«Η καριέρα μου είναι γεμάτη περιπέτειες. Νομίζω ότι κατατάχθηκα στο χιούμορ... Αν κάνεις κωμωδία, δεν μετράς. Η κωμωδία δεν θεωρείται ποτέ το πραγματικό πράγμα», είχε δηλώσει το 2004 η Μάγκι Σμιθ, παραχωρώντας συνέντευξη στο βρετανικό μέσο Guardian. Παρά τα τότε λεγόμενά της, η Σμιθ, κατά τη διάρκεια της 60ετούς και πλέον καριέρας της διέπρεψε στην υποκριτική, σε κωμικούς αλλά και δραματικούς ρόλους, παίζοντας μαζί με τον Λώρενς Ολίβιε για το Εθνικό Θέατρο της Βρετανίας, κερδίζοντας –μεταξύ άλλων– ένα Bafta καλύτερης ηθοποιού για το «Μοναχικό πάθος» της Τζούντιθ Χερν, και ερμηνεύοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην «Hedda Gabler» του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, το 1970.
«Μοναδική στο είδος της» την περιγράφουν συνάδελφοί της και ανακαλούμε στιγμές από την καριέρα της με αφορμή την εκδημία της, την Παρασκευή (27/9), σε ηλικία 89 ετών.
Υπήρξε παραγωγική και πολυβραβευμένη, στην ερμηνευτική της φαρέτρα αντικατοπτρίζονται τα επιτεύγματά της στο θέατρο, τον κινηματογράφο και την τηλεόραση στους μεγαλύτερους χώρους πολιτισμού της Βρετανίας και των ΗΠΑ, από το BBC έως το Χόλιγουντ, το West End έως το Μπρόντγουεϊ. Ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις κάθε ρόλου δίχως υπερβολή ή ελλείψεις, με βλέμμα διαπεραστικό, όπως εκείνο πίσω από τα μικροσκοπικά γυαλιά που φορούσε στο ρόλο της ως καθηγήτρια Μινέρβα ΜακΓκόναγκαλ στο Χόγκουαρτς, στη σειρά ταινιών Χάρι Πότερ. Χαρακτηριστική παρουσία με τα μαλλιά της πιασμένα σε σφικτό κότσο, ενίοτε με ψηλό καπέλο, βλέμμα άλλοτε κατανόησης άλλοτε αυστηρό, ανάλογα με την περίσταση. Τονίζοντας τη σημασία αλλά και την παντοδυναμία να είναι ενωμένοι οι άνθρωποι, τον ρόλο ενός εκπαιδευτικού, την κατανόηση.
Professor McGonagall, protector of Hogwarts ❤️ #RIPMaggieSmith pic.twitter.com/QRslyxCuZt
— Cllr Joe Porter 🇬🇧 (@JoePorterUK) September 27, 2024
Η παρουσία της Σμιθ στο κινηματογραφικό στούντιο για τις ανάγκες της σειράς ταινιών, Χάρι Πότερ, το διάστημα μεταξύ 2001 και 2011 ήταν ένας λόγος αποχώρησής της –τότε, για ορισμένο χρονικό διάστημα– από το θέατρο. Εκτός από τις ταινίες «Χάρι Πότερ», στην κινηματογραφική «αναγέννηση» της Σμιθ συμπεριλαμβάνεται επίσης η δραματική ταινία «Gosford Park» (2001) του Ρόμπερτ Άλτμαν, καταδεικνύοντας ότι η Μάγκι Σμιθ είναι «μια ηθοποιός με σπάνια ικανότητα να κάνει ό,τι θέλει, οπουδήποτε», όπως υπογραμμίζει ο Μαρκ Λόσον από τους Guardian.
«Η λέξη θρύλος χρησιμοποιείται υπερβολικά, αλλά αν ισχύει για οποιονδήποτε στη βιομηχανία μας, τότε ισχύει για εκείνη. Σε ευχαριστώ Μάγκι», σημείωσε –μεταξύ άλλων– για την αποθανούσα ο Ντάνιελ Ράντκλιφ που πρωταγωνίστησε ως Χάρι Πότερ στην ομώνυμη σειρά ταινιών.
Daniel Radcliffe pays tribute to the late Maggie Smith:
— Film Updates (@FilmUpdates) September 27, 2024
“She was a fierce intellect, a gloriously sharp tongue, could intimidate and charm in the same instant and was, as everyone will tell you, extremely funny… I will always consider myself amazingly lucky to have been able… pic.twitter.com/O0ob0LiBjl
«Η Μάγκι ήταν μια πραγματική δύναμη της φύσης στο πλατό, τρομερή, συχνά εκφοβιστική –γιγαντιαία ταλαντούχα– και πάντα προετοιμασμένη με ακρίβεια. Είχε επίσης αίσθηση του χιούμορ και μια καλή καρδιά», αναφέρει από την πλευρά του ο σκηνοθέτης των τεσσάρων τελευταίων ταινιών «Χάρι Πότερ», Νταίηβιντ Γέιτς, και συμπληρώνει: «η Μάγκι ήταν, πολύ απλά, τρομερή ηθοποιός και η παρουσία και η δύναμη της δουλειάς της δεν εξασθένησε ποτέ, ακόμη και όταν πάλευε με κάποια προβλήματα υγείας σε μία από τις ταινίες. Η προσωπικότητά της και το ταλέντο της φώτιζαν όποιο σκηνικό κι αν κοσμούσε. Είχα την τύχη να συνεργαστώ με έναν τεράστιο αριθμό ταλαντούχων ηθοποιών, αλλά η Μάγκι αιωρείται κάπου πάνω από όλους αυτούς».
Διεισδυτική ματιά, οξύ πνεύμα και ταλέντο, η Μάγκι Σμιθ κατεδείχθη ως πραγματική κινηματογραφική σταρ κατά τη διάρκεια της 60ετους και πλέον καριέρας της. Ως «τρομερή ηθοποιός» δεν ηδύνατο να μην είχε λάβει εκτίμησης της βασιλικής οικογενείας. Η Βασίλισσα Ελισάβετ Β’ την είχε συγχαρεί, όπως (σ.σ η Ελισάβετ Β') είχε συγχαρεί και τον Λώρενς Ολίβιε, το 1966.
Ενώ, μετά την ανακοίνωση της εκδημίας της Σμιθ, της απέτισαν φόρο τιμής ο βασιλιάς Κάρολος και η βασίλισσα Καμίλα, με τον εξής χαιρετισμό: «Καθώς πέφτει η αυλαία ενός εθνικού θησαυρού, ενωμένοι με όλους εκείνους σε όλο τον κόσμο θυμόμαστε με τον πιο θερμό θαυμασμό και τη στοργή τις πολλές σπουδαίες ερμηνείες της, καθώς και τη ζεστασιά και το πνεύμα της που έλαμπε τόσο εκτός όσο και επί σκηνής».
Ερμηνευτική φαρέτρα
Γεννημένη το 1934 στο Λονδίνο, η Σμιθ μεγάλωσε στην Οξφόρδη, άρχισε να παίζει στο θέατρο Playhouse της πόλης ως έφηβη και έμελλε κατά τη διάρκεια της καριέρας της να λάβει δύο βραβεία Όσκαρ –Α' Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία «Η δεύτερη νιότη της Τζιν Μπρόντι» (1969) και Β' Γυναικείου Ρόλου για την ταινία «California Suite» (1978) – ενός Βραβείου Τόνυ, επτά Βραβείων BAFTA, δυο Βραβείων Έμμυ, δυο Χρυσών Σφαίρων, δυο Βραβείων Σωματείου Ηθοποιών κι ενός Βραβείου Λώρενς Ολίβιε. Η ίδια, είχε δηλώσει ότι «έχω κερδίσει δύο Όσκαρ και ακόμα δεν καταλαβαίνω την υποκριτική στον κινηματογράφο».
Στη δεκαετία του 1960, έπαιξε εννέα σημαντικούς ρόλους στα χρόνια της δημιουργίας του Εθνικού Θεάτρου. Ορισμένες ταινίες στις οποίες είχε συμμετάσχει και τις ανακαλούμε, είναι «Οθέλλος» (1965), «Η Δεύτερη Νιότη της Τζιν Μπρόντι» (1969), «Ταξίδια με τη Θεία μου» (1972), «Καλιφόρνια Οτέλ» (1978), «Η Σύγκρουση των Τιτάνων» (1981), «Δωμάτιο με θέα» (1985), «Έγκλημα στο Γκόσφορντ Παρκ» (2001), «Κάπτεν Χουκ» ( 1991), «Τρελές Αδελφές» (1992). Ανακαλούμε επίσης τη βρετανική σειρά εποχής«Downton Abbey» στην οποία είχε υποδυθεί την Βασιλομήτορα Κοντέσα του Γκράντθαμ, Βάιολετ Κρόλεϊ. Στις διακρίσεις της συμπεριλαμβάνεται και ο ανώτερος τίτλος τιμής της Βρετανίας, από τη Βασίλισσα της Αγγλίας.
Dame Maggie Smith’s Oscar-winning performance in THE PRIME OF MISS JEAN BRODIE (1969) remains a touchstone of cinematic brilliance.
— The Academy (@TheAcademy) September 27, 2024
In her portrayal of a fiercely passionate teacher at a Scottish all-girls school, Smith captivated audiences with her ability to balance… pic.twitter.com/nE6KOdXo8s
Στα πρώτα της βήματα, η Σμιθ, ενώ εμφανιζόταν σε μια σειρά από θεατρικές παραστάσεις, μεταξύ των οποίων η μουσική κωμωδία του Μπάμπερ Γκασκόιν, «Share My Lettuce» (1957), έκανε επίσης βήματα στον κινηματογράφο, συμμετέχοντας στο θρίλερ του Σεθ Χολτ, «Nowhere to Go» (1958), για το οποίο ήταν υποψήφια για το βραβείο Bafta καλύτερης γυναικείας ερμηνείας.
Για τη συμμετοχή της στην παραγωγή του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, «Hedda Gabler» του Ίψεν για το Εθνικό Θέατρο στο West End του Λονδίνου (1970), ο συγγραφέας Μίλτον Σούμαν την είχε περιγράψει ως «στοιχειωμένη στη σκηνή σαν κάποιο γιγαντιαίο πορτραίτο του Μοντιλιάνι, με το αλαβάστρινο δέρμα της να σφίγγεται από κρυμμένη αγωνία».
Συνέχισε την επιτυχημένη παράλληλη κινηματογραφική και θεατρική της καριέρα τη δεκαετία του 1980 με τους ρόλους της στον κινηματογράφο να συνεχίζουν να πληθαίνουν. «Το να πούμε ότι ήταν σπουδαία ηθοποιός δεν είναι αρκετό, ήταν ανώτερη στο δράμα, στην κωμωδία, σε όλα και ήταν τόσο αστεία. Όταν δούλευα μαζί της, μας έκανε όλους να γελάμε όλη την ώρα, ακόμα και όταν δεν έπρεπε. Ήταν μια υπέροχη γυναίκα και μια πραγματική καλλιτέχνης», είχε δηλώσει για τη Μάγκι Σμιθ η συμπρωταγωνίστριά της, Έλεν Μπέρστιν (γενν. 1932), στην επιτυχημένη κωμωδία «Divine Secrets of the Ya-Ya Sisterhood» (2002).
Η Μάγκι Σμιθ στην ταινία «A Room With A View». Πηγή: AP Photo
Τα λεγόμενα συναδέλφων της αποτελούν τα αυθεντικά πειστήρια για το ποιόν μιας ηθοποιού που καθένας μας την ανακαλεί για την ερμηνεία της που μας άγγιξε περισσότερο. Σαφώς, δεν είναι η ίδια για τον καθένα μας κι εκεί έγκειται το μεγαλείο εκάστοτε καλλιτέχνη αλλά και οιασδήποτε τέχνης.
* Κεντρική φωτ.: Η Μάγκι Σμιθ ως Μινέρβα ΜακΓκόναγκαλ σε ταινία της κινηματογραφικής σειράς «Χάρι Πότερ». Πηγή φωτ.: Facebook/ The Potter Collector
