Στους νεοϋορκέζικους Times μαθαίνουμε ότι ο Θοδωρής Κουρεντζής σχημάτισε νέο διεθνές σύνολο με την υποστήριξη χορηγών εκτός Ρωσίας. Το σύνολο με την ονομασία «Utopia» συγκεντρώνει 112 μουσικούς από 28 χώρες, πολλοί από τους οποίους είναι σολίστες σε διάσημες ορχήστρες. Το κοινό πρόκειται να τον απολαύσει στο φιλόδοξο εγχείρημα σε μία ευρωπαϊκή περιοδεία που ξεκινά το φθινόπωρο και θα διαρκέσει ως το 2023.
Η είδηση θα μπορούσε απλώς να βρεθεί ψηλά στα πολιτιστικά, ωστόσο δεν στερείται πολιτικού συμβολισμού γιατί συνιστά απάντηση του σπουδαίου μαέστρου στους επικριτές του. Ο Κουρεντζής με μία διαδρομή που αψηφά τις συμβάσεις στην κλασική μουσική, φιλοδοξεί με το νέο του σχήμα να «ταρακουνήσει» συθέμελα το παραδοσιακό μοντέλο της ορχήστρας, όπου οι μουσικοί παίζουν για χρόνια μαζί στις ίδιες αίθουσες συναυλιών.
Η Utopia, όπως δηλώνει, «θα αφήσει πίσω της το πλαίσιο αξιοσέβαστων θεσμών, οι οποίοι, ενώ είναι ευλογημένοι, είναι καταδικασμένοι επίσης να δημιουργούν αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως τυποποιημένος διεθνής ήχος. Βαδίζουμε σε ένα πιο πειραματικό πεδίο αναζήτησης του τέλειου ήχου με δεξιοτέχνες μουσικούς που όλοι τους λαχταρούν το ίδιο».
Όσοι είναι γνώστες του πάθους του Κουρεντζή δεν εκπλήσσονται από τις δηλώσεις του. Ο πενηντάρης μαέστρος με το έργο και την ερμηνεία του τινάζει από το πόντιουμ πελώρια κύματα ήχου ή τα τιθασεύει γρήγορα με μια θεϊκή γαλήνη. Είναι ηγέτης. Ωστόσο, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι δεσμοί της ορχήστρας του, της MusicAeterna που έκανε γνωστή παντού στον κόσμο με το ρωσικό τραπεζικό ίδρυμα VTB Bank, τον έφεραν στη δίνη μιας συζήτησης η οποία δεν αφορά τις ικανότητές του, αλλά τη σχέση του με το καθεστώς Πούτιν.
Ο Θεόδωρος Κουρεντζής, λένε, κρατά ίσες αποστάσεις. Δεν έχει καταδικάσει τον Ρώσο ηγέτη, ούτε έχει κάνει σχόλιο για την κρατική τράπεζα που μπήκε στη λίστα των τραπεζών στις οποίες η Δύση επέβαλε κυρώσεις. Ο μαέστρος θεωρήθηκε «ύποπτος» και κατηγορήθηκε ότι με τις κινήσεις του δεν ελέγχει φαντασμαγορικά αλέγκρο, αλλά ξεσκονίζει μπότες υποτιθέμενων προστατών. Δεν μπορούμε να μπούμε στα παπούτσια του καθενός, ωστόσο οφείλουμε να επισημάνουμε ότι η πραγματικότητα ενός μουσικού είναι, πολύ απλά, μουσική.
Όταν ξέσπασε το ουκρανικό, ο Κουρεντζής από τη θέση του διευθυντή στη Συμφωνική Ορχήστρα του Ραδιοφώνου της Στουτγκάρδης, άλλαξε αιφνιδίως το πρόγραμμα των συναυλιών του την ίδια κιόλας περίοδο για να προσθέσει το έργο του Ουκρανού συνθέτη Oleksandr Shchetynsky και την Πέμπτη συμφωνία του Σοστακόβιτς (του συνθέτη που ο Στάλιν δεν τόλμησε να πειράξει, αλλά δεν κατάφερε και να τον κάνει αξιολύπητο φουκαρά).
Ο εγκατεστημένος από τα 23 του χρόνια στη Ρωσία μαέστρος, που σημαίνει περισσότερο από τη μισή του ζωή, ανδρώθηκε μουσικά στη μεγάλη χώρα και αυτή είναι που τον έκανε μεγάλο (ας μη γελιόμαστε, δύσκολα ο τόπος ξαναβγάζει Μητρόπουλο, αλλά αυτή είναι μια άλλη, πονεμένη συζήτηση). Άλλωστε, πρέπει να θυμίσουμε ότι ο Κουρεντζής τάραξε τα νερά της κλασικής μουσικής και από τα «όχι» που έδωσε. Αρνήθηκε τη διεύθυνση του Θεάτρου Μπαλσόι ή του Τεάτρ ντε λα Μονέ των Βρυξελλών, αλλά και μια υποτροφία στην περίφημη Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης που θα μπορούσε να τον οδηγήσει στο τιμόνι της. Μόνο προβλέψιμος, λοιπόν, δεν είναι ο Κουρεντζής, όπως ακριβώς δεν είναι όταν διευθύνει την ορχήστρα του με πάθος και σοφία.
Ένα ερώτημα που προκύπτει είναι αν η Utopia σημάνει αυτομάτως το τέλος της συνεργασίας του Κουρεντζή με τη MusicAeterna. Δύσκολο να το φανταστούμε, τουλάχιστον ως τον επόμενο χρόνο που ο μαέστρος έχει προγραμματισμένες συναυλίες κι είναι όλες τους sold out! Για το νέο του «παιδί» δεν έχουν ακόμη δοθεί λεπτομέρειες από τους Ευρωπαίους υποστηρικτές, παρά μόνο ένα ιδιωτικό ίδρυμα με τίτλο Kunst und Kultur DM (αναζητήσαμε λεπτομέρειες στο διαδίκτυο χωρίς αποτέλεσμα). Ωστόσο, το νέο όπως ήταν φυσικό, δεν πέρασε απαρατήρητο στους μουσικούς κύκλους.
Ήδη, ο Matthias Naske (καλλιτεχνικός διευθυντής του Vienna Konzerthaus), χαρακτήρισε την κίνηση σημαντικό επίτευγμα. Το νέο σχήμα πρόκειται να περάσει από την αίθουσα συναυλιών τον Οκτώβριο, κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας που περιλαμβάνει στάσεις στο Λουξεμβούργο και τη Γερμανία. «Είμαι ευγνώμων στον Θεόδωρο Κουρεντζή και προσβλέπω σε συνεργασίες με το νέο του εγχείρημα προς το συμφέρον της πολιτιστικής ζωής στη Βιέννη», δήλωσε ο διευθυντής, δίνοντας ψήφο εμπιστοσύνης στον αρχιμουσικό. Το βέβαιο είναι ότι στη Utopia ξεκινά ένας νέος κύκλος για τον Κουρεντζή και, σύμφωνα με αυτά που λέει, μία νέα μουσική πραγματικότητα.
