Γνωρίζουμε ότι η γεωγραφική τοποθέτηση της λέξης πατρίδα είναι διαφορετική για τον καθένα· πατρίδα νοείται κι η παιδική ηλικία, το πατρικό μας σπίτι, οι άνθρωποι που υπήρχαν πριν από εμάς, και το σώμα μας – ενίοτε και ο τρόπος σκέψης – αποτελούν τρόπον τινά προέκταση του δικού τους. Πατρίδα κι οι προσωπικές μνήμες καθότι καλά προφυλαγμένες στο εσωτερικό μας ρολόι, αποτελούν δεξαμενή της καλλιτεχνικής δημιουργίας όπως για τον αλβανικής καταγωγής Μάριο Μπανούσι (γενν. 1998). Χρησιμοποιώντας ως δραματουργικά υλικά τις προσωπικές του μνήμες επιτυγχάνει να τις μετατρέψει σε τελετουργική πράξη κάθαρσης, κι αυτό, διότι αφουγκράζεται την πανανθρώπινη γλώσσα που δεν επιδέχεται ορίων: τα συναισθήματα.
Αυτό επιτυγχάνει και στο έργο του «Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia» το οποίο παρακολουθήσαμε στην Πειραιώς 260, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου. Ο τίτλος της παράστασης είναι επιγραφή ενός εστιατορίου σε προάστιο των Τιράνων. Η επιγραφή είναι συνάμα ταυτότητα διότι «φωτίζει» την ιστορία της οικογένειας – το γεγονός που πραγματεύεται ο Μάριο Μπανούσι εκτυλίσσεται υπό το φως της ταμπέλας, είναι απρόοπτο και δρα καταλυτικά στη ζωή του.
Αρκετά χρόνια αργότερα, ενήλικος πια, ο σκηνοθέτης μεταφέρει την ίδια ταμπέλα από την Αλβανία στο Φεστιβάλ, και την τοποθετεί στο κέντρο του κόσμου που δημιουργεί επί σκηνής. Καλωσορίζει τις μνήμες προκειμένου να αντιμετωπίσει την απουσία του πρόσφατα εκλιπόντος πατέρα του, μάγειρα και ιδιοκτήτη της ταβέρνας, που υποδεχόταν κάθε βράδυ τους πελάτες.
Η προσφορά στη δουλειά του πατέρα του αποτυπώνεται και στην ταμπέλα: η λέξη Miresia μεταφράζεται από τα αλβανικά ως «καλοσύνη». Το μαγείρεμα είναι πράξη καλοσύνης, φροντίδας, πολλώ δε μάλλον σαν το φαγητό προσφέρεται σε άλλους. Στο οικογενειακό τραπέζι οι άνθρωποι συν-τρέφονται, ενώ το γεγονός της απώλειας αφήνει σε αυτό μία θέση κενή.
Από την παράσταση «Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia» @Νάσια Στουραΐτη, πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Το κενό, ο θρήνος και η κάθαρση εμφιλοχωρούν στο σκηνικό της παράστασης και με τις κινήσεις των ηθοποιών δημιουργούν ένα άρτιο αποτέλεσμα που κρατά καθηλωμένο τον αμφιβληστροειδή. Εικόνες και θραύσματα από αναμνήσεις ξετυλίγονται σε ένα μεγάλων διαστάσεων μπάνιο με άδειες καρέκλες στη μία του πλευρά και ένα κενό στο πάτωμα όπου το κοινό διακρίνει χώμα παραπέμποντάς μας στον εκλιπόντα στον οποίο αναφέρεται το έργο.
Από την παράσταση «Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia» @Θεόφιλος Τσιμάς, πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Το νερό και ο καθρέφτης συνάδουν με την κάθαρση αλλά και την αναγνώριση. Έντονο το στοιχείο του φωτός στα τελευταία λεπτά της παράστασης οπότε και το μουντό σκηνικό φωτίζεται από φως που ρέει άπλετο από παράθυρα σε σχήμα όμοιο με τα παράθυρα στους ναούς, κρυμμένα πίσω από τα πλακάκια του τοίχου. Το θρησκευτικό στοιχείο κάνει έκδηλη την παρουσία του στο τελευταίο λεπτό οπότε και από το κέντρο του σκηνικού ανοίγει διάπλατα μία μεγάλη πύλη, διακρίνονται τάματα και εισέρχεται στο χώρο ένα πλάσμα από χόρτα και ξύλα.
Το σκηνικό που σταδιακά διαλύεται λίγο πριν το φινάλε με τα σώματα να πάλλονται αποσκοπώντας σε κάποια κάθαρση αλλά και το θυμό – εκτός από τη λύπη – που προξενεί η απώλεια, το είχαμε δει και στην παράσταση «Goodbye, Lindita» του ίδιου σκηνοθέτη, που είχε ανεβεί στο Εθνικό Θέατρο. Σε εκείνη, αναφερόταν στην απώλεια μιας κεντρικής γυναικείας παρουσίας, στο «Taverna Miresia» στην απώλεια της κεντρικής ανδρικής παρουσίας. Σε αμφότερες, μας «είπε» μέσα από την τέχνη του εκείνο που ήδη γνωρίζουμε αλλά επίκειται να θυμόμαστε: συναισθήματα και μνήμες κατοικούν μέσα μας και έχουν την εξουσία να προκαλέσουν την απόλυτη ταραχή.
Από την παράσταση «Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia» @Νάσια Στουραΐτη, πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Συντελεστές
Η σύλληψη και η σκηνοθεσία είναι του Μάριο Μπανούσι, τα σκηνικά και τα κοστούμια του Σωτήρη Μελανού, τη μουσική συνέθεσε ο Τζεφ Βάγγερ, τους φωτισμούς σχεδίασε η Ελίζα Αλεξανδροπούλου, στους φωνητικούς αυτοσχεδιασμούς η Σαβίνα Γιαννάτου. Παίζουν οι Χρυσή Βιδαλάκη, Σαβίνα Γιαννάτου, Κατερίνα Κρίστο, Ευτυχία Στεφάνου και Mario Banushi.
Συνεργάτις δραματουργός η Ασπασία-Μαρία Αλεξίου, βοηθός σκηνοθέτη η Σοφία Αντωνίου, βοηθός ενδυματολόγου η Βασιάνα Σκοπετέα, στο σχεδιασμό φωτισμών περιοδείας η Μαριέττα Παυλάκη, χειριστής κονσόλας ήχου ο Κώστας Χάιδος, τεχνικός διευθυντής ο Γιώργος Αντωνόπουλος. Σε συνεργασία με το Θέατρο στη Σάλα.
Από την παράσταση «Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia» @Θεόφιλος Τσιμάς, πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Η παράσταση «Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia» περιλαμβανόταν επίσης στο καλλιτεχνικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, το 2023.
Κεντρική φωτ.: Από την παράσταση «Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia» @Θεόφιλος Τσιμάς, πηγή φωτ.: Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
