Τη 18η Απριλίου ο Βλαντιμίρ Πούτιν απέδιδε τιμητικό τίτλο στην 64η Μηχανοκίνητη Μεραρχία του Ρωσικού στρατού που κατηγορείται για τη σφαγή αμάχων στην Μπούκα στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα τόσο προς το εξωτερικό όσο και προς τα μέλη των ενόπλων δυνάμεων της χώρας του. Το μήνυμα έφτασε στους αποδέκτες και η Ευρώπη ενώνει δυνάμεις με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο προκειμένου να ερευνηθούν εγκλήματα πολέμου και να αποδοθούν ευθύνες για τους ομαδικούς τάφους και τους χιλιάδες άμαχους νεκρούς στην Ουκρανία. Έρευνα και από τις ΗΠΑ.
Την προηγούμενη εβδομάδα η αρμόδια επιτροπή της ΕΕ αποφάσισε να ζητήσει την έγκριση της διεύρυνσης του νομικού πλαισίου της Eurojust (του ευρωπαϊκού οργανισμού που έχει συσταθεί στην ΕΕ από το 2022 με σκοπό τη βελτίωση και τον συντονισμό μεταξύ των αρμόδιων δικαστικών αρχών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν αντιμετωπίζουν περιπτώσεις σοβαρών μορφών διασυνοριακού και οργανωμένου εγκλήματος) ώστε να αποκτήσει τη δυνατότητα και την απαραίτητη νομική εξουσία για να συλλέξει, διατηρήσει και μοιραστεί με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες, στοιχεία για εγκλήματα πολέμου.
Η πρόταση διεύρυνσης αρμοδιοτήτων γίνεται διότι μέχρι σήμερα ο κανονισμός της Eurojust όπως αναφέρθηκε από την αρμόδια ευρωπαϊκή επιτροπή «ενώ υποστηρίζει τη δράση των κρατών μελών στη διερεύνηση και τη δίωξη σοβαρών εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένων των βασικών διεθνών εγκλημάτων, δεν προβλέπει ότι η Eurojust διατηρεί τέτοια αποδεικτικά στοιχεία σε πιο μόνιμη βάση ή την ανάλυση και ανταλλαγή τους όταν χρειάζεται, ούτε να συνεργάζεται άμεσα με τις διεθνείς δικαστικές αρχές, όπως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ).»
Με την έγκριση της πρότασης αυτής η Eurojust θα μπορεί να συλλέγει, να αναλύει και να διατηρεί αποδεικτικά στοιχεία «σε σχέση με βασικά διεθνή εγκλήματα, την επεξεργασία δεδομένων, όπως βίντεο, ηχογραφήσεων και δορυφορικών εικόνων, και τον διαμοιρασμό στοιχείων με τις αρμόδιες εθνικές και διεθνείς αρχές, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου».
Παράλληλα με τη συνεργασία που διατηρεί για τους στόχους της με τη Europol η Eurojust ανοίγει και τη συνεργασία με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (και οι δύο οργανισμοί εδρεύουν στη Χάγη) στο πλαίσιο της απόφασής που έχει ληφθεί για συμμετοχή του δεύτερου στην έρευνα για ενδεχόμενη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου στην Ουκρανία. Άλλωστε ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Καρίμ Καν, επισκέφθηκε τον προηγούμενο μήνα την Μπούκα και χαρακτήρισε την Ουκρανία ως «σκηνή εγκλήματος» τονίζοντας πως «Η Ουκρανία είναι μια σκηνή εγκλήματος. Είμαστε εδώ επειδή μπορούμε εύλογα να υποθέσουμε ότι διαπράττονται εγκλήματα που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου. Οφείλουμε να διαπεράσουμε την ομίχλη του πολέμου για να φθάσουμε στην αλήθεια».
Μάλιστα εκτιμάται πως είναι η πρώτη φορά που το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο μπαίνει στη διαδικασία συμμετοχής στις έρευνες που πραγματοποιούνται για τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου στην Ουκρανία με τον εισαγγελέα να έχει δηλώσει πως «Η κατάσταση στην Ουκρανία απαιτεί συλλογική δράση προκειμένου να εξασφαλιστούν σχετικά αποδεικτικά στοιχεία και τελικά να διασφαλιστεί η αποτελεσματική χρήση τους σε ποινικές διαδικασίες» προσθέτοντας μάλιστα πως «Δεν επιθυμούμε να είμαστε μόνο αποδέκτες πληροφοριών και αποδεικτικών στοιχείων»
Η συνεργασία Διεθνούς Ποινικού Δικαστηριόυ και Eurojust με τη συνδρομή της Europol δύναται αναδείξει τα στοιχεία εκείνα που μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και τον Βλαντιμίρ Πούτιν σε δίκη για εγκλήματα πολέμου με αφορμή την εισβολή στην Ουκρανία, τους χιλιάδες νεκρούς αμάχους και τους ομαδικούς τάφους που έχουν αποκαλυφθεί. Ο ίδιος τιμώντας τους άνδρες του ρωσικού στρατού που έχουν κατηγορηθεί για αυτά έδειξε να αψηφά το γεγονός και να στέλνει μήνυμα στήριξης στις Ένοπλες Δυνάμεις ακόμη και για τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου. Όμως οδηγεί τη Ρωσία ακόμη πιο βαθιά στην απομόνωση και τους Ρώσους πολίτες σε ακόμη δυσμενέστερη σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι ΗΠΑ συλλέγουν στοιχεία σχετικά με τη διάπραξη εγκλημάτων πολέμου. Άλλωστε ο Τζο Μπάιντεν έχει κατ επανάληψη χαρακτηρίσει τον Βλαντιμίρ Πούτιν ώς «εγκληματία» με αφορμή την εισβολή στην Ουκρανία και τον τρόπου που ενεργούν στη χώρα αυτή οι στρατιωτικές αλλά και οι παραστρατιωτικές του δυνάμεις.
Στο πλαίσιο αυτό συγκεντρώνουν στοιχεία από τους Ουκρανούς, τους διεθνείς οργανισμούς ακόμη και από ρεπορτάζ με τις αρμόδιες διωκτικές αρχές των ΗΠΑ να καταρτίζουν αρχεία που δύνανται να αξιοποιηθούν και σε συνεργασία με την ΕΕ τρίτες χώρες καθώς και τον ΟΗΕ.
Με αφορμή την Μπούκα αλλά και τη Μαριούπολη ο Πούτιν, οι συνεργάτες και οι υποστηρικτές και χορηγοί του έχουν βρεθεί στο στόχαστρο, πέραν των διαδικασιών και των κυρώσεων, και για το ζήτημα των εγκλημάτων πολέμου. Στην περίπτωση, δε, που κάποιοι οδηγηθούν για ακούσια ή εκούσια συμμετοχή οι κυρώσεις θα είναι το τελευταίο πράγμα που θα τους απασχολεί.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι την προηγούμενη Πέμπτη το βράδυ το Συμβούλιο της Ευρώπης εξέδωσε ψήφισμα στο οποίο αφού δηλώνει ότι «η κοινοβουλευτική συνέλευση είναι συγκλονισμένη από τον συνεχιζόμενο επιθετικό πόλεμο που διεξάγει η Ρωσία κατά της Ουκρανίας και τρομοκρατημένη από τις αναφορές για φρικαλεότητες κατά αμάχων που φέρεται να διαπράχθηκαν από ρωσικά στρατεύματα» ζητά την ad hoc σύσταση ενός Διεθνές Ποινικού Δικαστηρίου που θα λάβει εντολή διερεύνησης και άσκησης διώξεων των εγκλημάτων που φέρεται να διαπράχθηκαν από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας
