Ο Τριντό παραιτήθηκε, οι Ιρανοί αγιατολάδες έχουν ζαρώσει στη γωνιά τους, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, οι περισσότεροι είναι μουδιασμένοι, ενώ άλλοι βάλλουν κατά του στενού συνεργάτη του Τραμπ, Ίλον Μασκ. Τέλος, ο Παναμάς κινδυνεύει με εισβολή Αμερικάνων πεζοναυτών και η Γροιλανδία με… πρόταση «επιθετικής εξαγοράς». Όλα αυτά τα πρωτοφανή, συν βεβαίως τις ραγδαίες εξελίξεις στη Συρία, τα ζούμε εν όψει της ορκωμοσίας του Ντόναλντ Τραμπ.
Αλήθεια, πού οφείλεται αυτή η καταιγίδα των εξελίξεων; Γιατί τελικά φοβούνται τον νέο Αμερικανό πρόεδρο; Για έναν απλό λόγο: Δεν παίζει με τους κανόνες, τους φτιάχνει. Αυτό είναι καλό; Προφανώς, όχι. Προφανώς, είναι αρνητικό φαινόμενο ο πλανητάρχης να μην σέβεται τους κανόνες επάνω στους οποίους έχει χτιστεί ο κόσμος μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων. Ακόμα και αν αυτός ο κόσμος είναι κουρασμένος, πολύπλοκος και αναποτελεσματικός, ακόμα και αν οι λύσεις που προτείνει γεννούν άλλα, πολύ πιο σύνθετα προβλήματα, από αυτά που προσπαθούν να επιλύσουν.
Όμως αυτοί οι κανόνες αποτελούν άξονες συμπεριφοράς, οι οποίοι δεν αλλάζουν με τον «τσαμπουκά» ενός πλανητάρχη. Το μόνο που θα προκαλέσουν θα είναι – και αυτό θα το δούμε στη συνέχεια – τεκτονικές αλλαγές στις διεθνείς σχέσεις, αν βεβαίως το «βαθύ κράτος» των ΗΠΑ επιτρέψει στον Τραμπ να υλοποιήσει τα όσα εξαγγέλλει. Διότι, αυτές οι τεκτονικές αλλαγές θα ακουμπήσουν και τις ίδιες τις ΗΠΑ.
Θα μου πει κάποιος πως δεν είναι αρνητικό που παραιτήθηκε ο Τριντό ούτε που οι μουλάδες, φοβισμένοι, δεν ξέρουν τι τους περιμένει. Ούτε που ο Μασκ αναδεικνύει τις χρόνιες παθογένειες της βρετανικής κοινωνίας, επάνω στα ζητήματα της συμπερίληψης. Σωστά, όλα αυτά, εκ πρώτης όψεως. Όμως, η μοναδική υπερδύναμη στον κόσμο δεν μπορεί να συμπεριφέρεται σαν ένας κοινός τραμπούκος. Υπάρχουν οι ιστορικές συνεργασίες, οι συμμαχίες που ξεπήδησαν από τις στάχτες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, υπάρχουν οι παραδεδεγμένες σχέσεις καλής γειτονίας. Και κυρίως τα προβλήματα μεταξύ φίλων και συμμάχων λύνονται μέσα από τον διάλογο και όχι με φοβέρες και απειλές. Στις διεθνείς σχέσεις τα πάντα δεν ανάγονται σε deal.
Όσοι αποθεώνουν τον Τραμπ για τον «τσαμπουκά του», πολύ φοβούμαι ότι σύντομα θα διαπιστώσουν πως θα οδηγήσει σε περιπέτειες συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη. Η πολιτική του οδοστρωτήρα δεν αποδίδει πάντοτε, ιδίως αν: 1. αφορά επαναχάραξη συνόρων και 2. έρχεται σε σύγκρουση με συμφέροντα άλλων κρατών, ισχυρών τόσο στον στρατιωτικό όσο και στον οικονομικό τομέα.
Φυσικά, υπάρχει και το ενδεχόμενο ο Τραμπ να αποδειχθεί ένα λιοντάρι που απλώς βρυχάται. Οι αντιθέσεις που υπάρχουν τόσο μεταξύ των στενών συνεργατών του όσο και μεταξύ δισεκατομμυριούχων που τον στήριξαν προεκλογικά, να λειτουργήσουν παραλυτικά στην υλοποίηση του προγράμματός του.
Πάντως, μέχρι στιγμής, επιβεβαιώνει τον ρόλο ενός σαρωτή, όπως φαίνεται από τις φοβικές αντιδράσεις αυτών που πιστεύουν ότι θα τον έχουν απέναντι τους.
