Ακόμη κι αν η τέχνη δεν μπορεί να θεραπεύσει εξ ολοκλήρου, μπορεί τουλάχιστον να παρηγορήσει και να προσδώσει ελπίδα απαλύνοντας κάθε πληγή. Τη θεραπευτική της λειτουργία είχε υμνήσει ο Κ. Π. Καβάφης μέσα από τους στίχους του «Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως,/ που κάπως ξέρεις από φάρμακα·/ νάρκης του άλγους δοκιμές» και «Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως,/ που κάμνουνε —για λίγο— να μη νοιώθεται η πληγή. Η επίκληση στην τέχνη για κάθε είδους θεραπεία ή παρηγοριά είναι διαχρονική, πολλώ δε μάλλον σαν αφορά στην υγεία.
Πρεσβεύοντας ότι η υγεία είναι ζήτημα πολιτισμού, το Ωνάσειο Νοσοκομείο, που περιλαμβάνει το εκσυγχρονισμένο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, το νέο υπερσύγχρονο Μεταμοσχευτικό Κέντρο και το Ωνάσειο Παίδων, φιλοξενεί στους χώρους του έργα σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών διαφορετικών γενεών, μεταμορφώνοντας το νοσοκομείο σε έναν χώρο όπου η φροντίδα και η τέχνη συνυπάρχουν.
Έτσι, στο Ωνάσειο Νοσοκομείο, έναν δημόσιο χώρο προσβάσιμο σε κάθε πολίτη, ο πολιτισμός συναντά την υγεία και μεταφέρει ένα μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας, επιβεβαιώνοντας τη θεραπευτική και προστατευτική του δύναμη. Η τέχνη, εξάλλου, καταδεικνύει ότι ο πολιτισμός δεν συνοδεύει απλώς τη ζωή – την αναγεννά.
Επιδαπέδιο και επιτοίχιο έργο Γ. Βαρελά ©Stelios Tzetzias. Πηγή φωτ.: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Τα έργα που φιλοξενεί το Ωνάσειο ανήκουν στην Onassis Collection – τη συλλογή έργων τέχνης του Ιδρύματος Ωνάση, και έχουν ως επίκεντρο το ανθρώπινο σώμα. Είναι έργα που αποφορτίζουν και γαληνεύουν, έργα παιγνιώδη, έργα που απευθύνονται στην καρδιά και στην ψυχή.
«Μπορεί για κάποιους αυτό να είναι ένα φαινομενικά παράδοξο και αντιφατικό πάντρεμα τέχνης και νοσοκομείου, γιατί έχουμε μάθει να σκεφτόμαστε τα νοσοκομεία ως χώρους επιστήμης. Και πολύ σωστά. Τα επιστημονικά επιτεύγματα τόσο του προηγούμενου αιώνα αλλά και του τωρινού σώζουν, παρατείνουν, προσθέτουν ποιοτικό χρόνο, καθημερινά σε χιλιάδες ζωές που παλιότερα θα χάνονταν. Όμως σειρά μελετών δείχνουν ότι η θετική επίπτωση της τέχνης, σε όλες της τις μορφές, στην κλινική έκβαση κυρίως μέσω της οδού της ψυχικής στήριξης του ασθενούς και των οικείων του δεν μπορεί να αμφισβητηθεί», όπως υπογραμμίζει – μεταξύ άλλων – ο Γενικός Διευθυντής του Ωνάσειου Νοσοκομείου, Παναγιώτης Μινογιάννης.
Τα έργα
Από τη συνύπαρξη έργων από διαφορετικές γενιές Ελλήνων καλλιτεχνών χαρακτηρίζεται η σύγχρονη εικαστική πρόταση του Ωνάσειου Νοσοκομείου. Στα έργα διακρίνονται έντονα ανθρωποκεντρικά στοιχεία, όπως στην «Προτομή του Ιπποκράτη» του Γεωργίου Μπονάνου, στην «Ανδρική φιγούρα» του Παύλου Διονυσόπουλου και στους «Θώρακες» της Αλεξάνδρας Αθανασιάδη, ενώ τα γεωμετρικά έργα της Χριστίνας Μόραλη, όπως τα «Κύβος μπλε» και «Κύβος κόκκινος», γεμίζουν τους χώρους του νοσοκομείου με χρώμα και ένταση.
Αλεξάνδρα Αθανασιάδη-Πανοπλία VII B. 2005 - Αλεξάνδρα Αθανασιάδη-Θώρακας XXIII. 2009 - Αλεξάνδρα Αθανασιάδη-Θώρακας XVΙ no.2. 2007 - Αλεξάνδρα Αθανασιάδη Άλογο LXXV. 2009 ©Stelios. Πηγή φωτ.: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Παράλληλα, η «Σύνθεση» του Γιώργου Ζογγολόπουλου εισάγει έναν σύγχρονο διάλογο με τη μορφή και τη λειτουργικότητα, ενώ η «Θέα στον Όλυμπο» του Βασίλη Ιθακήσιου ανοίγει ένα παράθυρο στον ελληνικό φυσικό κόσμο μέσα στο υπερσύγχρονο νοσοκομειακό περιβάλλον.
Όσο για τα ανθρωποκεντρικά έργα του Γιάννη Βαρελά, πρόκειται για έναν μνημειακών διαστάσεων πίνακα που λειτουργεί ως ψυχικό τοπίο και ένα εξάμετρο γλυπτό το οποίο συμβολίζει τον άνθρωπο σε αναμονή που με μια μονοκοντυλιά σχεδιάζει ένα πρόσωπο-καρικατούρα.
Γιάννης Βαρελάς, «Face» 2023 ©Stelios Tzetzias. Πηγή φωτ.: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Ειδικότερα, στο Ωνάσειο Νοσοκομείο εκτίθενται έργα των Κώστα Τσόκλη (Χωρίς τίτλο, 1981), Γιάννη Βαρελά («Snooze», 2023, «Face», 2023 και («Path», 2023), Βασίλη Ιθακήσιου («Θέα στον Όλυμπο», 1950), Γιώργου Ζογγολόπουλου («Σύνθεση», 1968), Χριστίνας Μόραλη («Κύβος μπλε», 2011–2012, «Κύβος κόκκινος», 2011–2012), Παύλου Διονυσόπουλου («Ανδρική φιγούρα», δεκαετία 1970), Αλεξάνδρας Αθανασιάδη («Πανοπλία VII B», 2005, «Θώρακας XXIII», 2009, «Θώρακας XVΙ no 2», 2007 και «Άλογο LXXV», 2009), Γεωργίου Μπονάνου («Προτομή του Ιπποκράτη», χ.χ.), Γιάννη Παππά («Όρκος του Ιπποκράτη» και «Η ράβδος του Ασκληπιού»).
Κεντρική φωτ.: Γιάννης Βαρελάς, «Snooze» 2023 ©Stelios Tzetzias. Πηγή φωτ.: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
