Οι παραβατικοί σήμερα φορούν ακριβά κοστούμια, κατοικούν σε επαύλεις, είναι πάμπλουτοι και αψηφούν τον νόμο γιατί είναι ο νόμος, είναι πέρα απ? τον νόμο. Και φυσικά δεν έχουν πατρίδα, επειδή δεν τους αρκεί μια πατρίδα. Η συγγραφέας ερευνά εκ των έσω τους Vory V Zakone και αναπλάθει την απρόβλεπτη νουάρ εποχή μας.
Σοφία Νικολαΐδδου «Vor πέρα από τον νόμο», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 287
«Ο Κεχίδης ήξερε πόσο εύκολα μπορούν να γίνουν όλα ένα παιχνίδι εγωιστικό. Να θέλεις να κερδίσεις. Κι ύστερα να θέλεις να ξανακερδίσεις. Να ζεις για τη νίκη, γιατί στον πόλεμο δεν υπάρχουν άλλα ερωτήματα. Στην ειρήνη μπορεί να σκέφτεσαι τους κανόνες, στον πόλεμο όμως δεν τα σκέφτεσαι αυτά. Πεθαίνεις ή ζεις, αυτό μόνο σε νοιάζει. Και τώρα η ομάδα τους ήταν σε πόλεμο».
Θα μπορούσε να πει κανείς, διαβάζοντάς το, ότι παίζουμε «κλέφτες και αστυνόμους». Αλλ? όμως αυτό το παιδικό παιχνίδι σήμερα είναι καθεστώς, οι παραβατικοί φορούν ακριβά κοστούμια, κατοικούν σε επαύλεις, είναι πάμπλουτοι και αψηφούν τον νόμο γιατί είναι ο νόμος, είναι πέρα απ? τον νόμο, και φυσικά δεν έχουν πατρίδα, επειδή δεν τους αρκεί μια πατρίδα, και οι αστυνόμοι, άνθρωποι είναι.
Το καινούργιο μυθιστόρημα της Σοφίας Νικολαΐδου θυμίζει νουάρ, ξεκινά ως μυθιστόρημα νουάρ και θα ήταν ένα εξαιρετικό αστυνομικό εάν αυτό που περιγράφεται δεν ήταν η εποχή μας και η ιστορία της, η ιστορία της πόλης της. Εξάλλου, η πολύπειρη και εξαιρετική συγγραφέας δεν είναι η πρώτη φορά που καταγίνεται «μυθιστορηματικά» με τα «αγκαθάκια» της πόλης της, δοσίλογοι της Θεσσαλονίκης (Απόψε δεν έχουμε φίλους), εμφύλιος (Χορεύουν οι ελέφαντες), 100 χρόνια Θεσσαλονίκη (Στο τέλος νικάω εγώ)… Η Νικολαΐδου είναι αφηγηματικά απολαυστική, τολμηρή και γενναία συγγραφέας, το βιβλίο της «Καλά και σήμερα» υπήρξε «Το χρονικό» του δικού της καρκίνου.
Στο καινούργιο της μυθιστόρημα «Vor πέρα από τον νόμο» μας συστήνει τους αληθινούς Vory.
Οι Vory V Zakone, όπως μας πληροφορεί εξ? αρχής, είναι µια εγκληµατική οργάνωση που απλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσµο. Έτσι, όταν η Σοβιετική Ένωση έσπασε σε κοµµάτια, στη Μόσχα οι Βόρι έγιναν οι νέοι Ροµανόφ κτίζοντας µια αυτοκρατορία µε γερανούς, πετρελαιοπηγές και καλάσνικοφ.
Στο βιβλίο όλα αρχίζουν όταν «ο Πατερούλης της φατρίας» αποφασίζει να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους στη Θεσσαλονίκη και η Ασφάλεια της πόλης αρχίζει δουλειά. Η υπόθεση του μυθιστορήματος το οποίο στηρίζεται σε αληθινά πρόσωπα και πραγματικά γεγονότα αρχίζει να εκτυλίσσεται στη Μόσχα, όπου ένας δημοσιογράφος, ο Λεβ Σιντόροβ, παίρνει εντολή από την εφημερίδα του να πάρει συνέντευξη από τον επιχειρηματία Κέτο Αλεξάντερσβιλ, τον λεγόμενο Πατερούλη, ο οποίος είναι πασίγνωστος τόσο για τις κομπίνες του όσο για τις πράξεις του –ένας φωτογράφος που τόλμησε να τραβήξει φωτογραφία της πολυτελούς ντάτσας του που θα ζήλευε κι ο τσάρος, βρέθηκε με σπασμένα γόνατα- και γίνεται αυτόπτης μάρτυρας μιας δολοφονικής απόπειρας κατά του Πατερούλη που παρά λίγο τη γλυτώνει. Στην πορεία, θα μάθουμε ότι πήγε τελικά από το χέρι του Πάβελ, κατά Βόρι «Θηρίο», εκ των έσω πέφτουν τα κάστρα και το γνωρίζουμε καλά.
Η συγγραφέας φροντίζει να μας ενημερώσει ότι οι Βόρι, μπορεί να θεωρούνταν επισήμως κλέφτες, αλλά στη Ρωσία τους εμπιστεύονταν περισσότερο από τους αστυνομικούς. Μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της πρώην Σοβιετικές Ένωσης, εμπιστευόταν τους Βόρι να τους το λύσει. Υποτίθεται ότι οι Βόρι είναι αυτοί που «κουβαλάνε τη ζωή τους στο δέρμα τους», το γεμάτο τατουάζ. Εξ ου και το εξώφυλλο του βιβλίου. Η Ασφάλεια Θεσσαλονίκης, ωστόσο, μιλά για «ρωσόφωνη μαφία». Βέβαια, στη Ρωσία και στις διεθνείς αγορές κάποιοι βολεύονται να τους αποκαλούν «επιχειρηματίες».
Προσπαθώντας να κατανοήσει τους κώδικές τους, η συγγραφέας εισχώρησε στους Βόρι. Μελέτησε μονογραφίες, πολιτικές αναλύσεις, αρχειακό υλικό της FSB (Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας), διακινδύνευσε να συλλέξει και εμπειρίες από ανθρώπους που είναι στον κόσμο τους ή το γνωρίζουν καλά.
Και εν συνεχεία μας μεταφέρει σε μια Θεσσαλονίκη που μετατρέπεται σε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα του οργανωμένου εγκλήματος, όπου δύο αστυνομικοί, ο Στύλος κι ο Κεχίδης, πληροφορούνται την άφιξη κάποιων μελών της οργάνωσης στην πόλη. Και έχοντας στην ομάδα τους την αρχιφύλακα Χριστίνα Σουάτζε, γεωργιανής καταγωγής, αναλαμβάνουν να ξετρυπώσουν τα μέλη (ο Ανιψιός, το Θηρίο, ο Κινέζος). Μια οµάδα αστυνοµικών τους καταδιώκει, «τα στοιχεία µοιάζουν µε ρώσικες κούκλες», «η αλήθεια κρύβεται πίσω από πολλά πέπλα, τραβούν το ένα, πέφτουν πάνω στο άλλο κι αυτό µοιάζει να µην τελειώνει», διότι ένας Vor V Zakone «µπορεί να κολυµπήσει σε µια θάλασσα από ψέµατα και να εξαφανιστεί».
Πολιτικό και ταυτόχρονα κοινωνικό το μυθιστόρημα της Σοφίας Νικολαΐδου, «καταπιάνεται με ένα θέμα παρθένο στα ελληνικά λογοτεχνικά πράγματα», προσφέροντάς μας αναγνωστικά ένα παλίψηστο της Ρωσίας πριν και μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά ταυτοχρόνως και μια ακτινογραφία της πόλης της.
Η αφηγηματική του δομή ωστόσο είναι αυτή ενός γρήγορου, ατμοσφαιρικού, κινηματογραφικού νουάρ, με ολοζώντανους χαρακτήρες και σκηνικά που αποδεικνύουν έναν κόσμο ανάποδα. Τίποτε δεν είναι όπως εκείνο που ήδη γνωρίζαμε.
«Ο Λεβ λέει πως αυτός θα είναι ο επόμενος Πρόεδρος της Ρωσίας».
Εμείς σας λέμε γνωρίστε τους Βόρι.
