είκοσι χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Αιγύπτου, η σχέση αναβαθμίζεται, ένας στόχος, ο οποίος είχε επισημανθεί τον περασμένο Ιανουάριο μετά τη δέκατη σύνοδο του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Αιγύπτου, και όπου σημειώθηκε χαρακτηριστικά:
«Η ΕΕ και η Αίγυπτος προτίθενται να επιδιώξουν μια συνεργασία που προωθεί την πολυμερή προσέγγιση και τη βασισμένη σε κανόνες διεθνούς τάξης. Θα συνεχίσουν να συνεργάζονται για την προώθηση της σταθερότητας, της ειρήνης και της ασφάλειας στη Μέση Ανατολή, τη Μεσόγειο και την Αφρική. Δεδομένης της σημασίας που αποδίδουν στη σχέση τους, η ΕΕ και η Αίγυπτος σκοπεύουν να την αναβαθμίσουν σε επίπεδο περιεκτικής και στρατηγικής εταιρικής σχέσης».
Ειδικότερα, η ευρεία συμφωνία με την Αίγυπτο, διαφοροποιείται από την Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας που είχε υπογραφεί το 2016 και αφορούσε μόνο το μεταναστευτικό, καθώς και από το μνημόνιο συνεργασίας με την Τυνησία εφόσον πλέον γίνεται λόγος για μία «περιεκτική-συμπεριληπτική συμφωνία».
Η υπογραφή της περιεκτικής εταιρικής σχέσης με την Αίγυπτο, λαμβάνει χώρα μετά την έναρξη λειτουργίας του θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου στην Κύπρο και δύο ημέρες μετά την άφιξη στη Γάζα του πρώτου πλοίου με ανθρωπιστική βοήθεια που απέπλευσε από την Λάρνακα.
Σύμφωνα με πηγές, η Κύπρος διατηρεί εξαιρετικά στενές σχέσεις με κράτη της περιοχής, ειδικά με το Κάιρο «οι σχέσεις είναι διαχρονικές και είναι από τις λίγες χώρες που έχει Συμβούλιο Διακυβερνητικής Συνεργασίας», ενώ ως προς την κοινή διακήρυξη που θα υπογραφεί στη σημερινή σύνοδο, ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε υπογραμμίσει και στο παρελθόν, πριν από την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, την ανάγκη η ΕΕ να αυξήσει την εμπλοκή της στην περιοχή και ειδικά στην Αίγυπτο.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχε βρεθεί στην Αίγυπτο και τον περασμένο Νοέμβριο με βασικό κομμάτι της επίσκεψης την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους Παλαιστίνιους, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Φατάχ Αλ-Σίσι συζήτησαν για την συνεργασία έτσι ώστε να αποφευχθεί η περιφερειακή κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή.
Ο ρόλος του GREGY
Η βαρύτητα που δίνει η ΕΕ στις σχέσεις με την Αίγυπτο είχε αποτυπωθεί επίσης στις δηλώσεις που είχε κάνει ο επίτροπος διεύρυνσης Όλιβερ Βάρχελι τον περασμένο Ιανουάριο, ο οποίος είχε επισημάνει ότι πρόκειται για «χρυσή εποχή στις σχέσεις ΕΕ-Αιγύπτου», ενώ είχε κάνει ειδική αναφορά στον GREGY.
«Η Αίγυπτος μπορεί να γίνει όχι μόνο ένας αξιόπιστος προμηθευτής φυσικού αερίου, αλλά και μια αξιόπιστη πηγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Και για το λόγο αυτό, τονίσαμε από την πλευρά μας ότι είναι σημαντικό το καθεστώς του έργου αμοιβαίου ενδιαφέροντος για το έργο GREGY, του καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας βαθέων υδάτων μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου» είχε υπογραμμίσει χαρακτηριστικά.
Ισχυρές σχέσεις της ΕΕ με χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστών
Την ίδια ώρα όμως υπάρχουν οι φωνές, οι οποίες φέρνουν στο προσκήνιο το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο.
Η αποστολή γίνεται στο πλαίσιο «των συζητήσεων με την Αίγυπτο σε σχέση με το πώς θα ενισχυθεί η εταιρική σχέση. Υπάρχουν ειδικοί μηχανισμοί για τη συζήτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου» είχε επισημάνει στις 13 Μαρτίου ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Επιτροπής, Ερίκ Μαμέρ.
Το ζήτημα είχε εγείρει και η Ολλανδία κατά τη διάρκεια συζήτησης για την επίσκεψη, ωστόσο όπως αναφέρουν πληροφορίες η γενικότερη κατάσταση, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, η αστάθεια στο Σουδάν και τη Λιβύη, χώρες με τις οποίες συνορεύει η Αίγυπτος κάνουν αντιληπτό στα κράτη-μέλη τη σημασία της συνεργασίας. Ευρωπαϊκή πηγή κάνει λόγο για «ρεαλιστική προσέγγιση» από την πλευρά των Βρυξελλών, ενώ άλλη πηγή επισημαίνει τη σημασία που έχει «η ΕΕ να κάνει ισχυρές σχέσεις με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστών με στόχο τη σταθεροποίηση της κατάστασης».
Ο τρόπος που έχει επιλέξει άλλωστε να αντιμετωπίσει η ΕΕ το μεταναστευτικό είναι κάνοντας προσπάθεια να «αντιμετωπίσει το πρόβλημα στη ρίζα του», και με επαφές με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, όπως είχε συμβεί μετά την εργαλειοποίηση μεταναστών στον Έβρο, τη διαχείριση αντίστοιχης κατάστασης όταν η Λευκορωσία χρησιμοποίησε «ως όπλο» μετανάστες, καθώς επίσης και με ζυμώσεις με χώρες όπως για παράδειγμα το Ιράκ.
Στην μικρή ολομέλεια του Απριλίου στις Βρυξέλλες, πιθανόν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να ψηφίσει για το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο φέρνοντας ακόμη πιο κοντά την εφαρμογή νέων κανόνων.
Δείτε τις δηλώσεις των ηγέτων
