Αν κάποιος από μας στην Ελλάδα ερωτηθεί ποιοι έχουν το πιο μειωμένο προσδόκιμο ζωής στις Ηνωμένες Πολιτείες, η αυθόρμητη απάντησή μας θα είναι «οι Μαύροι»*. Θα είναι όμως μια λάθος απάντηση, παρότι βασισμένη σε δικαιολογημένα στερεότυπα. Αυτοί με το μικρότερο προσδόκιμο ζωής είναι οι λευκοί των Μεσοδυτικών Πολιτειών των ΗΠΑ!
Φυσικά και στον γενικό πληθυσμό δεν περνούν καλύτερα οι μαύροι από τους λευκούς. Όμως υπάρχει μεγάλο ποσοστό λευκών που περνά χειρότερα ή ισότιμα με τους φτωχούς μαύρους. Είναι και αυτοί από τους φαν του Τραμπ.
Ζουν την έλλειψη στέγης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, την ακραία φτώχεια και πείνα, στην πλουσιότερη χώρα του πλανήτη. Είναι παραδομένοι στην ανεργία, την εξαθλίωση, τον αλκοολισμό, τα παραισθησιογόνα.
Οι αριθμοί είναι τρομακτικοί. Σαράντα εκατομμύρια κάτοικοι των ΗΠΑ ζουν στο όριο της φτώχειας. Ακόμη και πολλοί που εργάζονται, δεν καταφέρνουν με το πενιχρό εισόδημα να νοικιάσουν σπίτι και ζουν στο αυτοκίνητά τους, σε αυτοκινητιστικούς καταυλισμούς ιδιότυπων νομάδων μέσα στη χώρα τους.
Ο ειδικός επιτετραμμένος του ΟΗΕ για την Ακραία Φτώχεια, Φίλιπ Άλστον, δήλωνε το 2017 ότι ένας στους οχτώ Αμερικανούς ζει μέσα στη φτώχεια, και οι μισοί από αυτούς σε αυτό που αποκαλείται «βαθιά φτώχεια». Οι εικόνες που μετέφερε από την περιοδεία του στους καταυλισμούς αστέγων, από την Καλιφόρνια ως τις μικρές πόλεις του Νότου, ήταν σοκαριστικές.
Για παράδειγμα (και συγγνώμη για την εικόνα) ανέφερε ότι μια αντανάκλαση της αύξησης της φτώχειας και της ανισότητας, είναι η επανεμφάνιση εντερικών μολύνσεων «από νηματώδη παρασιτικά σκουλήκια» στον αμερικανικό Νότο, όπου οι τοπικές αρχές δεν προσφέρουν καθαρό νερό ούτε αποχέτευση κι αναγκάζουν τους πολίτες να πληρώνουν οι ίδιοι γι’ αυτές τις βασικές υπηρεσίες (να πληρώνουν λεφτά που δεν έχουν).
Είδε επίσης στο Skid Row, γειτονιά του Λος Άντζελες, μιας από τις πλουσιότερες πόλεις της Αμερικής, το 41% του πληθυσμού να ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, και να έχει περίπου 8.000 αστέγους. Είδε εξαθλιωμένους, άνδρες γυναίκες και παιδιά, να ζουν σε σκηνές και αυτοσχέδια καταφύγια μουσαμάδων, δίπλα σε νεκρούς αρουραίους. Και στο φόντο να στραφταλίζουν οι λαμπεροί ουρανοξύστες. ‘Η όπως έγραψε ο δημοσιογράφος της Guardian που τον συνόδευσε: «Συμπυκνωμένη ανθρώπινη ταπείνωση. Ένας εφιάλτης με θέα την πόλη των ονείρων».
Το σημαντικό είναι ότι ο επιτετραμμένος του ΟΗΕ είχε διαπιστώσει στην έκθεσή του: «Οι τρέχουσες τάσεις στις ΗΠΑ στην πραγματικότητα υπονομεύουν τη δημοκρατία».
Αποκαλυπτικό για τη δυστοπική κατάσταση που ζει αυτό το μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού είναι το ντοκιμαντέρ του Sebastian Gilles υπό τον τίτλο «Πως επιβιώνουν οι φτωχοί στις ΗΠΑ» ( How poor people survive in the USA ).
Αποκαλυπτικό είναι επίσης και το βιβλίο «Το τραγούδι του Χιλμπίλη» (στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Δώμα»). Στην Αμερική τα μέλη των παραγνωρισμένων κοινωνικών τάξεων, που έχουν εκπέσει του αμερικανικού ονείρου και ζουν τον αμείλικτο αμερικανικό εφιάλτη, χαμένοι μέσα στην παραίτηση, την αυτοεγκατάλειψη, τη ματαίωση και τη μιζέρια, τους λένε χιλμπίλιδες. Δεν έχει ακριβή μετάφραση στα ελληνικά, αλλά έχει την έννοια κάτι σαν «λευκά σκουπίδια», «δευτεροκλασάτοι», κλπ.
Για το βιβλίο ο Economist έγραψε «Δε θα διαβάσετε φέτος σημαντικότερο βιβλίο για την Αμερική» (2016), ενώ οι New York Times το χαρακτήρισαν «απαραίτητο ανάγνωσμα για την ιστορική στιγμή που ζούμε (προεδρία Τραμπ). Βέβαια η ταινία που ανέβηκε στο Netflix, κατά τους κριτικούς, ατύχησε να αποδώσει την γενικότερη ταξική ατμόσφαιρα της αμερικανικής ενδοχώρας.
Πριν τον Τραμπ ήταν ο Ρέιγκαν με τους φόρους που μείωσε στους πλούσιους, όπως και ο υιός Μπους (ο γράφων θυμάται τον δισεκατομμυριούχο μεγαλοεπενδυτή Μπάφετ να αναρωτιέται, γιατί μου μείωσε τους φόρους; Έχω να πληρώσω!) όπως και ο Μπίλ Κλίντον που κατήργησε τις κοινωνικές παροχές για οικογένειες χαμηλού εισοδήματος.
Γι’ αυτό άρεσε σε πολλούς ο Τραμπ. Γι’ αυτό και άρεσε το τείχος του Τραμπ. Για να μην έρθουν άλλοι, να μην δοθούν στους καινούργιους κοινωνικά επιδόματα που τα στερούνται οι ίδιοι. Γ΄ αυτό άρεσαν και οι δασμοί που επέβαλε. Η εμβληματική βιομηχανική εικόνα της Αμερικής είναι το φάντασμα του Ντιτρόιτ, με τα εγκαταλελειμμένα κτίρια της πρώην ανθούσας βιομηχανίας και οι άνεργοι της πόλης - ανθούσα προ παγκοσμιοποίησης, όταν τα προϊόντα δεν παράγονταν στον φτηνό Τρίτο Κόσμο, αφήνοντας άνεργους τους αμερικανούς εργάτες.
Δεν κάνουμε… τεχνικοοικονομική ανάλυση ενός τόσο τεράστιου γεγονότος. Σπαράγματα της μεγάλης εικόνας δίνουμε.
Αφλεγείς θεωρούμε τις κατάρες στον Τραμπ. Ο Τραμπ ήταν ένας γελοίος τύπος (και όχι ένας με διαβολικό τρόπο που το κάνει για καλό, όπως είπε ο Τσίπρας), ένας τυχοδιώκτης, που γράφει στα σινιέ παπούτσια του τη δημοκρατία. Αλλά τα προτάγματά του, πέραν του δεξιού κοινού, συνήχησαν και με τις χορδές του παραπεταμένου τμήματος του Αμερικανικού λαού. Ακόμη χειρότερο θα είναι αν παρουσιαστεί στο μέλλον ένας «σοβαρός» Τραμπ, που θα πατήσει πάνω σε αυτά τα προβλήματα.
*ΥΓ: Σημείωση προς αποφυγήν παρεξήγησης από τους πολιτικοορθάκηδες: Οι ίδιοι οι μαύροι θέλουν να λέγονται έτσι, και όχι έγχρωμοι, ή άλλα επίθετα που ανακάλυψε η πολιτική ορθότητα. Εξ ου και το σύνθημά τους «black lives matter».
