Σημαντικές διαστάσεις έχει αρχίσει να λαμβάνει το θέμα της τροφοδοσίας με ενέργεια των κέντρων δεδομένων, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται ταχύτητα, τόσο παγκοσμίως, όσο και στη χώρα μας.
Μάλιστα, ο ρυθμός αύξησης αναμένεται να γίνει εντονότερος τα επόμενα χρόνια λόγω της Τεχνητής Νοημοσύνης, η οποία βασίζεται στην επεξεργασία δεδομένων (Big Data).
Η ανάγκη αυτή ώθησε τις Big Tech στο να εξετάζουν πώς θα τροφοδοτήσουν καλύτερα με ενέργεια την επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Ορισμένες από τις επιλογές περιλαμβάνουν και μια στροφή προς την πυρηνική ενέργεια, την υγρή ψύξη για τα κέντρα δεδομένων και την κβαντική πληροφορική.
Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τους ειδικούς, και συγκεκριμένα με τη Somya Joshi, επικεφαλής του τμήματος Παγκόσμιας ατζέντας για το κλίμα στο Ινστιτούτο Περιβάλλοντος της Στοκχόλμης (SEI) «…το πραγματικό περιβαλλοντικό κόστος είναι κρυφό αυτή τη στιγμή. Απλώς παραβλέπεται από το γεγονός ότι οι εταιρείες τεχνολογίας προσπαθούν να αποκτήσουν ένα προϊόν και μια αγορά». Ακόμη, ένα νέο κύμα επενδύσεων σε κέντρα δεδομένων (data centers) αναμένεται να επιταχυνθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, κυρίως λόγω της αυξανόμενης ψηφιοποίησης και της υιοθέτησης της παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης.
Η προοπτική αυτή έχει πυροδοτήσει τις ανησυχίες σχετικά με την αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας - καθώς και τις συχνά παραγνωρισμένες αλλά κρίσιμα σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ΤΝ.
Τα κέντρα δεδομένων, τα οποία καταναλώνουν ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα ενέργειας, αποτελούν βασικό κομμάτι της υποδομής πίσω από το σύγχρονο υπολογιστικό νέφος (cloud) και τις εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης.
Ο Giampiero Frisio, της ελβετικής πολυεθνικής ABB, δήλωσε ότι η επιχείρηση κέντρων δεδομένων του μηχανολογικού ομίλου έχει αξιοσημείωτη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια - με τον τομέα αυτό να βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης κατά περισσότερο από 24% το 2024.
Ο Frisio δήλωσε ότι η ΑΒΒ ήταν σε πλεονεκτική θέση στην έκρηξη της ζήτησης ΤΝ για να προμηθεύει μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις αλλά και μεγάλους παίκτες της βιομηχανίας με όλο τον εξοπλισμό που απαιτείται για τη λειτουργία ενός κέντρου δεδομένων.
«Νομίζω ότι ο καλύτερος τρόπος για να δράσουμε τώρα είναι να αυξήσουμε την ενεργειακή απόδοση. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος, επειδή η τεχνολογία υπάρχει. Για παράδειγμα, το UPS μέσης τάσης HiPerGuard. Μπορείτε να το κάνετε και μπορείτε να το κάνετε αύριο το πρωί», δήλωσε ο Frisio.
Το HiPerGuard UPS αναφέρεται στην πρώτη στον κλάδο αδιάλειπτη τροφοδοσία μέσης τάσης της ABB, η οποία, όπως λέει, μπορεί να παρέχει συνεχή τροφοδοσία σε μεγάλες εγκαταστάσεις.
«Το δεύτερο είναι να προχωρήσουμε στην υγρή ψύξη, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Και πάλι, αυτό είναι στην οπτική της καλύτερης ενεργειακής απόδοσης. Γιατί; Επειδή σε ένα ενιαίο rack, με όλους τους διακομιστές η πυκνότητα ισχύος α είναι τέσσερις έως έξι φορές μεγαλύτερη από ό,τι πριν», δήλωσε ο Frisio.
«Μετά από αυτό, μιλάμε για πέντε έως 10 χρόνια από τώρα, είναι το πυρηνικό αρθρωτό σύστημα», πρόσθεσε.
Οι αμερικανικοί τεχνολογικοί κολοσσοί Microsoft, Google και Amazon έχουν όλοι εξασφαλίσει συμφωνίες πυρηνικής ενέργειας αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων τους τελευταίους μήνες, καθώς επιδιώκουν να φέρουν πρόσθετη ενεργειακή ικανότητα σε λειτουργία για να εκπαιδεύσουν και να τρέξουν τα μαζικά παραγωγικά μοντέλα Τεχνητής Νοημοσύνης που βρίσκονται πίσω από τις σημερινές εφαρμογές.
Η έξαρση της ζήτησης παραγωγικής ΤΝ συνέπεσε με την προσπάθεια εξεύρεσης αποδοτικότερων λύσεων ψύξης στα κέντρα δεδομένων, ιδίως υγρής ψύξης - μια διαδικασία κατά την οποία χρησιμοποιείται νερό για τη μείωση των θερμοκρασιών των διακομιστών και άλλου ηλεκτρονικού εξοπλισμού.
Η γαλλική εταιρεία κατασκευής εξοπλισμού ηλεκτρικής ενέργειας Schneider Electric ολοκλήρωσε πρόσφατα μια συμφωνία ύψους 850 εκατομμυρίων δολαρίων για την απόκτηση πλειοψηφικού πακέτου μετοχών της Motivair Corp, μιας εταιρείας με έδρα τις ΗΠΑ που ειδικεύεται στην υγρή ψύξη για υπολογιστές υψηλής απόδοσης.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Schneider Electric, Peter Herweck, δήλωσε στο CNBC τον περασμένο μήνα ότι η συμφωνία που έγινε εξ ολοκλήρου με μετρητά, η οποία έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει την προσφορά της στα κέντρα δεδομένων, ήταν «πλούσια, αλλά όχι υπερβολικά ακριβή» και «ταιριάζει εξαιρετικά» με τη στρατηγική της εταιρείας.
Παράλληλα με την πυρηνική ενέργεια και την τεχνολογία υγρής ψύξης, ορισμένοι φορείς της τεχνολογίας έχουν προτείνει ότι οι εξελίξεις στο πλαίσιο της Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορούσαν να συμβάλουν στην απαλλαγή από τον άνθρακα των κέντρων δεδομένων.
Ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Google, Eric Schmidt, για παράδειγμα, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι εφόσον «δεν πρόκειται να πετύχουμε τους κλιματικούς στόχους ούτως ή άλλως», η επένδυση στην ΤΝ θα μπορούσε να είναι καθοριστική για την επίλυση ορισμένων από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Σε πρόσφατη ομιλία του στο πλαίσιο του Ετησίου Συνεδρίου του Economist ο πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αναφερθεί στη σημασία της πυρηνικής ενέργειας λέγοντας ότι «…δεν υπάρχει τρόπος να φτάσουμε στο ουδέτερο ισοζύγιο εκπομπών χωρίς την πυρηνική ενέργεια. Επενδύουμε, λοιπόν, ως Ευρωπαίοι, στην επόμενη γενιά μικρών πυρηνικών αντιδραστήρων».
Οι μικροί αντιδραστήρες (SMR), σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι ασφαλέστεροι, φθηνότεροι, ταχύτεροι και ευκολότεροι στην κατασκευή απ’ ό,τι οι εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας. Ακριβώς επειδή είναι μικροί, μπορούν να μεταφερθούν και να εγκατασταθούν σε απομακρυσμένα περιβάλλοντα, όπου συνήθως βρίσκονται ενεργοβόρες βιομηχανίες.
Τα πλεονεκτήματα των πυρηνικών «τσέπης» είναι σημαντικά, για αυτό και προωθούνται εντόνως και επίσημα από την Ε.Ε. Σύμφωνα με την τελευταία, λόγω του μικρού μεγέθους τους μπορούν πιο εύκολα οι χειριστές να σβήσουν αυτές τις μονάδες, ενώ ταυτόχρονα τα συστήματα ασφαλείας που διαθέτουν λειτουργούν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα αποσυνδέοντας ουσιαστικά σε περίπτωση ατυχήματος κρίσιμα μέρη του εξοπλισμού. Μπορούν, επίσης, να αντικαταστήσουν μονάδες που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα και να ενσωματωθούν σε ενεργειακούς κόμβους συνδυαστικά με ΑΠΕ και υδρογόνο.
Ο Andreas Thanos, Energy Consultant από τις ΗΠΑ και για πολλά χρόνια στέλεχος στο Massachusetts Department of Public Utilities, στην ημερίδα «Αξιοποίηση της Πυρηνικής Ενέργειας στην Ελλάδα» που πραγματοποιήθηκε στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος, ανέφερε ότι η Ελλάδα χρειάζεται πυρηνική ενέργεια. Στόχος όλων των κυβερνήσεων είναι η παραγωγή χαμηλού κόστους ενέργειας. Χρειάζεται ποικιλία ενεργειακών πηγών. Το φυσικό αέριο είναι ένα μέρος της λύσης, πρόσθεσε. Οι ΑΠΕ είναι ένα άλλο μέρος, και αυτές οι πηγές ανταγωνίζονται.
Οι ΑΠΕ έχουν περιβαλλοντικό αποτύπωμα και δεν παράγουν ενέργεια με σταθερό τρόπο. Η αιολική ενέργεια χρειάζεται 400 φορές μεγαλύτερη έκταση σε σύγκριση με μια μονάδα φυσικού αερίου, ενώ η ηλιακή ενέργεια 160 φορές την αντίστοιχη έκταση για να παράγουν την ίδια ποσότητα ενέργειας. Και μετά χρειάζονται μπαταρίες, νέες συνδέσεις, περιφράξεις κ.λπ.
