Τρεις είναι οι φράσεις, που μου έχουν κάνει εντύπωση, μεταξύ πολλών άλλων. «Οι πυλώνες της Δημοκρατίας είναι η Ηθική και η Δικαιοσύνη» (Αριστοτέλης), «Μέσα σε ένα περιβάλλον γενικευμένου ψεύδους, το να λες την αλήθεια αποτελεί επαναστατική πράξη» (Friedrich Schiller) και «Το δίπολο Αριστερά - Δεξιά έπεσε από τότε, που η μεν Αριστερά αντελήφθη την αξία του κέρδους, η δε Δεξιά την αξία του κοινωνικού κράτους» (Tony Judt). Δικαίως, επομένως, ισχυριζόμαστε ότι το νέο δίπολο είναι Πρόοδος - Οπισθοδρόμηση.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα τόσο το κόμμα της μείζονος αντιπολίτευσης όσο και το ΠΑΣΟΚ ασχολούνται με ένα και μόνο θέμα. Αυτό της επισύνδεσης του τηλεφώνου του Ν. Ανδρουλάκη από τον Σεπτέμβριο 2021 έως την εκλογή του στην αρχηγία του ΠΑΣΟΚ. Η εμμονή μάλιστα του τελευταίου στην μονοθεματική αντιπολίτευση το ώθησαν να καταψηφίσει τα νομοσχέδια για την εξυγίανση των Ναυπηγείων Ελευσίνας, την αποδοχή της δωρεάς 161 αρχαϊκών αγαλματιδίων κυκλαδικής τέχνης και εκείνο της μεταφοράς αρμοδιοτήτων από τα υπουργεία στα ΔΣ των δημοσίων επιχειρήσεων. Ελπίζω ότι πολύ σύντομα θα αντιληφθεί η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, ότι οι πολίτες έχουν πλέον κουραστεί και κορεστεί, και απαίτηση όλων είναι να ασχοληθεί με τα φλέγοντα θέματα και με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα.
Με αυτό το στόχο, θα παραθέσω δύο ενότητες θεμάτων. Στην πρώτη ενότητα εντάσσονται προβλήματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, για τα οποία έχουν γίνει θετικά βήματα από την παρούσα κυβέρνηση, ενώ κάποια μένουν ανολοκλήρωτα. Είναι θέματα, τα οποία ετέθησαν ως προτεραιότητες από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ 2009-2012 με το νόμο 4009/2011, αλλά σύντομα ετέθησαν στο περιθώριο. Θέματα, τα οποία απαιτούν λύσεις προοδευτικές (και όχι οπισθοδρομικές, όπως αυτές που επέβαλε ο ΣΥΡΙΖΑ και – δυστυχώς – στήριξε το ΚΙΝΑΛ στο διάστημα 2019-2021), βασίζονται στο τρίπτυχο «Αριστεία – Αξιολόγηση – Αξιοκρατία» και θα έχουν μακροπρόθεσμες ευεργετικές επιπτώσεις στην κοινωνία.
Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει θέματα, τα οποία έχει υλοποιήσει η παρούσα κυβέρνηση. Θα θέσω, λοιπόν, το ερώτημα προς την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ: Εντάσσονται όλα αυτά στο πλαίσιο της μέριμνας για το Κοινωνικό Κράτος, δηλαδή εντάσσονται στο πλαίσιο της σοσιαλδημοκρατίας, όπως ενδεχομένως την εννοεί το ΠΑΣΟΚ του Νίκου Ανδρουλάκη; Εάν ναι, γιατί αρνήθηκε ψήφο; Εάν, όμως, η απάντηση είναι όχι, θα πρέπει να μας πει τι θα πρότεινε σε αντικατάσταση ή συμπλήρωση αυτών.
Ας αρχίσουμε, λοιπόν, από την πρώτη ενότητα με τα θέματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
- Ο νόμος 4957/2022 για την λειτουργία των πανεπιστημίων έχει μεν ψηφιστεί από τη Βουλή και πρόκειται να αρχίσει να εφαρμόζεται έως το τέλος του έτους με την εκλογή των Συμβουλίων Διοίκησης (ΣΔ), των πρυτάνεων και των κοσμητόρων. Οι επιφυλάξεις, που πολλοί διατυπώσαμε είναι γνωστές. Πώς θα λειτουργήσει ένα ΣΔ, στο οποίο θα προεδρεύει ο πρύτανης και το οποίο θα ελέγχει τον πρύτανη. Ο τελευταίος θα είναι πρόεδρος στο ΣΔ, στην Σύγκλητο, στην Επιτροπή Ερευνών και στην Εταιρεία Αξιοποίησης της Περιουσίας. Είναι προφανές ότι το αξίωμα του πρύτανη με όλες αυτές τις αρμοδιότητες θα πρέπει να καταλάβουν πρόσωπα με ιδιαίτερη δυναμική, όραμα, συγκρότηση και αποφασισμένους να αντιμετωπίσουν πολλές προκλήσεις. Άτομα με αυτά τα προσόντα θα θελήσουν να αναλάβουν ευθύνες;
- Το έτερο επείγον θέμα, που πρέπει να λυθεί στην αρχή της επόμενης θητείας της πρωθυπουργίας του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι η επανασύσταση και λειτουργία της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, δηλαδή των τριετούς φοίτησης ΤΕΙ. Σε αυτά θα πρέπει να ενταχθούν τμήματα, τα οποία σήμερα βρίσκονται (κακώς) ενταγμένα στα πανεπιστήμια, μετά την δημαγωγικού και καταστροφικού χαρακτήρα νομοθεσία του ΣΥΡΙΖΑ με πρωθυπουργό τον Α. Τσίπρα και υπουργό παιδείας τον Κ. Γαβρόγλου. Όσον αφορά στις σχολές τεχνολογικών εφαρμογών 3ετούς φοίτησης, που θεσμοθετήθηκαν και θα συνυπάρχουν με τις σχολές μηχανικών 5ετούς φοίτησης στα πανεπιστήμια, συνεχίζω να εκφράζω τις επιφυλάξεις μου.
- Αυτού του μέτρου θα πρέπει να προηγηθεί η αυστηρή εξωτερική αντικειμενική αξιολόγηση των υπαρχόντων τμημάτων και σχολών των λειτουργούντων πανεπιστημίων και η συγχώνευση και κατάργηση πολλών εξ αυτών.
- Η ορθολογική, όμως, λειτουργία των πανεπιστημίων, που θα προκύψουν μετά από αυτά τα βήματα, απαιτεί την επαναφορά άρθρων του νόμου 4009/2011, τα οποία δυστυχώς δεν συμπεριελήφθησαν στο νόμο 4957/2022. Αυτά είναι (α) η λειτουργία όλων των τμημάτων μιας σχολής στην ίδια πόλη, ώστε να επιτυγχάνεται αφ’ ενός μεν οικονομία κλίμακος, αφ’ ετέρου δε η δυνατότητα παρακολούθησης κοινών μαθημάτων από τους φοιτητές, και (β) η υποχρέωση των καθηγητών ενός τμήματος να κατοικούν μονίμως στην πόλη, στην οποία λειτουργεί η ακαδημαϊκή μονάδα στην οποία υπηρετούν, και όχι γενικώς και αορίστως στην Περιφέρεια στην οποία εντάσσεται το τμήμα (άρθρο 155 του ν. 4957/2022).
- Μεγάλη ενίσχυση της Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ) με πρόγραμμα ανέγερσης κτηριακών συγκροτημάτων αποκλειστικής χρήσης από αυτά, ενίσχυση του εργαστηριακού εξοπλισμού και κίνητρα για την μετακίνηση του ενδιαφέροντος των υποψηφίων φοιτητών από την απόκτηση «πτυχίου ανεργίας» σε «πτυχίο χρήσιμου και προσοδοφόρου επαγγέλματος».
Θα ήταν παράλειψη να μην επαναλάβουμε την τολμηρή και αξιοκρατική νομοθέτηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ), που αποτρέπει – επιτέλους – την είσοδο στα πανεπιστήμια υποψηφίων με επιδόσεις κάτω του μέσου όρου των επιδόσεων όλων των υποψηφίων, αλλά και την ενίσχυση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης.
Λυπούμαι ειλικρινά για την ταύτιση του νέου αρχηγού του ΠΑΣΟΚ με την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ στην άρνηση εφαρμογής της ΕΒΕ, δηλαδή στην εμμονή του στην αναξιοκρατία, που επικρατούσε μέχρι το 2020 και έχριζε φοιτητές υποψηφίους με επιδόσεις 2/20 και 3/20 στις πανελλαδικές εξετάσεις. Το αποτέλεσμα βιώσαμε επί χρόνια στα πανεπιστήμια. Κατά κανόνα όλοι εκείνοι, που αποκτούσαν τη φοιτητική ιδιότητα με ελλιπείς γνώσεις και επιδόσεις, ουδέποτε αποφοιτούσαν ή μετά από πολλά χρόνια τους απονεμόταν ένα «Πτυχίο Ανεργίας».
Ας δούμε τώρα μερικά από τα μέτρα, που έχει πάρει η κυβέρνηση, τα οποία έχουν αλλάξει άρδην την μέχρι πρότινος επικρατούσα κατάσταση στην κοινωνία. Το ερώτημα ενός αδαούς (εμού) προς τους ειδικούς είναι το ακόλουθο: τα μέτρα, που ψηφίστηκαν προ ημερών στη Βουλή είναι ή όχι θετικά για την κοινωνία; Εντάσσονται ή όχι στο πλαίσιο αυτό, που ονομάζουμε "Κοινωνικό Κράτος"; Είναι ή όχι μέτρα, που χαρακτηρίζουν την σοσιαλδημοκρατία; Αναλυτικά, τα 12 μέτρα που ψηφίστηκαν προ ημερών στην Ολομέλεια της Βουλής:
- Μείωση ασφαλιστικών εισφορών εργοδοτών και μισθωτών του ιδιωτικού τομέα κατά 3 μονάδες για το 2021, κόστους: 820εκατ.€.
- Κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες, κόστους: 770εκατ.€.
- Θεσμοθέτηση προγράμματος επιδότησης 100.000 νέων θέσεων εργασίας, κόστους: 350εκατ.€.
Επέκταση του προγράμματος «Συν-Εργασία» έως το τέλος του 2020, κόστους: 190εκατ. €. Συνεχίζεται η δυνατότητα προσωρινής αναστολής συμβάσεων σε συγκεκριμένους κλάδους. Κόστος: 330κατ.€. - Υλοποίηση 3ου κύκλου επιστρεπτέας προκαταβολής και δρομολόγηση 4ου.,Κκστους: 2,1δισ.€.
- Θέσπιση του μέτρου των υπερ-εκπτώσεων για ψηφιακές και πράσινες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου. Θα υπάρξει μικρή απώλεια εσόδων, η οποία εξαρτάται από το ύψος των επενδύσεων που θα πραγματοποιηθούν.
- Καταβολή των αναδρομικών των συνταξιούχων και πίστωση ποσών λόγω του νέου τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Κόστος: 1,86δισ.€.
- Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για κατοίκους μικρών, ακριτικών νησιών της χώρας. Κόστος: 1,5 εκατ.€/έτος.
- Παράταση της προθεσμίας καταβολής κάθε φορολογικής και ασφαλιστικής οφειλής για όσους πλήττονται από τον κορωνοϊό.
- Παράταση της εφαρμογής μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ για συγκεκριμένα προϊόντα και υπηρεσίες. Κόστος: 150εκατ.€.
- Αναστολή πλειστηριασμών για την 1η κατοικία των ευάλωτων νοικοκυριών μέχρι το τέλος του 2022.
- Παράταση των επιδομάτων ανεργίας και μείωση του αριθμού των απαιτούμενων ενσήμων για τους εποχικά εργαζόμενους. Κόστος: 230εκατ.€.
Η συνολική αξία αυτών των μέτρων ανέρχεται στα 6,8 δισ.€ και η συνολική ενίσχυση της οικονομίας το προσεχές διάστημα, προσθέτοντας και τους πόρους που θα διοχετευθούν μέσω του τραπεζικού συστήματος, θα ανέλθει περίπου στα 10 δισ. ευρώ.
Σήμερα, οι ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες, ψάχνοντας το νέο αφήγημα, που χρειάζεται η ευρωπαϊκή κοινωνία, γαντζώνονται και αυτοί στο λαϊκισμό των «προοδευτικών συμμαχιών». Η σοσιαλδημοκρατία, όμως, χρειάζεται τη δική της ταυτότητα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Στο νέο περιβάλλον της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της μετατόπισης ενός μεγάλου ποσοστού της παραγωγής αγαθών στην Νοτιοανατολική Ασία, η Ευρώπη, χωρίς επαρκείς ενεργειακούς πόρους, έχει απολέσει ένα μεγάλο μέρος των εσόδων, που συντηρούσαν μέχρι πρότινος το κοινωνικό κράτος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διαβλέποντας ότι το κοινωνικό κράτος κινδυνεύει από την έλλειψη πόρων, την ανεργία των νέων και το μεταναστευτικό πρόβλημα, συνέστησε την Επιτροπή για το Κοινωνικό Κράτος, επικεφαλής της οποίας ετέθη η Άννα Διαμαντοπούλου. Αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον τα συμπεράσματα αυτής της επιτροπής.
Η σημερινή κυβέρνηση στους 39 μήνες, που κυβερνά, κλήθηκε να αντιμετωπίσει σωρεία εξωγενών προβλημάτων, με κύρια την προσπάθεια εισόδου χιλιάδων μεταναστών από τα σύνορα με την Τουρκία, ένα θερμό καλοκαίρι το 2020 στα πρόθυρα πολεμικής σύρραξης με την Τουρκία, μία πανδημία, που, πάγωσε την οικονομία για μεγάλο χρονικό διάστημα και υποχρέωσε την κυβέρνηση σε μεγάλο εξωτερικό δανεισμό, προκειμένου να συντηρήσει την κοινωνία, να διατηρήσει τις θέσεις εργασίας, να μεριμνήσει για τους άπορους και τους αδύναμους και να δυναμώσει το ΕΣΥ, ώστε να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της πανδημίας.
Σήμερα δε αντιμετωπίζει ένα παγκόσμιο φαινόμενο, αυτό της μεγάλης ανόδου των τιμών των ενεργειακών πόρων, που έχει ως συνέπεια την άνοδο των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών, και ενός πολέμου στη γειτονιά της με την βάρβαρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η κυβέρνηση κάνει λάθη και είναι εύκολο για έναν σκεπτόμενο πολίτη να εντοπίσει λάθη και παραλείψεις στην πολιτική της. Όμως, δεν μπορεί να μην της αναγνωρίζει ότι απέκρουσε με επιτυχία ένα εκβιαστικό μεταναστευτικό ρεύμα στον Έβρο και στο Αιγαίο, ότι ασκεί μία πολυδιάστατη διπλωματία, που ενισχύει σταθερά την αμυντική θωράκιση της χώρας, προχώρησε με ταχείς ρυθμούς στο ψηφιακό κράτος, ανέπτυξε ένα πρόγραμμα εμβολιασμών, το οποίο κέρδισε επαίνους διεθνώς, έδωσε άνω των 43 δις ευρώ για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας και κράτησε όρθια την κοινωνία.
Μείωσε την ανεργία από 17,2% το 2019 στο 12,3% το 2022, πέτυχε το 2021 ανάπτυξη άνω του 8% και αναμενόμενη 5,5% για το 2022. Δεν μπορεί κάποιος να αγνοήσει ότι το εισόδημα του εργαζομένου, που αμείβεται με κατώτατο μισθό, χάρις στις φορολογικές ρυθμίσεις, στη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και στη μικρή αύξηση του κατώτατου μισθού, αυξάνεται κατά 4% με 5,5% ετησίως, ενώ ήδη εφαρμόζεται η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, που λειτουργεί ως εγγύηση για τα ωράρια και τις υπερωρίες των εργαζομένων, και πολλαπλασιάστηκαν τα προγράμματα του ΟΑΕΔ για απασχόληση των ανέργων.
Να προσθέσουμε, επίσης, ότι τα αναπηρικά επιδόματα αυξήθηκαν κατά 12%, το επίδομα παιδιού κατά 14% και το επίδομα στέγασης κατά 34%. Θα ήταν άδικο να μην μνημονεύσουμε ότι δόθηκε επίδομα 2.000€ για κάθε παιδί που γεννιέται, ενώ προωθούνται προγράμματα για τη φύλαξη βρεφών σε περιοχές με χαμηλή πυκνότητα σε βρεφονηπιακούς σταθμούς.
Έρχεται τώρα ευλόγως το ερώτημα. Όλα τα ανωτέρω μέτρα, που ελήφθησαν και υλοποιούνται, εντάσσονται ή όχι στο πλαίσιο μιας σοσιαλδημοκρατικής πολιτικής; Ενισχύουν ή όχι την αξιοκρατία, τη διευκόλυνση του πολίτη, την καταπολέμηση της ανεργίας και της γραφειοκρατίας; Ενισχύουν ή όχι το κοινωνικό κράτος, τη δημόσια υγεία και τη δημόσια παιδεία; Και τελικώς ενισχύουν ή όχι την αξιοπρέπεια και την ελευθερία των πολιτών; Ποια από αυτά τα μέτρα δεν θα έπαιρνε ο κ. Ανδρουλάκης και ποια πρόσθετα θα εισηγείτο; Θέλω να ελπίζω ότι σύντομα θα αντιληφθεί ότι η σύμπλευση με την αρνητική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ σε κύρια θέματα, όπως τα ανωτέρω, δεν θα είναι προς όφελος της κοινωνίας και του κόμματός του.
Έχουν πολλά να γίνουν ακόμη και άλλα τόσα να διορθωθούν και να συμπληρωθούν. Όμως, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η σύμπνοια του πολιτικού κόσμου και η εποικοδομητική πολιτική, που πρέπει να ακολουθήσουν τα κόμματα, που πιστεύουν στη δημοκρατία και στην πρόοδο. Δυστυχώς, από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν περιμένουμε θετική ανταπόκριση, διότι η πολιτική του από το 2015 έως και σήμερα μας οδηγεί να τον εντάξουμε στο οπισθοδρομικό μέτωπο.
Από το ΠΑΣΟΚ, όμως, οι πολίτες περιμένουν πολλά. Και κυρίως εποικοδομητική και όχι μηδενιστική πολιτική. Ας αντιληφθούν λοιπόν ότι οι πολίτες του κεντρώου χώρου, δεν έχουν κανένα λόγο να επιστρέψουν στην χαοτική κατάσταση, που μας έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ ή να δοκιμάσουν πειραματισμούς βασισμένους σε αναχρονιστικά συνθήματα μιας παρελθούσας εποχής.
