Τα βήματα που πρέπει να γίνουν προκειμένου να μην επαναληφθούν στο μέλλον τραγωδίες όπως το δυστύχημα των Τεμπών, καθώς επίσης και τις διαχρονικές ευθύνες των κυβερνήσεων αναλύει στο Liberal ο καθηγητής στη Βιομηχανική και Χωρική Οικονομική στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Δρ. Ανδρέας Παπαθεοδώρου.
Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο
Κύριε Παπαθεοδώρου έχοντας εμπειρία στις μεταφορές, εκτός από τα εγκληματικά ανθρώπινα λάθη που οδήγησαν στην τραγωδία των Τεμπών, πού εντοπίζετε τις ευθύνες για τις διαχρονικές παθογένειες του ελληνικού σιδηροδρόμου;
Το μεγάλο ζήτημα είναι ότι πρέπει το κράτος να δώσει πολύ μεγαλύτερη έμφαση στην ικανή στελέχωση των ρυθμιστικών αρχών και εν προκειμένω της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων, καθώς επίσης και των αρχών που ερευνούν ατυχήματα και δυστυχήματα. Η αντίστοιχη αρχή για τα αεροπορικά ατυχήματα είναι ενεργή, δεν γνωρίζω αν το ίδιο συνέβαινε με την ΡΑΣ. Η κυβέρνηση ορθώς αποφάσισε τις συγχωνεύσεις προκειμένου να λειτουργήσει η Αρχή Διερεύνησης σιδηροδρομικών ατυχημάτων πριν από ένα μήνα. Ωστόσο δεν πρόλαβε να στελεχωθεί η νέα αρχή και εξ’ αυτού προέκυψε η απόφαση για τη λειτουργία της τριμελούς επιτροπής.
Σε ό,τι αφορά για τις ευθύνες σε μια ελεύθερη οικονομία είναι πολύ βασικό να λειτουργούν αποτελεσματικά οι ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές. Κατ’ αρχάς στο θέμα ασφάλειας και κατά δεύτερον σε ό,τι αφορά στα ζητήματα οικονομικής και τιμολογιακής πολιτικής που ακολουθούνται από τους εποπτευόμενους φορείς. Επομένως το πρώτο βήμα είναι αυτό, δηλαδή η διασφάλιση της ασφάλειας και των προτύπων τήρησης της παρεχόμενης υπηρεσίας.
Το κράτος εδώ και καιρό δεν νομίζω να είχε δώσει την απαραίτητη έμφαση στις σχετικές ρυθμιστικές αρχές. Δυστυχώς με τα όσα τραγικά συνέβησαν στα Τέμπη ήρθε η ώρα το κράτος να δώσει την απαραίτητη προσοχή.
Διαβάζουμε για συμβάσεις που αφορούσαν στην ασφάλεια του σιδηροδρόμου που δεν ολοκληρώθηκαν έως το 2019, προχώρησαν μεν έως σήμερα, όμως δεν έφτασαν στο τέλος τους. Τι πρέπει να αλλάξει στο καθεστώς δημοσίων συμβάσεων ειδικά σε ευαίσθητους τομείς όπως οι μεταφορές;
Μιλώντας από την εμπειρία που έχω ως πανεπιστημιακός, δυστυχώς το πλαίσιο που αφορά στην υπογραφή των δημοσίων συμβάσεων είναι πραγματικά δαιδαλώδες. Υπάρχουν πολλές καθυστερήσεις στους χρόνους υλοποίησης των συμβάσεων και υπογραφής τους κυρίως λόγω των ενστάσεων που εγείρονται. Κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να υπάρξει ένα πολύ πιο αυστηρό πλαίσιο συμβάσεων που αφορά τόσο στην υποβολή τεχνικών και οικονομικών προσφορών, όσο και στα χρονικά περιθώρια που δίνονται για τις προσφυγές. Μια καλή πρόταση θα ήταν η δημιουργία ενός ειδικού δικαστηρίου, το οποίο αποκλειστικά και μόνο θα ασχολείται με θέματα δημοσίων συμβάσεων.
Σήμερα αν υπάρξει κάποια προσφυγή αυτή εκδικάζεται από τα κανονικά δικαστήρια και με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται μεγάλη αργοπορία και καθυστερήσεις στις δημόσιες συμβάσεις. Επομένως ένα δικαστήριο που θα λειτουργεί με διαδικασίες fast track και να ασχολείται με τέτοια ζητήματα είναι μια καλή πρόταση που τίθεται στο δημόσιο διάλογο.
Πολιτικά, πού εντοπίζετε τις ευθύνες;
Πιστεύω πως πρέπει να πάμε σε βάθος χρόνου. Οι ευθύνες αυτές σχετίζονται γενικότερα με το ζήτημα της νοοτροπίας και των πολιτικών που δεν ακολουθήθηκαν για τις ρυθμιστικές αρχές. Επίσης όπως ανέφερα παραπάνω θα πρέπει να δούμε το ζήτημα των δημοσίων συμβάσεων και να αντιμετωπίσουμε αυτήν την τραγωδία συστημικά. Επομένως είναι δεδομένο ότι οι ευθύνες εντοπίζονται στη σημερινή κυβέρνηση που κυβερνά σχεδόν τέσσερα χρόνια, όμως πρέπει να εξετάσουμε τι συνέβαινε και τα προηγούμενα χρόνια. Η πρόταση που έγινε να διερευνηθούν τα αίτια σε ικανό χρονικό διάστημα πιστεύω κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Πώς λειτούργησε ο κρατικός μηχανισμός μετά το δυστύχημα;
Η κυβέρνηση έχει βρεθεί σε πολύ δύσκολη και αναπάντεχη θέση λόγω του τραγικού δυστυχήματος και καλείται να το διαχειριστεί σε όλα τα επίπεδα και μάλιστα πριν τις εκλογές. Από εκεί και πέρα και σε ό,τι αφορά στα πρώτα βήματα διαχείρισης σε σχέση με τους διασώστες και γενικότερα την κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού, νομίζω πως ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση. Από εκεί και πέρα όμως το στοίχημα είναι να μην μείνουμε σε αυτά τα «πρώτα βήματα» αλλά να αναζητηθούν οι ευθύνες σε όλα τα επίπεδα.
Τελικά, ευθύνεται ή όχι η Hellenic Train;
Πρέπει να γίνει ένας διαχωρισμός μεταξύ των μεταφορών και των υποδομών. Είναι λογικό η κοινωνία να είναι αγανακτισμένη καθώς οι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους ήταν πάνω σε τρένο της Hellenic Train που λειτουργεί ως ιδιωτική επιχείρηση. Από την άλλη όμως το πρόβλημα φαίνεται να εντοπίζεται στις υποδομές, τις οποίες εξακολουθεί να διαχειρίζεται ο ΟΣΕ που όλοι γνωρίζουμε ότι είναι μια δημόσια επιχείρηση.
Επομένως το θέμα που έχει έρθει στο δημόσιο διάλογο πρέπει να εξεταστεί με πολύ σοβαρό τρόπο διότι κυρίως το πρόβλημα αυτήν τη στιγμή αφορά στον κρατικό χειριστή της υποδομής, παρά στην εταιρεία που διαχειρίζεται τα τρένα. Η οποία τονίζω πως προφανώς και φέρει την ευθύνη της αλλά αντίστοιχα πρέπει να υπάρξει συνολική απόδοση ευθυνών αναλογικά μεταξύ μεταφορών και υποδομών.
