Τα τελευταία, αρκετά πλέον, χρόνια, η χώρα μας αλλά και η παγκόσμια κοινότητα έχει βιώσει μία σειρά ανατροπών που μας έκαναν να σκεφθούμε σε βάθος και να αναθεωρήσουμε σε πολλές περιπτώσεις, παγειωμένες αντιλήψεις πολλών ετών. Βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την πανδημία που έφερε δομικές αλλαγές στη ζωή και στην καθημερινότητά μας και στη συνέχεια, με έναν πόλεμο που επέδρασε αρνητικά στις οικονομίες των χωρών και είχε επιπτώσεις στις επιχειρήσεις και τον οικογενειακό προγραμματισμό.
Το 2023 όμως, μπορούμε να πούμε, ότι έχουμε όλα τα δεδομένα στη διάθεσή μας, γεωπολιτικά, εξωγενή και ενδογενή, για να προχωρήσουμε με τα σχέδιά μας και να είμαστε όσο γίνεται προετοιμασμένοι για τις καινούργιες καταστάσεις που μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσουμε.
Από την πτώση, στην ανάπτυξη του Real Estate
Ο κλάδος του Real Estate, υπέστη μία σημαντική «πτώση» στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Στη συνέχεια ήρθε μία πολύ ουσιαστική ανάκαμψη των αξιών που την τελευταία διετία συνοδεύτηκε όμως και από μία σημαντική αύξηση των πρώτων υλών. Ειδικά στη χώρα μας, το πρώτο και το δεύτερο τρίμηνο του 2023, το κατασκευαστικό κόστος αυξήθηκε περαιτέρω, κάτι που δεν συνέβη σε καμία άλλη δυτική χώρα.
Την ίδια στιγμή, ένα σημαντικό πρόβλημα που καλούμαστε να λύσουμε είναι η διαθεσιμότητα του ανθρώπινου δυναμικού στον τομέα της κατασκευής. Αυτό παρατηρείται καθώς η ζήτηση εξακολουθεί να είναι μεγαλύτερη από την προσφορά.
Επειδή ως εταιρεία αντιληφθήκαμε εγκαίρως το συγκεκριμένο ζήτημα, πήραμε τη στρατηγική απόφαση να κάνουμε μακροχρόνιες συνεργασίες με κατασκευαστικές εταιρείες και έτσι εξασφαλίσαμε την ομαλή εξέλιξη των έργων μας.
Αυτές οι συνθήκες δεν είναι ανησυχητικές ή αποτρεπτικές για την εξέλιξη του Real Estate στη χώρα μας, χρήζουν όμως ιδιαίτερης προσοχής και μελέτης. Θεωρώ ότι με την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας θα ωφεληθεί και ο κλάδος μας και θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τα προβλήματα των τελευταίων ετών που προκάλεσαν κλυδωνισμούς.
Τα λάθη του παρελθόντος και τα μαθήματα που μας έδωσαν
Αυτές οι δοκιμασίες οδήγησαν όλους εμάς στην DIMAND να σκεφτούμε με ξεκάθαρο τρόπο πώς θέλουμε να σχεδιάσουμε το μέλλον των πόλεών μας.
Ήδη από το 2008, στην αρχή της κρίσης, άρχισαν να μας απασχολούν ζητήματα που αφορούν στο μέλλον των πόλεων και ευρύτερα τον χώρο της ανάπτυξης ακινήτων. Ήταν το ένστικτό μας που μας «υπέδειξε» ότι πρέπει να διαφοροποιηθούμε για να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο, πιο «πράσινο» μέλλον για όλους μας. Τότε πήραμε την απόφαση να επενδύσουμε στα βιοκλιματικά κτήρια, μειώνοντας το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους, όσο το δυνατόν περισσότερο.
Στην πορεία αποφασίσαμε να διευρύνουμε το όραμά μας, εντάσσοντας σε αυτό τις αστικές αναπλάσεις. Στον πυρήνα της φιλοσοφίας μας βρίσκεται η αναζωογόνηση ολόκληρης της περιοχής στην οποία αναπτύσσουμε τα κτήρια, με στόχο να δημιουργήσουμε τις πόλεις που όλοι θέλουμε να ζούμε. Πόλεις «πράσινες», ευχάριστες, φιλικές και προσβάσιμες.
Τα έργα που υλοποιεί η DIMAND είναι πολύπλοκα, έχουν ειδικό βάρος και αφήνουν ισχυρό, θετικό αποτύπωμα στην πόλη και ευρύτερα στην οικονομία.
Ένα απτό παράδειγμα είναι ο Πειραιάς. Συγκεκριμένα, στον Άγιο Διονύσιο η ανάπλαση της πρώην καπνοβιομηχανίας του Παπαστράτου, άλλαξε όλη την περιοχή. Η εγκατάλειψη έδωσε τη θέση της στη ζωή και την ανάπτυξη. Σήμερα η περιοχή έχει νέο πρόσωπο, νέα ταυτότητα και πολλές νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Νέοι άνθρωποι και οικογένειες επιλέγουν πλέον την περιοχή ως τόπο κατοικίας αλλά και για την έξοδό τους.
Τίποτα δεν θυμίζει πια την εικόνα του παρελθόντος. Στο λιμάνι του Πειραιά, δεσπόζει ο εμβληματικός Πύργος που ανακατασκευάζεται μετά από μισό αιώνα και θα είναι ο πρώτος «πράσινος» ουρανοξύστης της χώρας. Για την ανακατασκευή του έχουν προβλεφθεί όλες οι λειτουργικές παράμετροι που θα τον καθιστούν ένα έργο με πολύ χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και εξαιρετικά καινοτόμες πρακτικές που λειτουργούν ευεργετικά τόσο για το περιβάλλον όσο και για τους χρήστες του κτηρίου.
Μπορεί όμως το παράδειγμα του Πειραιά να εφαρμοστεί και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας;
Φανταστείτε να απολαμβάνετε μία απογευματινή βόλτα στο κέντρο της Αθήνας. Γύρω σας να δεσπόζουν κτήρια όμορφα, καλαίσθητα, σύγχρονα, οι γειτονιές να είναι φωτισμένες, πράσινες, ασφαλείς και οι κάτοικοι να απολαμβάνουν εμφανώς μία ποιοτική καθημερινότητα.
Αυτό είναι το όραμά μας για τις πόλεις μας. Είναι προτεραιότητά μας να γυρίσει ο μόνιμος κάτοικος στο κέντρο της πόλης και προς αυτήν την κατεύθυνση σκεφτόμαστε και δημιουργούμε. Το ξενοδοχείο Moxy Athens City, που λειτουργεί από πέρυσι τον Μάρτιο στην πλατεία Ομονοίας, φιλοξενεί τουρίστες από όλον τον κόσμο. Το ιστορικό ΜΙΝΙΟΝ σύντομα θα αποκτήσει νέα μορφή, αποτελώντας πάντα τοπόσημο για την περιοχή. Το Skyline, ένα πολύ μεγάλο και εξαιρετικής σημασίας project, θα ξαναδώσει ζωή σε εμβληματικά κτήρια στην Αθήνα αλλά και τη Θεσσαλονίκη.
Επιπλέον, βλέπουμε ήδη ότι οι σταθμοί του μετρό γίνονται πόλοι έλξης για κατοικίες και για ανάπτυξη κτηρίων γραφείων, γι αυτό και μελετούμε την γραμμή 4 του Μετρό, ώστε να εντοπίσουμε ακίνητα προς αξιοποίηση.
Ταυτόχρονα, εκτός από το ευρύτερο κέντρο της Αθήνας, την προσοχή μας έχουμε στρέψει και στη Θεσσαλονίκη, πραγματοποιώντας επενδύσεις άνω των €360.000.000. Πιο συγκεκριμένα, σε αυτές εντάσσονται και ακίνητα στη Δυτική είσοδο της πόλης, όπως η ανάπτυξη του HUB26, του πρώτου βιοκλιματικού hub γραφείων της Βορείου Ελλάδος αλλά και η ανακατασκευή των εγκαταστάσεων της πρώην ζυθοποιίας ΦΙΞ και μετατροπή τους σε συγκρότημα μεικτών χρήσεων με γραφεία, κατοικίες, ξενοδοχεία και f&b.
Οι υποδομές θα κρίνουν το μέλλον των πόλεων
Η λέξη «κλειδί» για την επόμενη μέρα των πόλεών μας είναι οι υποδομές, οι οποίες θα κρίνουν εάν θα έχουμε ένα επιτυχημένο ή ένα αποτυχημένο μοντέλο, σε 10 χρόνια από σήμερα.
Οφείλουμε να θυμόμαστε πώς καταστράφηκαν η γαλλική και η ισπανική Ριβιέρα και να φροντίσουμε σήμερα τις υποδομές μας, πριν η χώρα ξεκινήσει να υποδέχεται όποια νέα αστικά και περιαστικά resorts.
Για να επιστρέψουν οι μόνιμοι κάτοικοι στο κέντρο της πόλης είναι απαραίτητο να υπάρχουν δρόμοι, ένα σωστό και ολοκληρωμένο σύστημα αποχέτευσης και αποκομιδής σκουπιδιών, πρόσβαση στο νερό, στο φυσικό αέριο, στο ηλεκτρικό ρεύμα. Να γίνουν ποδηλατόδρομοι, πάρκα και παιδικές χαρές. Να δημιουργήσουμε μία πόλη ανοιχτή και προσβάσιμη, όχι κλειστή με κατοίκους απομονωμένους και εγκλωβισμένους στα περίχωρά της.
Είναι εξαιρετικής σημασίας για το μέλλον των αστικών κέντρων ο τρόπος που θα τα οραματιστούμε και οι ενέργειες που θα κάνουμε. Με πνεύμα συνεργασίας πιστεύω ότι η χώρα μας έχει μια μεγάλη ευκαιρία να δημιουργήσει ένα σύγχρονο αστικό τοπίο με περιβαλλοντική συνείδηση και επίκεντρο τον άνθρωπο.
*Ο Δημήτρης Ανδριόπουλος είναι CEO της DIMAND
