Δύο στοιχεία που ανακοινώθηκαν στο πλαίσιο του διήμερου συνεδρίου για τα ακίνητα Prodexpo, έχουν, αναμφίβολα, ξεχωριστό ενδιαφέρον. Το πρώτο, έδωσε η Βασιλική Βλαχοστεργίου, Deputy Head of Real Estate Analysis Section στην Τράπεζα της Ελλάδας.
Τι είπε; Ότι το ποσοστό ιδιοκατοίκησης βρίσκεται, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία στο 69,6% στο σύνολο της χώρας ενώ ειδικά στην Αθήνα έχει μειωθεί στο 64%. Τα μεγαλεία των προηγούμενων 10ετιών που οι 8 στους 10 είχαν το δικό τους κεραμίδι, ανήκει στο παρελθόν. Η… generation rent αποκτά ολοένα και περισσότερα μέλη και είναι θέμα προς διερεύνηση αν αυτό γίνεται από ανάγκη ή -σε ορισμένες περιπτώσεις- από επιλογή.
Το πώς φτάσαμε στο σημείο να χαθούν σχεδόν 10 μονάδες σε έναν κρίσιμο δείκτη μέσα σε λιγότερο από 20 χρόνια είναι μάλλον το εύκολο κομμάτι της εξίσωσης. Οι τιμές των ακινήτων, έχουν διπλασιαστεί από το 2017 και μετά ενώ ο ρυθμός αύξησης των ενοικίων -ειπώθηκε και αυτό στο συνέδριο- ήταν μεν έντονα ανοδικός αλλά όχι σε τέτοιο επίπεδο. Η πολλαπλάσια αύξηση των τιμών των ακινήτων αναλογικά με το εισόδημα, μηδένισε τις ελπίδες (και τις δυνατότητες) αγοράς ιδιόκτητης στέγης. Τα νοικοκυριά «σπάνε» με ταχύτητα, (σ.σ καταγράφεται κατακόρυφη αύξηση στα μονομελή νοικοκυριά στην Ελλάδα που πολύ σύντομα θα αποτελούν την πλειοψηφία και αυτό συντηρεί τη ζήτηση για ακίνητα ειδικά μικρής επιφάνειας).
Υπάρχει όμως, και δεν πρέπει να το παραβλέψει κανείς αυτό, μια τάση… απομυθοποίησης της ιδιοκτησίας ειδικά στις νεότερες ηλικίες. Τα βάρη της ιδιοκτησίας, ειδικά μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης έχουν… τρομάξει. Δάνεια κοκκίνισαν και οι γονείς έμπλεξαν σε πολυετείς οικονομικές περιπέτειες οι οποίες δεν έχουν τελειώσει. Ενεργειακές και πληθωριστικές κρίσεις ξέσπασαν εκτοξεύοντας το κόστος συντήρησης. Ολοένα και περισσότερα βάρη ήρθαν να προστεθούν στον ιδιοκτήτη ακινήτου: ΕΝΦΙΑ, ΤΑΠ, ηλεκτρονικές ταυτότητες κτηρίου, κτηματολόγια και πιστοποιητικά και τέλη. Και αυξημένα επιτόκια άρα και υψηλότερες δόσεις δανείου. Και έκαναν πολλούς να αναρωτιούνται αν πρέπει τελικώς να μπουν στη διαδικασία να αγοράσουν το δικό τους σπίτι υπό αυτές τις συνθήκες, αναλαμβάνοντας μια τόσο μακροχρόνια οικονομική δέσμευση.
Το δεύτερο στοιχείο έχει να κάνει με τα στεγαστικά δάνεια. Δεν τα ζητούν ακόμη και αυτοί που μπορούν να τα εξυπηρετήσουν. Είναι εντυπωσιακό αυτό που ακούστηκε: Αγοραπωλησίες ακινήτων γίνονται στην Ελλάδα (αυτές άλλωστε ωθούν και τις τιμές προς τα πάνω) αλλά γίνονται κυρίως με «ζεστό χρήμα» και μόνο στις 1 στις τρεις περιπτώσεις υπάρχει εμπλοκή της τράπεζας. Αυτό εξηγεί και τα χαμηλά ποσά των συνολικών χορηγήσεων. Ίσως, και ο φόβος για έκθεση σε δανεισμό ύστερα από τα όσα έγιναν μετά το 2009…
