Γήρανση του πληθυσμού, αυξανόμενο κόστος φαρμάκων, μείωση δημοσίων πόρων, αύξηση χρόνιων παθήσεων, αυξανόμενες απαιτήσεις εξυπηρέτησης των ασθενών και έκτακτες συγκυρίες. Ένα φάσμα παραγόντων δοκιμάζει την αντοχή των δομών του κλάδου της υγείας. Το αντίδοτο; Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των υπηρεσιών υγείας.
Αυτό υποστηρίζει νέα μελέτη του ΣΕΒ, σύμφωνα με την οποία οι ψηφιακές τεχνολογίες στην υγεία, επανακαθορίζουν την εμπειρία των ασθενών, τους τοποθετούν στο επίκεντρο, διευρύνοντας και το φυσικό χώρο φροντίδας, από το χώρο του νοσοκομείου στο χώρο του ασθενή. Παράλληλα, αλλάζουν τον τρόπο περίθαλψης, με έμφαση στην πρόληψη, ενισχύουν την εξωνοσοκομειακή περίθαλψη με απομακρυσμένη τηλεϊατρική πρόσβαση, και αποσυμφορούν το νοσοκομειακό σύστημα, κάτι που συνεπάγεται μικρότερη ανάγκη επέκτασης νοσοκομειακών μονάδων. Συμβάλουν επίσης στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος υγείας με ταυτόχρονη μείωση του κόστους λειτουργίας.
Μάλιστα, σε πολλές χώρες της ΕΕ ήδη καταγράφονται σημαντικά οφέλη από λύσεις ψηφιακού μετασχηματισμού στην υγεία όπως: Καθολική αύξηση της ικανοποίησης των ασθενών (95%), χαμηλότερο κόστος (κατά 70%) των υπηρεσιών υγείας εξ αποστάσεως συγκριτικά με μια τυπική ιατρική συνεδρία, 23% αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση ασθενών στα επείγοντα, μείωση της διάρκειας νοσηλείας και θεραπείας, προσωποποιημένες υπηρεσίες, λιγότερες εισαγωγές.
Το παρατηρητήριο ψηφιακού μετασχηματισμού του ΣΕΒ με την υποστήριξη της Deloitte προτείνει έξι παρεμβάσεις για την Υγεία 4.0:
-Διαλειτουργικότητα στην ανταλλαγή πληροφοριών υγείας μεταξύ των συστημάτων ΤΠΕ όλων των φορέων υγείας (δημόσιων και ιδιωτικών).
-Δημιουργία προ-τυποποιημένων ηλεκτρονικών φακέλων ασθενούς (EMR - Electronic Medical Records) καθώς και μιας ενιαίας βάσης, όπου θα αξιοποιούνται εργαλεία big data analytics για πρόγνωση αναγκών και ορθολογική κατάρτιση προϋπολογισμών.
-Εισαγωγή σύγχρονων συστημάτων διαχείρισης ασθενών (CRM) στα δημόσια νοσοκομεία και σύνδεσή τους με εφαρμογές ιατρικών πληροφοριών.
-Παροχή απομακρυσμένων υπηρεσιών διάγνωσης για επείγοντα περιστατικά (τηλεϊατρική).
-Καθολική επέκταση ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.
- Ανάπτυξη συστήματος ηλεκτρονικών προμηθειών νοσοκομείων.
Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα για την ενίσχυση της ψηφιοποίησης και τη γενικότερη διάδοση της ψηφιακής κουλτούρας στις υπηρεσίες υγείας. Ενδεικτικά:
-Το 2017, το 51% του πληθυσμού της ΕΕ αναζήτησε πληροφορίες σχετικές με την υγεία, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο από το αντίστοιχο του 2008. Το ποσοστό της Ελλάδας ανήλθε στο 47%. Όμως, μόνο το 30% των ατόμων 65-74 ετών στην ΕΕ είχαν πρόσβαση σε διαδικτυακές πληροφορίες υγείας, έναντι 55% στην ηλικιακή ομάδα 25-64, γεγονός που υποδεικνύει κοινωνικοοικονομικές και ηλικιακές ανισότητες, παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί.
-Το 13% των κατοίκων της ΕΕ (13%) πραγματοποίησε κράτηση συνεδρίας με επαγγελματία υγείας μέσω διαδικτύου το 2016, έναντι 8% το 2012. Η Ελλάδα ήταν στην τελευταία θέση με 2%.
-Το 34% των παρόχων υγείας στην ΕΕ αντάλλαξαν ηλεκτρονικά δεδομένα μεταξύ τους το 2013, έναντι 17% στην Ελλάδα.
- Αναφορικά με παραμέτρους του δείκτη eHealth Adoption, η ΕΕ το 2018 εμφάνισε τα εξής: Στη χρήση ηλεκτρονικού φακέλου υγείας μέσο όρο 3.196 μονάδων (2013: 2.989 μονάδες), στην ανταλλαγή πληροφοριών για την υγεία 2.070 μονάδες (2013: 1.884 μονάδες) και στην υιοθέτηση ηλεκτρονικού φακέλου 1.568 μονάδες (2013: 1.319 μονάδες).
Οι υπηρεσίες υγείας του αύριο
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αναμένεται να επιδράσει καθοριστικά στο χώρο και τρόπο παροχής των δημοσίων υπηρεσιών, αλλά και στην οργανωτική δομή του συστήματος. Τα χαρακτηριστικά των υπηρεσιών στην εποχή της "Υγείας 4.0" είναι τα εξής:
-Η τεχνολογία καταργεί τα στενά όρια του νοσοκομείου και των ιατρείων. Στα «έξυπνα» νοσοκομεία ιατροί, ασθενείς και επαγγελματίες υγείας συνδέονται σε πραγματικό χρόνο για την παροχή υπηρεσιών υγείας.
-Βιντεοκλήσεις και ψηφιακά εργαλεία (π.χ. wearables) επιτρέπουν την εξ αποστάσεως διαρκή παρακολούθηση και περίθαλψη ασθενών από το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.
- Συνεχώς διαθέσιμα και επικαιροποιημένα ιατρικά δεδομένα στον ηλεκτρονικό ιατρικό φάκελο, τόσο από τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων όσο και από τα wearables που φοράει ο ασθενής και παρέχουν άμεση πληροφόρηση.
-Σύνδεση των απομακρυσμένων κέντρων υγείας με τα μεγάλα νοσοκομεία για μεταφορά, σε πραγματικό χρόνο, των ιατρικών δεδομένων στο γιατρό.
-Άμεση πρόσβαση των ασθενών στο ιατρικό τους ιστορικό και τα αποτελέσματα των εξετάσεών τους, τα οποία μπορεί να μοιραστούν με έναν ή περισσότερους γιατρούς.
-Έγκαιρη διάγνωση αλλά και αποσυμφόρηση των νοσοκομείων. Η ισότιμη πρόσβαση όλων στο σύστημα υγείας, η άμεση αντιμετώπιση των επειγόντων περιστατικών και η καλύτερη αξιολόγηση των αναγκών περίθαλψης είναι προς όφελος κάθε ασθενούς.
-Δευτερογενής επεξεργασία δεδομένων από τις εφαρμογές τηλε-ιατρικής που αυξάνει την αποτελεσματική διάγνωση και θεραπεία. Οι αναλύσεις μεγάλου όγκου δεδομένων εντοπίζουν μοτίβα και τάσεις της ασθένειας, προειδοποιητικές ενδείξεις και προσωποποιημένες θεραπείες.
