Η φουάρ Outsider Art Fair, η μεγαλύτερη διοργάνωση της Νέας Υόρκης για αυτοδίδακτους καλλιτέχνες, έγινε φέτος 25 χρονών. Ιδρυμένη το 1993 από το διοργανωτή φουάρ Σάνφορντ Λ. Σμιθ (Sanford L. Smith), αγοράστηκε το 2012 από τον γκαλερίστα Άντριου Έντλιν (Andrew Edlin). Παρουσιάζοντας αρχικά μόνο 22 εκθέτες, η φουάρ, που πραγματοποιείται στο Metropolitan Pavilion της Νέας Υόρκης, πλέον φιλοξενεί 66 γκαλερί από εννέα χώρες, συμπεριλαμβανομένων οκτώ γκαλερί που εκθέτουν για πρώτη φορά, όπως το Cuban Art Centre της Νέας Υόρκης. Μιλήσαμε με τον Έντλιν για το πώς έχει εξελιχθεί η αγορά για την αυτοδίδακτη τέχνη και την ίδια τη φουάρ.
Συνέντευξη στην Gabriella Angeletti
Ποια ήταν η πρώτη σας επαφή με την Αυτοδίδακτη Τέχνη (Outsider Art);
Ο θείος μου, ο οποίος έχει πλέον πεθάνει, ήταν καλλιτέχνης. Επειδή ήταν κουφός, αδυνατούσε να στηρίξει μόνος του την τέχνη του και δημιουργούσε έργα μόνος του. Όταν είδα τα έργα του, ενθουσιάστηκα και τα έδειξα σε κάποιους εμπόρους τέχνης στο SoHo, και αυτοί μου είπαν ότι η δουλειά του είναι αυτό που αποκαλούσαν «αυτοδίδακτη τέχνη» (outsider art). Αυτό έγινε γύρω στο 1995 και νομίζω ότι ήταν η πρώτη φορά που άκουσα τον όρο. Τελικά γνώρισα έναν έμπορο από την American Primitive και η γκαλερί οργάνωσε μια έκθεση με τα έργα του το 1996, στην οποία πουλήθηκαν περίπου 14 με 15 κομμάτια. Ο κριτικός τέχνης Χόλαντ Κότερ (Holland Cotter), έγραψε μια κριτική για την έκθεση για τη The New York Times και ο θείος Πολ, σε ηλικία 66 ετών, είχε ενθουσιαστεί.
Ποιες αλλαγές έχετε προσέξει στην αγορά;
Νομίζω ότι ένα διπλής όψης και τριάμισι σχεδόν μέτρων έργο του Χένρι Ντάρτζερ (Henry Darger) είχε τιμολογηθεί περίπου στα $10.000 με $15.000 στην πρώτη Outsider Art Fair το 1993. Ένα παρόμοιο έργο πουλήθηκε στον οίκο Christie's στο Παρίσι έναντι $745.000 το 2014, ρεκόρ για την κατηγορία του τότε. Αυτό είναι ένα παράδειγμα, αλλά γενικά, οι τιμές για τα μεγάλα ονόματα, όπως ο Χένρι Ντάρτζερ , ο Γουίλιαμ Έντμοντσον (William Edmondson), ο Μάρτιν Ραμίρεζ (Martin Ramirez), ο Μπιλ Τέιλορ (Bill Traylor) και ο Άντολφ Βέλφλι (Adolf Wolfli) έχουν δει ραγδαία αύξηση. Η αγορά σύγχρονης τέχνης είναι ιδιαίτερα φορτισμένη και κάποιος θα μπορούσε ίσως να πει ότι τα βασικά στοιχεία και οι μετρήσεις αυτής της αγοράς επηρεάζουν και διοχετεύονται στην αγορά αυτοδίδακτης τέχνης. Όταν ιδρύθηκε η φουάρ, το πλαίσιο ήταν περισσότερο για τη λαϊκή τέχνη, εν μέρει λόγω του ότι ο ιδρυτής της φουάρ είχε εκπαίδευση στη λαϊκή τέχνη και τις αντίκες, και αυτός ήταν ο τρόπος που παρουσιάζονταν τα έργα. Εικοσιπέντε χρόνια μετά, αυτή η νοοτροπία έχει αλλάξει και το πλαίσιο της φουάρ έχει να κάνει περισσότερο με τη σύγχρονη τέχνη.
Τι πιστεύετε ότι προκάλεσε την αύξηση του ενδιαφέροντος για την αυτοδίδακτη τέχνη;
Έχουν γίνει μεγάλες εκθέσεις αυτοδίδακτων καλλιτεχνών σε γνωστά ιδρύματα όπως το Brooklyn Museum, το Metropolitan Museum of Art, η Μπιενάλε της Βενετίας, η Hayward Gallery κ.λ.π. Ως αποτέλεσμα, αυτού του τύπου τα έργα έγιναν γνωστά σε ευρύτερο κοινό. Έχει γίνει ξεκάθαρο ότι πολλοί επιμελητές και καλλιτέχνες στον κόσμο της σύγχρονης τέχνης έχουν ερωτευτεί αυτό το υλικό και επηρεάζει πολύ την πρακτική τους -αυτό είναι που ολοκλήρωσε την αλλαγή.
Όταν οι συλλέκτες δουν αυτό το έργο να αντιμετωπίζεται με σεβασμό και να συμπεριλαμβάνεται στα πλαίσια με τέχνη με την οποία νιώθουν άνετα, δεν είναι τόσο μεγάλο το άλμα για αυτούς να συνειδητοποιήσουν ότι θα έπρεπε να αγοράζουν και αυτά τα έργα, ειδικά δεδομένου ότι το πλαίσιο της τιμολόγησής τους δεν είναι όσο ρευστό όσο στη σύγχρονη τέχνη.
Απόδοση: Χρόνης Μούγιος
