Η φωτογραφία του προβαλλόμενου με διακριτικό φωτισμό γλυπτού ώστε να αναδεικνύεται από το σκοτεινό φόντο προέρχεται μεν από το εσωτερικό του Μουσείου του Παλατιού του Χονγκ Κονγκ, παραπέμπει δε –λόγω της αντίθεσης φωτός και σκοταδιού– στην αρχαιολογική ανακάλυψη. Την ανάσυρση δηλαδή από τη λήθη ενός ευρήματος με ιστορία και αφ ης στιγμής της εύρεσής του ρίχνει το δικό του φως στην ιστορία πολιτισμού που προϋπήρχε.
Το αρχαιολογικό εύρημα στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος σημειώματος αποτελεί μέρος συλλογής γλυπτών «Πρόσωπα του Σανξινγκντούι (Sanxingdui)», ηλικίας άνω των 3.000 ετών και μάλιστα προγενέστερων κατά τουλάχιστον 1.000 ετών του Στρατού Τερακότα: μιας συλλογής πήλινων αγαλμάτων που απεικονίζουν τους στρατούς του πρώτου αυτοκράτορα της Κίνας, Τσιν Σι Χουάνγκ.
Κοινό χαρακτηριστικό της συλλογής γλυπτών «Πρόσωπα του Σανξινγκντούι (Sanxingdui)» είναι το ιδιαίτερο σχήμα ματιών, άλλοτε ανοικτά και άλλοτε κλειστά, είναι διαπεραστικά και γωνιώδη εγείροντας το μυστήριο. Ενώ οι μεμονωμένες κεφαλές –χάλκινες και χρυσές– της συλλογής είναι άλλοτε επίπεδες και άλλοτε στρογγυλές.
Από εικαστικής πλευράς, τα αντικείμενα αυτά είναι πολύ πιο προηγμένα, ευφάνταστα και καλλιτεχνικά από εκείνα που παράγονταν οπουδήποτε αλλού στην Κίνα, την εποχή εκείνη. Η δε έκθεση, εξερευνά μια συναρπαστική πτυχή του πολιτισμού του Σανξινγκντούι: την τέχνη, την αστική ζωή, τον πνευματικό κόσμο, την προέλευση και την ανάπτυξή του.
Μέρος της συλλογής γλυπτών «Πρόσωπα του Σανξινγκντούι (Sanxingdui)» που παρουσιάζεται στο Μουσείου του Παλατιού του Χονγκ Κονγκ. Πηγή φωτ.: Facebook/ Azibaza
Τα γλυπτά ανακαλύφθηκαν στην πεδιάδα Τσενγκντού της Κίνας, σε μια αρχαιολογική τοποθεσία που ονομάζεται Σανξινγκντούι (μεταφράζεται ως «λόφος τριών αστεριών»). Η εν λόγω τοποθεσία θεωρείται ο μεγαλύτερος και παλαιότερος χώρος που άφησε πίσω του το βασίλειο των Σου (Shu), ένας πολιτισμός στη νοτιοδυτική Κίνα που κάποτε υπονοούνταν μόνο σε μύθους και θρύλους.
Το Σανξινγκντούι ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1920 κατά τη διάρκεια αγροτικών εργασιών. Έκτοτε, διαπιστώθηκε ότι η τοποθεσία περιείχε τα ερείπια μιας αρχαίας πόλης που αποτελούνταν από κατοικίες, λάκκους θυσίας και τάφους που περικλείονταν από ψηλούς χωμάτινους τοίχους. Οι αρχαιολόγοι από το Μουσείο Σανξινγκντούι λένε ότι η πόλη ιδρύθηκε πριν από περίπου 4.800 έως 2.800 χρόνια, μέχρι που εγκαταλείφθηκε γύρω στο 800 π.Χ. για άγνωστους λόγους.
Το Σανξινγκντούι, ο λόφος των τριών αστεριών, προωθείται εδώ και καιρό από την κινεζική κυβέρνηση ως απόδειξη της μακράς και αδιάλειπτης ιστορίας της χώρας αλλά και την ενίσχυσης της εθνικής ταυτότητας, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του CNNi. Αποτελεί ένα παράδειγμα της σημασίας αρχαιολογικών ανακαλύψεων και πώς αυτές μπορούν να ιδωθούν και να εφαρμοστούν από την πλευρά της εκάστοτε κυβέρνησης. Στην προκειμένη περίπτωση, οι ανακαλύψεις στο Σανξινγκντούι περιλαμβάνονται στα εγχειρίδια Ιστορίας της χώρας για περισσότερο από μία δεκαετία.
Μέρος της συλλογής γλυπτών «Πρόσωπα του Σανξινγκντούι (Sanxingdui)» που παρουσιάζεται στο Μουσείου του Παλατιού του Χονγκ Κονγκ. Πηγή φωτ.: Facebook/ Azibaza
Τα περισσότερα από τα συνολικά 120 αντικείμενα που εκτίθενται στο Μουσείο του Παλατιού του Χονγκ Κονγκ ανευρέθηκαν το διάστημα μεταξύ 2019 και 2022, ενώ είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται εκτός της επαρχίας Σιτσουάν, εκεί δηλαδή όπου «οικοδομήθηκε» το βασίλειο των Σου κατά την Εποχή του Χαλκού.
Εικάζεται ότι το βασίλειο των Σου αναπτύχθηκε ανεξάρτητα από τις κοινωνίες της κοιλάδας του Κίτρινου Ποταμού που παραδοσιακά θεωρούνται το λίκνο του κινεζικού πολιτισμού. Οι κάτοικοί του δημιούργησαν εξαιρετικά επεξεργασμένα αντικείμενα από χαλκό, νεφρίτη, χρυσό και κεραμικά, απεικονίζοντας φανταστικά θηρία, βασιλιάδες, θεούς και σαμάνους με διογκωμένα μάτια και διευρυμένα αυτιά.
Τα ανωτέρω είναι χαρακτηριστικά τα οποία εντοπίζονται στη συλλογή γλυπτών. Ανάμεσα σε αυτά, μία χάλκινη φιγούρα ύψους περίπου ενός μέτρου, της οποίας τα φανταστικά, πλεγμένα μαλλιά εκτείνονται σε τριπλάσιο ύψος από το σώμα της και, αν δεν είχαν σπάσει, θα εκτείνονταν πολύ περισσότερο.
Μέρος της συλλογής γλυπτών «Πρόσωπα του Σανξινγκντούι (Sanxingdui)» που παρουσιάζεται στο Μουσείου του Παλατιού του Χονγκ Κονγκ. Πηγή φωτ.: Facebook/ Azibaza
Όσο για το βασίλειο των Σου, αφότου κατακτήθηκε από τη δυναστεία Τσιν το 316 π.Χ., «θάφτηκε» κάτω από τον «κυρίαρχο» πολιτισμό που αναδύθηκε αργότερα στην κεντρική πεδιάδα της Κίνας, όπως έγραψαν οι κινεζικές αρχές σε μια εισήγηση στην UNESCO το 2013, με την οποία ζητούσαν να αναγνωριστούν το Σανξινγκντούι και δύο κοντινοί αρχαιολογικοί χώροι ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Προς το παρόν, οι αρχαιολογικές τοποθεσίες βρίσκονται στον «προσωρινό κατάλογο» της UNESCO.
Από το 1986, σε οκτώ ανασκαφικούς λάκκους στο Σανξινγκντούι έχουν ανευρεθεί γιγάντιες μάσκες θεών με βολβοειδή μάτια που μοιάζουν με έντομα και προεξέχοντα αυτιά, μυθικά πλάσματα με στόματα που ανοίγουν και ένα σχεδόν τεσσάρων μέτρων ύψους χάλκινο «δέντρο της ζωής», διακοσμημένο με στολίδια σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο. Όλα τα αντικείμενα βρέθηκαν θρυμματισμένα, καμένα και θαμμένα, γεγονός που οδηγεί τους ειδικούς να πιστεύουν ότι οι λάκκοι χρησιμοποιούνταν για τελετουργικές θυσίες. Ορισμένοι από αυτούς έχουν πλέον ανακατασκευαστεί με επιμέλεια από τους αρχαιολόγους.
Τα ευρήματα αυτά δίνουν ορισμένα στοιχεία για το βασίλειο των Σου, αν και λίγα είναι γνωστά γι’ αυτόν· καθότι δεν υπάρχουν ενδείξεις γραπτής γλώσσας των Σου και η ιστορική βιβλιογραφία περιέχει ελάχιστες πληροφορίες για τον πολιτισμό τους, εκτός από μια μύθους και θρύλους, συμπεριλαμβανομένης μιας αναφοράς σε έναν βασιλιά των Σου που ονομαζόταν Can Cong και του οποίου τα μάτια λέγεται ότι προεξείχαν – ίσως εξηγώντας γιατί τόσα πολλά από τα 13.000 κειμήλια που ανακτήθηκαν από την περιοχή έχουν διογκωμένα μάτια.
* Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 8 Ιανουαρίου 2024
Κεντρική φωτ.: Μέρος της συλλογής γλυπτών «Πρόσωπα του Σανξινγκντούι (Sanxingdui)» που παρουσιάζεται στο Μουσείου του Παλατιού του Χονγκ Κονγκ. Πηγή φωτ.: Facebook/ Azibaza
