«Κατά κάποιο διαφορετικό κάθε φορά τρόπο είναι σαν οι ήρωες μου να μπαίνουν απρόσκλητοι στη ζωή μου και με καλούν να τους ακολουθήσω. Μια κοπέλα που μιλάει στο κινητό της και κλαίει, ένας καβγάς με απειλές που ακούω τη νύχτα, μια μεσόκοπη γυναίκα που περπατάει στον δρόμο δίνοντας την αίσθηση πως έχει χαθεί, και άλλα πολλά, μπορούν να αποτελέσουν την πρόκληση για να ξεκινήσω να γράφω. Από εκεί και πέρα ξεκινάει μια παράξενη σχέση ανάμεσα σε μένα και στα συγκεκριμένα πρόσωπα.» Μας λέει η Ζέτα Κουντούρη στο Liberal.gr.
Κάπως έτσι γράφτηκαν τα βιβλία της «Η πρεμιέρα», «Σας είδα», «Η λεγάμενη», «Όμορφη ζωή», «Ρωγμές στη σιωπή», «Πίστωση χρόνου», «Λίγο πριν βρέξει», «Κασκόλ από κασμίρι»….
«Εμμονές σαφώς υπάρχουν», θ’ αποδεχτεί η συγγραφέας. «Καμιά φορά, όταν ανακαλώ τα όσα έχω γράψει, νιώθω ότι τα ίδια θέματα που με απασχολούσαν από παλιά εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να με απασχολούν. Θέματα που σχετίζονται με τις ανθρώπινες σχέσεις! Φιλία, αγάπη, έρωτας, οικογένεια. Αν αλλάζει κάτι, είναι, ίσως, η ματιά μου σ’ αυτές. Και μπορεί κάποιες φορές στα κείμενά μου να λύνονται αινίγματα ή γρίφοι που παρουσιάζουν κάποιο αστυνομικό ενδιαφέρον, γιατί πρέπει να ομολογήσω ότι με ελκύει το είδος, ωστόσο το υπέροχο μυστήριο των ανθρώπινων σχέσεων πιστεύω πως δε θα μπορέσω να το λύσω ποτέ.»
Η Ζέτα Κουντούρη που γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα, εργάστηκε επί σειρά ετών ως δικηγόρος και ως επιστημονική συνεργάτις στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το 2007 έως το 2009 δίδαξε Δημιουργική Γραφή στο αντίστοιχο Εργαστήρι της Φοιτητικής Λέσχης του Πανεπιστημίου, το οποίο ίδρυσε η ίδια, έχει συνεργαστεί με γνωστά λογοτεχνικά περιοδικά. Από τη συλλογή της "Η Πρεμιέρα", το διήγημα το "Στοίχημα" έχει συμπεριληφθεί στο νέο τόμο Ανθολογίας των Ρένου, Ήρκου και Στάντη Αποστολίδη, ενώ από τη συλλογή της "Όμορφη ζωή" το ομώνυμο διήγημα έχει μεταφραστεί στα ισπανικά και έχει δημοσιευθεί στην ανθολογία Ελληνίδων Συγγραφέων της Teresa Sempere (escritoras GRIEGAS, 2004). Κι όσο για το συγγραφικό παρόν της:
«Έχοντας εκδώσει πρόσφατα το μυθιστόρημα Κασκόλ από κασμίρι απολαμβάνω ένα ανέμελο, γεμάτο ανοιξιάτικα χρώματα, παρόν. Ίσως, η διεργασία για κάποιο επόμενο να γίνεται ήδη, χωρίς να το έχω συνειδητοποιήσει», θ’ αναγνωρίσει.
- Κυρία Κουντούρη, υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;
Τόσο ο χώρος όσο και ο χρόνος που ζούμε είναι έννοιες μεταβλητές, όπως μεταβλητές είναι συχνά και οι συνήθειές μας. Το γράψιμο υπήρξε ανέκαθεν στη ζωή μου μια αναγκαιότητα και μια ανεκτίμητη πολυτέλεια ταυτόχρονα, στις οποίες κατέφευγα όποτε κάτι με προκαλούσε. Θυμάμαι, στο δημοτικό ακόμη, να παρατάω στη μέση το παιχνίδι και τις φίλες μου και να επιδίδομαι στη συγγραφή παράξενων στίχων, ενώ πολλά χρόνια αργότερα να ξεκινάω ένα διήγημα στο λεωφορείο, καθώς επέστρεφα στο σπίτι μου από το εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής, στο οποίο είχα την τύχη να έχω δάσκαλο τον αείμνηστο Νίκο Φωκά. Πολλά διηγήματά μου επίσης έχουν γραφτεί, τουλάχιστον στην πρώτη τους μορφή, σε πολύωρα ταξίδια μου με αεροπλάνο (καθώς παλιότερα οι αεροπορικές πτήσεις μού προκαλούσαν τρομερή ανασφάλεια). Σήμερα οι συνθήκες που γράφω έχουν αλλάξει. Το μόνο κοινό σημείο με το παρελθόν είναι ότι ο χρόνος μου παραμένει άναρχος. Κατά τα άλλα, εκτός, από το λάπτοπ μου, χρειάζομαι έναν χώρο στον οποίο να μπορώ να απομονώνομαι.
- Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει πλάνο και σε καμία δε γνωρίζω το τέλος. Κατά κάποιο διαφορετικό κάθε φορά τρόπο είναι σαν οι ήρωες μου να μπαίνουν απρόσκλητοι στη ζωή μου και με καλούν να τους ακολουθήσω. Μια κοπέλα που μιλάει στο κινητό της και κλαίει, ένας καβγάς με απειλές που ακούω τη νύχτα, μια μεσόκοπη γυναίκα που περπατάει στον δρόμο δίνοντας την αίσθηση πως έχει χαθεί, και άλλα πολλά, μπορούν να αποτελέσουν την πρόκληση για να ξεκινήσω να γράφω. Από εκεί και πέρα ξεκινάει μια παράξενη σχέση ανάμεσα σε μένα και στα συγκεκριμένα πρόσωπα. Στο μυθιστόρημα η σχέση αυτή μπορεί να αρχίσει με τον ίδιο περίπου τρόπο αλλά διαρκεί περισσότερο και αγκαλιάζει πιο πολλές παραμέτρους στις ζωές τους.
- Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;
Δεν ξέρω αν είναι παράξενο ή αλλόκοτο, όμως αυτό που μου ‘ρχεται στο μυαλό είναι ένα βιβλίο που δεν έχει ολοκληρωθεί, δεν έχει τίτλο και δεν έχει τέλος. Ξεκίνησε να γράφεται ένα καλοκαίρι, όταν τέλειωνα το δεύτερο έτος των σπουδών μου και είχα μια απώλεια, την οποία πίστευα πως δε θα μπορούσα να ξεπεράσω. Στη διάρκεια της ημέρας προσπαθούσα να συμπεριφέρομαι –στην δουλειά μου και όπου αλλού- σαν τίποτα να μην είχε αλλάξει. Τις νύχτες έγραφα ασταμάτητα, χωρίς να κοιμάμαι. Απορώ πώς επέζησα. Ξαφνικά, όταν πλησίαζα προς το τέλος, το χειρόγραφό μου χάθηκε - η τάξη δε συμπεριλαμβανόταν ποτέ στις αρετές μου- και αυτό λειτούργησε λυτρωτικά μέσα μου. Το βρήκα εξίσου αναπάντεχα πριν από λίγα χρόνια, τακτοποιώντας συρτάρια σε μια παλιά βιβλιοθήκη. Κάπου κάπου μπαίνω στον πειρασμό να το ολοκληρώσω. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, υπάρχει πάντα κάτι που με σταματάει. Χαμογελάω και το εγκαταλείπω...
- Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;
Τεχνικές νομίζω πως όχι, τουλάχιστον όχι συνειδητά. Εμμονές σαφώς υπάρχουν. Καμιά φορά, όταν ανακαλώ τα όσα έχω γράψει, νιώθω ότι τα ίδια θέματα που με απασχολούσαν από παλιά εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να με απασχολούν. Θέματα που σχετίζονται με τις ανθρώπινες σχέσεις! Φιλία, αγάπη, έρωτας, οικογένεια. Αν αλλάζει κάτι, είναι, ίσως, η ματιά μου σ’ αυτές. Και μπορεί κάποιες φορές στα κείμενά μου να λύνονται αινίγματα ή γρίφοι που παρουσιάζουν κάποιο αστυνομικό ενδιαφέρον, γιατί πρέπει να ομολογήσω ότι με ελκύει το είδος, ωστόσο το υπέροχο μυστήριο των ανθρώπινων σχέσεων πιστεύω πως δε θα μπορέσω να το λύσω ποτέ.
- Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;
Για να με ελκύσει μια ιστορία πρέπει αρχικά να έχει κάτι ανεξήγητο, κάτι που να διαισθάνομαι πως μπορεί να συμβαίνει στην ατμόσφαιρα γύρω μου, χωρίς όμως να μπορώ με σιγουριά να προσδιορίσω τι είναι. Πολλές φορές μου διηγούνται ένα πραγματικό περιστατικό, από τα πολλά και ακραία που συμβαίνουν κάθε τόσο γύρω μας, για παράδειγμα ένας ένοπλος μπαίνει σε μια πολυκατοικία και σκοτώνει μια ανήμπορη γυναίκα για να τη ληστέψει, και μου λένε: «θα μπορούσες να γράψεις γι’ αυτό;». Ξέρω ότι δεν μπορώ, ίσως να μη με ενδιαφέρει καν να οικειοποιηθώ μια ιστορία που αποτελεί είδηση. Μου αρέσει όταν γράφω να αφήνω τη φαντασία μου να καλπάζει.
- Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;
Πάνω απ’ όλα: Ψυχή!
- Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;
Βρισκόμουνα στο νοσοκομείο, ύστερα από ένα σοβαρό έγκαυμα το 1992. Δύο ημέρες νωρίτερα είχε συμβεί το ατύχημα στην Εταιρία Πετρόλα του Λάτση με άπειρους νεκρούς και τραυματίες κάθε ηλικίας. Υπήρχε άμεση ανάγκη να μπω στην εντατική, όμως δεν υπήρχε κρεβάτι. Τρεις μέρες μετά την εισαγωγή μου, ένας νοσοκόμος με πληροφόρησε όλο χαρά ότι όπου να ‘ναι τελείωναν τα βάσανά μου γιατί ένας εικοσάχρονος βρισκόταν στα τελευταία του. Την άλλη μέρα το πρωί μεταφέρθηκα στην εντατική. Στον νεαρό που μου «παραχώρησε» τη θέση του, αφιέρωσα ένα διήγημα με τίτλο «Άγγελος-Εξάγγελος». Είναι προσωπικό και δε θα το βρείτε σε καμιά συλλογή μου.
- Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;
Ο μικρός πρίγκιπας του Αντουάν ντε Σαιντ – Εξυπερύ.
- Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Τα περισσότερα βιβλία που διαβάζω με επηρεάζουν, αφού κατά τον χρόνο της ανάγνωσης αφήνομαι στον κόσμο τους. Θα ήταν, όμως, υπερβολικό να πω ότι κάποιο από αυτά άλλαξε τη ζωή μου. Και κατά κανόνα δεν επανέρχομαι στο ίδιο βιβλίο, εκτός αν κάτι ιδιαίτερο με προσελκύσει σ’ αυτό, όπως επί παραδείγματι, στην Πανούκλα του Καμί, που ξαναδιάβασα πρόσφατα και θαύμασα για μια ακόμη φορά το αλληγορικό, προφητικό τέλος του.
- Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;
Είναι πολλοί οι συγγραφείς που αγαπώ και αναρωτιέμαι σε ποιους να πρωτοαναφερθώ: Τσέχοφ; Ντοστογιέφσκι; Τολστόι; Παπαδιαμάντη; Βιζυηνό; Υπάρχουν όμως και αμέτρητοι άλλοι! Από αγαπημένους ποιητές θα περιοριστώ σε Έλληνες: Καβάφη, Καρυωτάκη, Ελύτη, Σεφέρη, Ρίτσο, όμως υπάρχουν επίσης και στον κόσμο της ποίησης (ελληνικής και ξένης) αμέτρητοι άλλοι που ξεχωρίζω.
- Κατά τη διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;
Κατά τη διαδικασία της συγγραφής έχω ανάγκη κυρίως από σιωπή και αυτοσυγκέντρωση. Υπάρχουν όμως και φορές που η χαμηλή μουσική με χαλαρώνει και με βοηθάει.
- Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;
Έχοντας εκδώσει πρόσφατα το μυθιστόρημα Κασκόλ από κασμίρι απολαμβάνω ένα ανέμελο, γεμάτο ανοιξιάτικα χρώματα, παρόν. Ίσως η διεργασία για κάποιο επόμενο να γίνεται ήδη, χωρίς να το έχω συνειδητοποιήσει.
