Χάλκινα κοσμήματα αστραγάλων με σπειροειδείς απολήξεις (μέσα 8ου αι. π.Χ.) καθώς και μία σύνθετη ζώνη από χαλκό, ήλεκτρο και ελεφαντοστό (α’ μισό 7ου αι. π.Χ.) από το νοτιότερο άκρο της Ιταλίας, είναι μεταξύ των αντικειμένων στα οποία στέκεται η ματιά του επισκέπτη της έκθεσης «Οι αρχαίοι πολιτισμοί της Basilicata. Θησαυροί που έρχονται στο φως. 11ος – 6ος αι. π.Χ.», στο Μουσείο Ακρόπολης. Μία έκθεση μοναδική και άξια επίσκεψης καθώς σε αυτήν ξετυλίγεται ο πολιτισμός που συνάντησαν οι Έλληνες από την Πελοπόννησο και τη νησιωτική αρχαία Ελλάδα στα μεγάλα ταξίδια τους για να εγκατασταθούν στην Ιταλία και τη Σικελία, κυρίως στο μέρος αυτό που ονομάστηκε αργότερα Μεγάλη Ελλάδα. Περισσότερα από 300 εκτιθέμενα αντικείμενα φωτίζουν την περιοχή στο νοτιότερο άκρο της Ιταλίας, τη σημερινή Basilicata, αναδεικνύοντας τον πολιτισμό της περιοχής αυτής από το τέλος της Εποχής του Χαλκού (11ος αι. π.Χ.) έως και τον 6ο αι. π.Χ.
Χάλκινα κοσμήματα αστραγάλων με σπειροειδείς απολήξεις, μέσα 8ου αι. π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Σιρίτιδας. Πηγή φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
Σύνθετη ζώνη από χαλκό, ήλεκτρο και ελεφαντοστό, Α’ μισό 7ου αι. π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Μεταποντίου. Πηγή φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
Καθώς το κοινό περιηγείται στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του μουσείου όπου φιλοξενείται η έκθεση, αντικρίζει, επίσης, εκθέματα όπως χάλκινο φλασκί (β’ μισό 8ου αι. π.Χ.) και χάλκινο κάλυμμα κεφαλής σε σχήμα κράνους (8ος αι. π.Χ.). Ομορφιά διακρίνεται και στον αποσπασμένο σκελετός γυναίκας με διακοσμητικά στοιχεία (α’ μισό 8ου αι. π.Χ.) καθώς καταγράφεται η φροντίδα που είχε το σώμα εκείνων που «έφευγαν» από τη ζωή.
Αποσπασμένος σκελετός γυναίκας με τα διακοσμητικά στοιχεία, Α’ μισό 8ου αι. π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Σιρίτιδας. Πηγή φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
Στο σύνολό της, η έκθεση περιλαμβάνει «κυρίως τα υλικά κατάλοιπα που προέρχονται από ταφές, για να το πω ποιητικά παραφράζοντας τον Σεφέρη''από φαντάσματα και φάσματα, φιλιά και χείλη χωνεμένα, με τα παραπετάσματα του χρόνου διάπλατα ανοιχτά''. Δηλαδή μέσα από ταφές γυναικών και ανδρών, μέσα από προσωπικά αντικείμενα που τους εναπόθεσαν στις ταφές οι κηδευτές τους, συγγενείς και φίλοι, για το μεγάλο ταξίδι στον Άδη.
» Με αντικείμενα συνοδευτικά που φανερώνουν τις πίστεις και τις δοξασίες τους, τις σχέσεις και τα έθιμά τους όταν αυτοί ήσαν εν ζωή, τόσο με έργα του πρώιμου πολιτισμού της Basilicata όσον κι αργότερα με έργα-αντικείμενα, τα οποία σχετίζονται με τους Έλληνες που κατέφθασαν στην περιοχή. Αντικείμενα που κατάπινε η γη στις ταφές» όπως αναφέρει –μεταξύ άλλων– για την έκθεση ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, Καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης.
Λήψη της έκθεσης «Οι αρχαίοι πολιτισμοί της Basilicata. Θησαυροί που έρχονται στο φως. 11ος – 6ος αι. π.Χ.» @Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, πηγή φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
Πρόκειται για κτερίσματα από ανδρικές και κυρίως γυναικείες ταφές, τα οποία μαρτυρούν τον πλούτο και τον ηγεμονικό ρόλο των προσώπων μέσα στις κοινότητές τους και αποκαλύπτουν τις πολιτιστικές και εμπορικές επαφές με τις περιοχές της ευρύτερης Αδριατικής, της Ετρουρίας (Τυρρηνίας) και του Αιγαίου.
«Η ανθρωπολογική κουλτούρα του θανάτου, όπως αντιπροσωπεύεται από τα ταφικά σύνολα, αποτελεί το πρωταρχικό στοιχείο για την κατανόηση της κοινωνικής ζωής αυτών των ανθρώπων. Ταυτόχρονα, η ομορφιά των επιλεγμένων για την έκθεση αντικειμένων, από τα οποία ξεχωρίζουν τα κοσμήματα από κράμα χαλκού και ήλεκτρο, μαρτυρά σημαντικές πολιτιστικές επαφές και ανταλλαγές», όπως υπογραμμίζει, από την πλευρά της, η Γενική Διευθύντρια των Εθνικών Μουσείων της Matera, η αρχιτέκτονας Annamaria Mauro, η οποία συνεπιμελείται την έκθεση από κοινού με τον Γενικό Διευθυντή Μουσείων του υπουργείου Πολιτισμού της Ιταλίας, Καθηγητή Massimo Osanna.
Πήλινο κιβώτιο με ανθρωπόμορφα πόδια, Α’ μισό 6ου αι. π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Σιρίτιδας. Πηγή φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
Τα αντικείμενα της έκθεσης προέρχονται από τις συλλογές του Εθνικού Μουσείου της Σιρίτιδας, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου του Μεταποντίου και των Εθνικών Μουσείων της Matera, τα περισσότερα από τα οποία φυλάσσονταν στις αποθήκες και έτσι, μέχρι τώρα, ήταν «αόρατα» στο κοινό.
Η έκθεση, η οποία θα διαρκέσει έως τις 26 Ιανουαρίου 2025, είναι καρπός συνεργασίας πολλών επιστημόνων που εδώ και χρόνια προσπαθούν να αναδείξουν τον πολιτισμό της σημερινής Basilicata. Αποτελεί μέρος του προγράμματος «Εξιστορώντας την ομορφιά (Il racconto della bellezza)», μία συνεργασία μεταξύ της Γενικής Διεύθυνσης Μουσείων του ιταλικού υπουργείου Πολιτισμού και της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας και Πολιτιστικής Διπλωματίας του υπουργείου Εξωτερικών και Διεθνούς Συνεργασίας, στο πλαίσιο του οποίου διοργανώνονται εδώ και πάνω από έναν χρόνο περιοδεύουσες εκθέσεις στα Ιταλικά Μορφωτικά Ινστιτούτα σε όλο τον κόσμο.
Έπειτα από την επιτυχία στα Ινστιτούτα του Αμβούργου, της Βαρσοβίας και της Βουδαπέστης, η έκθεση εμπλουτίστηκε με περισσότερα εκθέματα και αναδιοργανώθηκε ως προς τον μουσειακό της σχεδιασμό, για να καταλήξει, χάρη σε μία συμφωνία συνεργασίας και με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ιταλίας στην Ελλάδα και του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου της Αθήνας, στο διεθνούς κύρους Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα.
Λήψη της έκθεσης «Οι αρχαίοι πολιτισμοί της Basilicata. Θησαυροί που έρχονται στο φως. 11ος – 6ος αι. π.Χ.» @Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, πηγή φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
Η είσοδος στην έκθεση θα είναι ελεύθερη για το κοινό. Απαραίτητη προϋπόθεση η έκδοση εισιτηρίου ελευθέρας εισόδου από τα ταμεία εισιτηρίων του Μουσείου. Διοργανώνονται, επίσης, εβδομαδιαίες ξεναγήσεις, το πρόγραμμα των οποίων είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του Μουσείου Ακρόπολης.
Την έκθεση συνοδεύει τρίγλωσση έκδοση (ελληνικά-αγγλικά-ιταλικά) που διατίθεται στο πωλητήριο του Μουσείου. Παράλληλα με την έκθεση στο Μουσείο Ακρόπολης, παρουσιάζεται στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο της Αθήνας σε μία προθήκη περίπου 20 αντικείμενα από την περιοχή της Basilicata. Πληροφορίες εδώ.
Κεντρική φωτ.: Λήψη της έκθεσης «Οι αρχαίοι πολιτισμοί της Basilicata. Θησαυροί που έρχονται στο φως. 11ος – 6ος αι. π.Χ.» @Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, πηγή φωτ.: Μουσείο Ακρόπολης
