Η μοναδική ιστορική σχέση και σύζευξη του αρχαίου ελληνικού και του ρωμαϊκού πολιτισμού βρίσκεται στο επίκεντρο της έκθεσης «Η στιγμή και η Αιωνιότητα. Ανάμεσα σε εμάς και τους αρχαίους - L'istante e l'eternità. Tra noi a gli antichi». Πραγματοποιείται σε συνεργασία των υπουργείων Πολιτισμού της Ελλάδας (Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων) και της Ιταλίας, και φιλοξενείται στη Ρώμη, στην πτέρυγα των Θερμών του Διοκλητιανού, που παρέμεινε κλειστή από το 1911.
Μέσα από περίπου 300 επιλεγμένα έργα που χρονολογούνται από την 3η χιλιετία π.Χ. έως σήμερα και ορισμένα παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό –ελληνικά, ρωμαϊκά, ετρουσκικά και ιταλικά, μεσαιωνικά, νεώτερα και σύγχρονα– η έκθεση (4/5-30/7) εξερευνά, με απροσδόκητους και θεαματικούς τρόπους, την πολύπλοκη και σύνθετη σχέση των σύγχρονων με τους αρχαίους.
Από τα 300 εκθέματα, τα 82 προέρχονται από ελληνικά μουσεία, η πλειονότητα δε, αυτών (49) προέρχεται από τις Συλλογές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.
Άποψη της έκθεσης, πηγή φωτ.: ΥΠΠΟΑ
Ο «''ελληνορωμαϊκός πολιτισμός'' αποτελεί τον θεμέλιο λίθο στο μνημειώδες οικοδόμημα της κοινής μας ευρωπαϊκής ιστορίας και ταυτότητας, επηρεάζοντας καταλυτικά τον τρόπο με τον οποίο, ολόκληρος ο Δυτικός Κόσμος, αντιλαμβάνεται την αρχαιότητα και την κληρονομιά της.
Μια κληρονομιά που γίνεται αντιληπτή ως υλική και άυλη παρακαταθήκη, ως ιστορική μνήμη, πνευματική και αισθητική κουλτούρα, μια διακριτή κοσμοαντίληψη, που γεφυρώνει το χρόνο και μας επιτρέπει να νοιώθουμε οικειότητα και σύνδεση με το μακρινό παρελθόν», ανάφερε, μεταξύ άλλων, στον χαιρετισμό της, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη.
Όσο για τα εκθέματα από την Ελλάδα με τα οποία η χώρα συνεισφέρει στην έκθεση, πρόκειται για ορισμένα από τα πλέον σημαντικά αριστουργήματα των ελληνικών μουσείων, όπως το περίφημο ψηφιδωτό του Διονύσου από τη Δήλο ή η «Χιώτισσα» Κόρη από το Μουσείο Ακρόπολης, καθώς και μοναδικά εκθέματα που εκτίθενται για πρώτη φορά σε διεθνές κοινό. Μεταξύ αυτών, η Γοργώ από την Πάρο, άγαλμα του 6ου αι. π.Χ., και η Κόρη από την αρχαία Θήρα, ένα κολοσσικό άγαλμα του 7ου αι π.Χ..
Το κολοσσικό αρχαϊκό άγαλμα της Κόρης της Θήρας. Πηγή φωτ.: ΥΠΠΟΑ
Η έκθεση
Η πρώτη αίθουσα της έκθεσης ανοίγει με το εκμαγείο δύο ανώνυμων θυμάτων της έκρηξης του Βεζούβιου, γύρω τους υπάρχουν διάφορες λαϊκές και καλλιεργημένες μορφές σύγχρονης επανερμηνείας του αρχαίου.
Η δεύτερη αίθουσα διερευνά τις μορφές μετάδοσης και παράδοσης της αρχαιότητας, μέσω της τέχνης και της λογοτεχνίας: πώς οι μεγάλοι μυθικοί κύκλοι –οι ομηρικοί κύκλοι της Ιλιάδας και της Οδύσσειας– που παραδόθηκαν με διάφορες μορφές από την αρχαιότητα, παρέμειναν ζωντανοί στη σύγχρονη λαϊκή φαντασία, και πώς, αντίθετα, άλλες μυθικές παραδόσεις έπεσαν στη λήθη, ενώ στη συνέχεια ανακτήθηκαν χάρη στην φιλολογική επανεύρεση της αρχαίας λογοτεχνίας.
Στην τρίτη αίθουσα γίνεται ένα πέρασμα από τον μύθο στις αρχαίες αναπαραστάσεις του χώρου και του χρόνου, οι οποίες παίρνουν τη μορφή θεοτήτων, προσωποποιήσεων και αφηρημένων οντοτήτων που γέννησαν τις χωρικές και χρονικές μας κατηγορίες. Έτσι ολοκληρώνεται ένα αρχικό ταξίδι προς την αιωνιότητα –το Αιώνιο– και την αμετάβλητη τάξη του κόσμου.
Άποψη της έκθεσης, πηγή φωτ.: ΥΠΠΟΑ
Γύρω από θεοποιημένες ανθρώπινες μορφές, παρακολουθεί κανείς τη μακρά πορεία που οδηγεί τον νεκρό στη μετά θάνατον ζωή, τόσο μέσα από απεικονίσεις του τελετουργικού της κηδείας όσο και μέσα από πεποιθήσεις για τη μετά θάνατον ζωή που μας κληροδότησε η αρχαιότητα.
Την έκθεση επιμελούνται οι Massimo Osana, γενικός διευθυντής Μουσείων, Stephan Verger, διευθυντής του Museo Nazionale Romano, Maria Luisa Catoni, καθηγήτρια στη Scuola IMT Alti Studi Lucca, και Δημήτρης Αθανασούλη, έφορος Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Εκτός από τα ΥΠΠΟ Ελλάδας και Ιταλίας, η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Electa, με την υποστήριξη του Parco Archeologico di Pompei και τη συμμετοχή των Scuola IMT Alti Studi Lucca και della Scuola Superiore Meridionale.
