Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μέχρι τις ομιλίες του Winston Churchill «ξεσκονίζουν» οι υπέρμαχοι και οι πολέμιοι του Brexit για να ενισχύουν τα επιχειρήματά τους λίγες μόλις ημέρες πριν την διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος που θα μπορούσε να αλλάξει για πάντα τη ροή των γεγονότων στη Γηραιά Ήπειρο.
Πενήντα σχεδόν χρόνια μετά το θάνατο του μεγάλου Βρετανού ηγέτη, πολλοί είναι αυτοί που προσπαθούν να εκτιμήσουν ποια θα ήταν η δική του άποψη για την Ευρώπη του σήμερα.
Ο Churchill θεωρείται από τους πρωτεργάτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα οι υπέρμαχοι της παραμονής να τον επικαλούνται σε κάθε ευκαιρία. Τονίζουν ότι τόσο κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου όσο και στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Churchill αναφέρθηκε πολλές φορές στην ανάγκη μίας ευρωπαϊκής ένωσης στην οποία η Μ. Βρετανία θα διαδραμάτιζε κυρίαρχο ρόλο.
Οι υπερασπιστές του Brexit δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια. Ερευνητές των ομιλιών του Churchill υποστηρίζουν ότι ο θρυλικός Βρετανός πολιτικός είχε πει το 1953 ότι η Μ. Βρετανία θα πρέπει να συμβάλλει στην ευρωπαϊκή ενοποίηση αλλά να μην είναι μέλος αυτής (we are “with” them but not “of” them).
Αν και θεωρείται βέβαιο ότι ο εμβληματικός Άγγλος θα είχε τις ενστάσεις του για τον τρόπο λειτουργίας της σημερινής Ευρώπης, το θέμα είναι πολυσύνθετο καθώς εκτός από τα δεδομένα οφέλη της εμπορικής και ευρύτερης οικονομικής σχέσης των δύο πλευρών, η κρίση χρέους της Ευρωζώνης και το προσφυγικό ζήτημα επηρεάζουν με τον δικό τους τρόπο τις... διαθέσεις των Βρετανών.
Οι Βρετανοί πολίτες θα κληθούν στις 23 Ιουνίου, 41 χρόνια μετά το πρώτο δημοψήφισμα (1975) στο οποίο ψήφισαν υπέρ της παραμονής στην τότε ΕΟΚ, να αποφασίσουν για ένα μέλλον που είναι αβέβαιο τόσο εντός όσο και εκτός Ε.Ε. Πρόκειται για ένα δημοψήφισμα που όσο και αν υπήρχε πάντα στο πίσω μέρος... του μυαλού των Βρετανών, έμοιαζε έως και απίθανο στις αρχές του 21ου αιώνα, όμως ακόμη και τότε το ποσοστό των πολιτών που είχε θετική εικόνα για την Ε.Ε δεν ξεπερνούσε το 40%.
Δεν είναι μυστικό ότι οι Βρετανοί ποτέ δεν ενθουσιάστηκαν πραγματικά με την ιδέα της ένωσης, ενώ ήταν πάντα αντίθετοι – για πολλούς διαφορετικούς λόγους – με την αλλαγή νομίσματος και την είσοδο στην Ευρωζώνη. Έτσι, ο χαρακτήρας των σχέσεων με την Ε.Ε. ήταν περισσότερο εμπορικός.
Μέχρι που ήρθε ο David Cameron να υποσχεθεί το 2013 ότι στην περίπτωση που θα κέρδιζε στις εκλογές του 2015, θα άκουγε τις φωνές που υποστήριζαν ότι οι Βρετανοί πρέπει να αποφανθούν ξανά για την παραμονή ή όχι της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ενδεχόμενη αποχώρηση της Μ. Βρετανίας δεν θα φέρει... τον κατακλυσμό, καθώς θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα αρκετών ετών μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για την αναπροσαρμογή των συμφωνιών με την Ε.Ε. Με άλλα λόγια, αναλυτές εκτιμούν ότι η Μ. Βρετανία στην ουσία θα συνεχίσει να λειτουργεί ως άτυπο μέλος της Ε.Ε. χωρίς να έχει δικαίωμα ψήφου.
Όσο, ωστόσο, πλησιάζουμε στην ημερομηνία διεξαγωγής του δημοψηφίσματος όλο και περισσότερες εταιρείες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας ότι θα χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Από τράπεζες μέχρι αυτοκινητοβιομηχανίες, παγκόσμιοι κολοσσοί τάσσονται υπέρ της παραμονής.
Διότι εκτιμούν ότι η παραμονή της Μ. Βρετανίας στην Ε.Ε. διασφαλίζει ένα καλύτερα προβλέψιμο οικονομικό περιβάλλον, ενώ σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρχουν ανησυχίες για το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων αναφορικά με την συνολικότερη σχέση των δύο πλευρών.
«Η παραμονή στην Ε.Ε. αντιπροσωπεύει την συνέχιση ενός πιο προβλέψιμου οικονομικού περιβάλλοντος όμως τα πιθανά σενάρια μετά από ένα Brexit είναι πολλά και πιθανώς άγνωστα», δήλωσε χαρακτηριστικά ένας από τους πιο ισχυρούς τραπεζίτες στον κόσμο, ο επικεφαλής της JPMorgan, Jamie Dimon. Σύμφωνα με τον ίδιο, ενδεχόμενο Brexit θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των θέσεων εργασίας του χρηματοπιστωτικού κολοσσού στη Μ. Βρετανία και αύξησή τους στην υπόλοιπη Ε.Ε.
Το Λονδίνο είναι ένα από τα κορυφαία χρηματοοικονομικά κέντρα στον κόσμο και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι αυτό μπορεί να αλλάξει σε περίπτωση εξόδου από την Ε.Ε. Όμως ο φόβος της μείωσης των θέσεων εργασίας είναι υπαρκτός. Ο υπουργός Οικονομικών George Osborne κατηγορεί τους υπέρμαχους του Brexit και υποστηρίζει ότι θα μπορούσαν να χαθούν περί τις 400.000 θέσεις εργασίας στη «βαριά βιομηχανία» των υπηρεσιών.
Οι υπερασπιστές του Brexit επιστράτευσαν μέχρι και τον Donald Trump, ο οποίος θα επισκεφτεί το νησί 2 ημέρες πριν το δημοψήφισμα. Υποστηρίζουν ότι η παραμονή στην Ε.Ε. μειώνει την δυνατότητα πρόσβασης της Μ. Βρετανίας στις αναδυόμενες αγορές, καθώς δεν υπάρχει, για παράδειγμα, κάποια ισχυρή εμπορική συμφωνία με την Ινδία ή την Κίνα. Βέβαια, θα πρέπει πρώτα να διασφαλιστεί ότι η Μ. Βρετανία θα συνεχίσει να έχει εμπορικούς δεσμούς με την Ε.Ε, αφού το 44% των εξαγωγών της πηγαίνουν σε χώρες της ένωσης. Σημειώνεται, επίσης, ότι οι θέσεις εργασίες που εκτιμάται ότι συνδέονται με την Ε.Ε. φτάνουν τα 3 εκατομμύρια.
Ένας άλλος σημαντικός για τη Μ. Βρετανία κλάδος είναι η αυτοκινητοβιομηχανία, καθώς οι εξαγωγές προς τις χώρες της Ε.Ε. αντιστοιχούν στο 60% της συνολικής παραγωγής. Η Ένωση Κατασκευαστών και Εμπόρων του κλάδου (SMMT), μάλιστα, εκτιμά ότι ενδεχόμενη έξοδος θα «κοστίσει» στις αυτοκινητοβιομηχανίες έως και 100 δισ. δολάρια, σε μία εποχή που η παραγωγή αυτοκινήτων αυξάνεται. Άρα, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι σε ποσοστό 77% τα μέλη της SMMT τάσσονται υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε.
Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της ιαπωνικής Nissan, η οποία μέχρι πέρσι ήταν ο μεγαλύτερος κατασκευαστής στο νησί. Το 2015 κατασκεύασε 475.000 οχήματα, με τις εξαγωγές να διαμορφώνονται στο 80%.
Ο Churhill ήθελε πάντα η Μ. Βρετανία να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις και να ωφελείται από τις σχέσεις με τις χώρες της Κοινοπολιτείας, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Το θέμα είναι αν ο άνθρωπος που ενέπνευσε εκατοντάδες εκατομμύρια Ευρωπαίους και θεωρούσε ότι «το καλύτερο επιχείρημα κατά της δημοκρατίας είναι ένας 5λεπτος διάλογος με τον μέσο ψηφοφόρο» θα απευθυνόταν σε αυτούς για την παραμονή της στην Ε.Ε. Όπως και να'' χει, η Ευρώπη σήμερα είναι εντελώς διαφορετική και όπως είχε πει ο ίδιος ο Churchill, όσο καλή κι αν είναι η στρατηγική, μερικές φορές πρέπει να βλέπουμε και τα αποτελέσματα.
