Σε χώρο φιλοξενίας εκθέσεων, πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, υπό την «ομπρέλα» του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του δήμου Αθηναίων, πρόκειται να μετατραπεί το ιστορικό κτίριο του Εθνικού Τυπογραφείου, μεταξύ των οδών Σταδίου, Σανταρόζα και Αρσάκη, στο κέντρο της Αθήνας. Αυτό, μετά τη δωρεάν παραχώρηση του κτιρίου, για 25 χρόνια, από το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων στον Δήμο Αθηναίων, που αναλαμβάνει και την υποχρέωση της αποκατάστασης και ανάδειξής του.
Η παραχώρηση γίνεται μέσω προγραμματικής σύμβασης που υπέγραψαν (27 Απριλίου) ο υπουργός Δικαιοσύνης, Χρήστος Τσιάρας, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, και o Περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης, με τον Δήμαρχο Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, αναφέρει σε ανακοίνωσή του το ΥΠΠΟΑ.
Η μετατροπή του ιστορικού κτιρίου σε χώρο πολιτισμού γίνεται με ευθύνη του υπουργείου Δικαιοσύνης, και περιλαμβάνει –ανάμεσα σε άλλα– τη δημιουργία ενός μόνιμου εκθεσιακού χώρου για την «Ιστορία της Ελληνικής Δικαιοσύνης», δεδομένου ότι στο κτίριο είχε στεγαστεί για πολλές δεκαετίες το Πρωτοδικείο. Κάπως έτσι, το κτίριο «περνά από τα χέρια της Δικαιοσύνης στα χέρια του Πολιτισμού», όπως υπογράμμισε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας.
Η συμμετοχή του ΥΠΠΟΑ στη συγκεκριμένη προγραμματική σύμβαση πολιτιστικής ανάπτυξης «υποδηλώνει την πολιτική μας προτεραιότητα, αυτή της αποκατάστασης, ανάδειξης και επανάχρησης εντός του αστικού ιστού ιστορικών κτιρίων, που προστατεύονται από τις διατάξεις της νομοθεσίας για την προστασία των Αρχαιοτήτων και γενικότερα της Πολιτιστικής Κληρονομιάς», τόνισε, από την πλευρά της, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη.
Άποψη του κτιρίου του Παλαιού Εθνικού Τυπογραφείου. Πηγή: ΥΠΠΟΑ
Η μετατροπή του κτιρίου σε χώρο πολιτισμού συνάδει με την τοποθεσία του· στην καρδιά της πρωτεύουσας και σχεδόν απέναντι από την οικία Αλεξάνδρου Σούτσου, του ευεργέτη των εικαστικών τεχνών της Ελλάδας –επί της Σταδίου 47. Την αποκατάσταση και την επανάχρηση της οικίας του έχει ήδη δρομολογήσει το ΥΠΠΟΑ για να φιλοξενήσει μέρος των Συλλογών του Θεατρικού Μουσείου.
Όσο για το κτίριο του Παλαιού Εθνικού Τυπογραφείου, αποτελεί ένα από τα πρώτα δημόσια οικοδομήματα που χτίστηκαν στην Αθήνα το 1834, την περίοδο που η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στην Αθήνα από το Ναύπλιο. Στέγασε το πρώτο Εθνικό Τυπογραφείο και Λιθογραφείο, αργότερα στον ίδιο χώρο λειτούργησε το Πρωτοδικείο, ενώ από τις αρχές του 2000, παρέμενε κλειστό.
Τι περιλαμβάνει το έργο αποκατάστασης και ανάδειξης του κτιρίου
Από ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού γίνεται γνωστό ότι ο Δήμος Αθηναίων, αναλαμβάνει – μεταξύ άλλων – τη σύνταξη της μελέτης του έργου για την εκτέλεση των αναγκαίων επισκευών, τροποποιήσεων και διαμορφώσεων, σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο εκπόνησης μελετών σε μνημεία και λαμβάνοντας υπόψη τις εγκεκριμένες από το ΥΠΠΟΑ μελέτες, προκειμένου το κτίριο να καταστεί λειτουργικό.
Επίσης, αναλαμβάνει την έκδοση των απαιτούμενων αδειών και τη σύνταξη των τευχών για τη δημοπράτηση του έργου. Η ανάθεση της εκτέλεσης του έργου, θα γίνει από τον ∆ήµο Αθηναίων µε δημόσιο ανοικτό διαγωνισμό, σύμφωνα µε τις ισχύουσες διατάξεις περί δημοπράτησης δημοσίων έργων.
Λήψη από το εσωτερικό του κτιρίου του Παλαιού Εθνικού Τυπογραφείου. Πηγή: ΥΠΠΟΑ
Αντίστοιχα, το υπουργείο Δικαιοσύνης αναλαμβάνει τη σύνταξη μουσειολογικής μελέτης και τη δημιουργία και λειτουργία του εκθεσιακού χώρου Ιστορίας της Ελληνικής Δικαιοσύνης στον προβλεπόμενο χώρο του κτιρίου, όπως θα έχει διαμορφωθεί στην τελική φάση.
Η δαπάνη για το έργο της αποκατάστασης - ανακαίνισης του κτιρίου, που ανέρχεται σε ύψος 2.524.472,60 ευρώ με πολυετή δέσμευση θα γίνει από ίδιους πόρους του Δήμου Αθηναίων, ωστόσο στην προγραμματική σύμβαση προβλέπεται αναζήτηση νέων πηγών χρηματοδότησης, τόσο εθνικών όσο και ευρωπαϊκών.
Από το Υπουργείο Δικαιοσύνης προβλέπεται δαπάνη ύψους 161.200,00 ευρώ για τη δημιουργία του εκθεσιακού χώρου Ιστορίας της Ελληνικής Δικαιοσύνης.
Για τη λειτουργία του ως χώρου πολιτισμού, η δαπάνη θα χρηματοδοτηθεί επίσης από ίδιους πόρους του Δήμου Αθηναίων, είτε από επιπλέον χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είτε εθνικά ή και δωρεές ιδιωτών.
Το κτίριο του Παλαιού Εθνικού Τυπογραφείου
Tο κτίριο του Παλαιού Εθνικού Τυπογραφείου. Πηγή: ΥΠΠΟΑ
Για την ιστορία, το κτίριο του Παλαιού Εθνικού Τυπογραφείου, επί των οδών Σταδίου 46, Σανταρόζα και Αρσάκη, που γειτνιάζει με την πλατεία Δικαιοσύνης, χτίστηκε το 1834 από τον Βαυαρό αρχιτέκτονα Γιόσεφ Χόφερ για να στεγάσει το βασιλικό Τυπογραφείο και Λιθογραφείο. Το 1844, ο όροφος μετατράπηκε σε κατοικία του διευθυντή, μία δεκαετία μετά, μία μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε τον δεύτερο όροφο. Το κτίριο μετά από πρόχειρες επισκευές για αρκετές δεκαετίες είχε έναν μόνο όροφο.
Βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Φοίβου Ζούκη, το 1931-32, προστέθηκε σε αυτό δεύτερος όροφος (πλήρης) και αναμορφώθηκαν οι όψεις του, προκειμένου να στεγαστούν υπηρεσίες του Πρωτοδικείου Αθηνών. Από το 1931 μέχρι σήμερα το κτίριο διατηρεί την ίδια μορφή: Είναι το μόνο από τα πρώτα δημόσια κτίρια της Αθήνας ως πρωτεύουσας του έτους 1834 που είχε απομείνει ως αρχιτεκτονική κληρονομιά και μέχρι σήμερα δεν είχε αξιοποιηθεί όπως αρμόζει στην ιστορία του.
Το 1984, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, κηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο ως έργο τέχνης, ενώ από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του 2021 το κτίριο, ήταν ένα από τα τρία της πρωτεύουσας, που φιλοξένησε την 7η Μπιενάλε της Αθήνας ECLIPSE.
