Του Βασίλη Γεώργα
Τα τελευταία 24ώρα είναι από εκείνα που σε συμπυκνωμένο χρόνο μαθαίνεις ένα μεγάλο μέρος της ιστορικής αλήθειας. Αποκαλύφθηκε με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο ότι το καλοκαίρι του 2015 η Ελλάδα αναζητούσε πράγματι οδό διαφυγής από την ευρωζώνη. Παρά τις χλιαρές και ανεπίσημες διαψεύσεις που ακολούθησαν τη δημοσίευση των αποκαλυπτικών διαλόγων Ολάντ-Πούτιν, στη συνείδηση των Ελλήνων και των ευρωπαίων πολιτών εντυπώθηκε ότι η ελληνική κυβέρνηση εξέταζε σοβαρά τότε την «απόδραση» με κάθε τρόπο.
Αυτομάτως επανήλθαν στη μνήμη πολλών ασύνδετα γεγονότα που συνέβαιναν εκείνη την ταραγμένη περίοδο, όπως η πρωτοβουλία του πρώην υπουργού Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη να δημιουργήσει ψηφιακό νόμισμα, ή η απόσυρση τραπεζικών καταθέσεων από στελέχη της κυβέρνησης, η περιβόητη συμφωνία του τότε υπουργού Ενέργειας Π. Λαφαζάνη με τη Gazprom για τον αγωγό φυσικού αερίου Turkish Stream μέσω του οποίου η Ελλάδα θα εξασφάλιζε προκαταβολή 5 δισ. ευρώ, κ.α
Η ταυτόχρονη διαρροή πληροφοριών από τα wikileaks για την παρέμβαση Κλίντον στον Τσίπρα υπέρ της παραμονής στην ευρωζώνη, είναι επίσης μια πρόσθετη σημαντική πληροφορία που υποστηρίζει τη θέση ότι η Ελλάδα υποχρεώθηκε την τελευταία στιγμή μετά από παρέμβαση των ΗΠΑ να αναθεωρήσει τις θέσεις της και παράλληλα «κάμφθηκαν» οι αντιστάσεις της γενικής διευθύντριας του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ που σύμφωνα με τους αποκαλυπτικούς διαλόγους, είχε και εκείνη την άποψη ότι η Ελλάδα είναι μια «χαμένη υπόθεση» και θα ήταν καλύτερο να αποχωρήσει από την ευρωζώνη για να διαχειριστεί αποτελεσματικότερα τα προβλήματά της/
Αυτό που δεν έχει διαπιστωθεί ακόμη είναι αν η αναζήτηση «νομισματοκοπείου» στη Μόσχα ή αλλού, ήταν ένα μέσο πίεσης για να κερδίσουμε περισσότερα στην διαπραγμάτευση, ή ήταν όντως μια στρατηγική επιλογή της τότε κυβέρνησης και του πρωθυπουργού την οποία σήμερα χαρακτηρίζει ως «πυρηνική καταστροφή».
Είναι κάτι που μένει να το μάθουμε στο μέλλον, μαζί με την απάντηση στο ερώτημα αν εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη και σήμερα στα υψηλά κλιμάκια της κυβέρνησης, εραστές της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα που ονειρεύονται την κατάλληλη χρονική στιγμή ώστε να απλώσουν το χέρι για να πάρουν από το τραπέζι το «Σχέδιο Σόιμπλε». Ας θυμηθούμε ότι το συγκεκριμένο σχέδιο ανασύρθηκε στην επιφάνεια μόλις την περασμένη εβδομάδα, αμέσως μετά τη Σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον και το Eurogroup στο Λουξεμβούργο και έκανε πολλούς υποστηρικτές της δραχμής να αναθαρρήσουν, αλλά την κυβέρνηση να ανησυχήσει σφόδρα.
Προς άρση κάθε πιθανής μελλοντικής αμφιβολίας για το παραπάνω, ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έσπευσε να ξεκαθαρίσει στην ομιλία του στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ότι «η έξοδος από το ευρώ δεν ήταν ποτέ αριστερό ή ριζοσπαστικό σχέδιο, αλλά ήταν σχέδιο του γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε». Αποκήρυξε έτσι την εμπλοκή της κυβέρνησής του σε έναν τέτοιο σχεδιασμό στο μέλλον, και απέδωσε την υπόστασή του στον εξωτερικό εχθρό (Σόιμπλε) και στο διασπασθέν τμήμα του ΣΥΡΙΖΑ που σήμερα δεν επηρεάζει τις εξελίξεις.
Η συγκεκριμένη τοποθέτηση είναι ίσως η πιο σημαντική διαβεβαίωση που μπορούσε να δώσει για το μέλλον ο Έλληνας πρωθυπουργός. Και για όσους τον εμπιστεύονται ακόμη. αποτελεί μια καθαρή απάντηση στην ισχυρή πίεση που δέχεται από τους δανειστές και πολλούς συντρόφους του στο κόμμα, να αποσαφηνίσει τη στρατηγική της κυβέρνησής του ενόψει της δεύτερης αξιολόγησης, της διαπραγμάτευσης για το χρέος και της πιθανής πορείας προς ένα τέταρτο μνημόνιο τους προσεχείς μήνες.
Όλες αυτές οι καταιγιστικές αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών λειτουργούν κατά κάποιο τρόπο σαν καταλύτης για να γίνει ένα ξεκαθάρισμα του τοπίου πριν πέσει η κυβέρνηση από την επόμενη εβδομάδα στα βαθιά νερά της διαπραγμάτευσης.
Όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, είναι πλέον πολύ πιθανόν να βρεθεί μπροστά σε πολύ δύσκολες καταστάσεις και ίσως χρειαστεί να λάβει οδυνηρές αποφάσεις, ειδικά μάλιστα αν η όποια «λύση» για το χρέος δεν είναι συμβατή με τις επιδιώξεις και τις υπερβολικές προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί, και πολύ περισσότερο, αν τα πράγματα οδηγήσουν προς την κατεύθυνση «αναθεώρησης» της υπάρχουσας συμφωνίας ή στην υπογραφή ενός νέου μνημονίου με την προσθήκη νέων σκληρών μέτρων στις συντάξεις και τη φορολογία.
Εξαιρουμένων των διαβεβαιώσεων ως προς την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, στην πραγματικότητα κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πως θα αντιδράσει ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του στο «κακό σενάριο».
Το γεγονός ότι ο ίδιος εμφανίστηκε να λέει μπροστά στο κόμμα του ότι «κάτι διαφορετικό δεν θα γίνει αποδεκτό» συνδέοντας χρονικά την «έγκαιρη» ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης –δηλαδή ουσιαστικά την άμεση και πλήρη αποδοχή των θέσεων των δανειστών μέχρι το Νοέμβριο- με την ταυτόχρονη διευθέτηση του χρέους και την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ, αφήνει πολλά ενδεχόμενα ανοιχτά.
Μπορεί να δούμε για πρώτη φορά την άμεση αποδοχή όλων των μνημονιακών μέτρων, ή για μια ακόμη νέες συγκρούσεις και καθυστερήσεις, μακρόχρονες και ηρωικές διαπραγματεύσεις. Μπορεί επίσης να βρεθούμε μπροστά σε σενάρια εκλογών ή ακόμη και αλλαγής της κυβερνητικής σκυτάλης με οικουμενικές κυβερνήσεις αν η πίεση γίνει αφόρητη . Αλλά όπως δείχνουν αυτή τη στιγμή τα πράγματα, δεν θα ξαναβρεθούμε –για την ώρα τουλάχιστον- μπροστά σε καταστροφικές στρατηγικές που θα στοχεύουν στην απόσχιση της Ελλάδας από το ευρωπαϊκό σώμα και στην καταστροφική της απομόνωση για τουλάχιστον μια δεκαετία.
Ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι οι τελευταίοι στη σειρά από το πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης, που συνειδητοποιούν ότι η λύση στο ελληνικό χρέος θα είναι μια αργή και επίπονη διαδικασία που θα πάρει πολύ χρόνο να ολοκληρωθεί και θα απαιτεί συνεχώς όλο και μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε οι παραγωγικές και θεσμικές δομές της χώρας να προσεγγίζουν σταδιακά αυτές της υπόλοιπης Ευρώπης.
Είναι η σειρά τους επίσης να αντιληφθούν ότι το να πιέζεις για το χρέος παίζοντας με τις λέξεις και εμφανίζοντας τη χώρας σου ως «χαμένη υπόθεση» όπως κάνουν όλο αυτό το διάστημα, είναι σαν να αλείφεις με βούτυρο το ψωμί όσων επιζητούν την χρεοκοπία σου.
Το στοίχημα επίσης από εδώ και πέρα θα είναι να διώξουν κάθε αμφιβολία από τους πολίτες ότι δεν θα επανέλθουν στο μέλλον ως οι «μοιραίοι» που θα πουν ότι αφού δοκίμασαν και οι ίδιοι όλες τις υπόλοιπες λύσεις και δεν πέτυχαν, έχουν ακόμη κρυμμένη τη «σωστή συνταγή» για να την εφαρμόσουν.
Η αλλαγή αυτή στην αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ είτε παραμείνει στην κυβέρνηση, είτε περάσει κάποια στιγμή στην αντιπολίτευση, θα είναι το πρώτο βήμα ώστε να εκκινήσει η πραγματική διαδικασία σύγκλισης με την Ευρώπη. Είναι ο τρόπος ώστε να αρχίσουν να τίθενται οι βάσεις για τις ελάχιστες πολιτικές «συναινέσεις» με βάση τις οποίες θα μπορέσουν όλες οι πλευρές να συνεννοηθούν και να συμφωνήσουν σε πέντε-δέκα συγκεκριμένα πράγματα που χρειάζεται να γίνουν τα επόμενα χρόνια, ώστε ούτε οι δανειστές να προτείνουν ξανά, ούτε οι Έλληνες να ζητήσουμε οικειοθελώς να εφαρμόσουμε το «Σχέδιο Σόιμπλε».
