Του Γιάννη Γορανίτη
Είναι κοινό μυστικό στο χώρο της επιχειρηματικότητας ότι τα περισσότερα startups αποτυγχάνουν. Το 50% δεν καταφέρνει να κλείσει ούτε έναν χρόνο επιχειρηματικής λειτουργίας και από τα εναπομείναντα μόλις ένα στα τέσσερα θεωρείται επιτυχημένο μετά την πρώτη πενταετία.
Οι λόγοι των τόσο εκτεταμένων κρουσμάτων αποτυχίας είναι διάφοροι και ετερόκλητοι. Οι βασικότεροι όμως είναι ότι η κεντρική ιδέα που οδηγεί στη δημιουργία της επιχείρησης συνήθως δεν είναι ούτε καινοτόμος, ούτε υλοποιήσιμη. Ακόμη όμως και αν ικανοποιηθεί αυτή η συνθήκη, πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις δεν μακροημερεύουν γιατί αποτυγχάνουν να συγκεντρώσουν την απαιτούμενη χρηματοδότηση.
Τι συμβαίνει όμως στις περιπτώσεις που και οι ιδέες είναι καλές και η χρηματοδότηση άφθονη, αλλά οι startups οδηγούνται σε αργό ή ξαφνικό θάνατο. Εξετάζουμε πέντε χαρακτηριστικές περιπτώσεις αποτυχιών που καταγράφηκαν μέσα στο 2017 και επιχειρούμε να αντλήσουμε χρήσιμα συμπεράσματα.
Yik Yak
Η εταιρεία που λάνσαρε την ομώνυμη εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων το 2013 διέκοψε τη λειτουργία της τον περασμένο Μάιο. Η καινοτομία του app ήταν ότι οι χρήστες μπορούσαν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, κάτι που σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται από εντελώς άχρηστο ως ιδιαίτερα επικίνδυνο.
Το χαρακτηριστικό αυτό όμως κατέστησε το app ιδιαίτερα δημοφιλές στις τάξεις των φοιτητών και μαθητών, οι οποίοι μάλιστα το χρησιμοποιούσαν συχνότερα από το Facebook και το Snapchat. Κατόρθωσαν μάλιστα να αντλήσουν $60 εκατ. από τη Sequoia Capital και άλλους επενδυτές. Οι δημιουργοί του όμως δεν έβρισκαν τρόπους να κρατήσουν το ενδιαφέρον του κοινού πέρα από τις πρώτες εβδομάδες, ούτε να επεκταθούν διεθνώς και έλαβαν τη σκληρή –αλλά ενδεχομένως λογική– απόφαση της διάλυσης της εταιρείας.
Hello
Το πολλά υποσχόμενο startup εντυπωσίασε όταν παρουσίασε τον αισθητήρα παρακολούθησης ύπνου Sense, ο οποίος σε αντίθεση με τα πολυάριθμα ανταγωνιστικά προϊόντα δεν ήταν wearable. Αντίθετα, μπορούσε να τοποθετηθεί στο υπνοδωμάτιο, προσφέροντας παράλληλα μια μεγάλη γκάμα καινοτόμων λειτουργιών και χαρακτηριστικών.
Όλα αυτά του έδωσαν μεγάλη ώθηση οδηγώντας σε μια άκρως επιτυχημένη καμπάνια μέσω Kickstarter, αλλά και αλλεπάλληλους χρηματοδοτικούς γύρους που έφεραν στα ταμεία τους γύρω στα 40 εκατομμύρια δολάρια. Μεγάλες δυνάμεις του κλάδου επιχείρησαν να εξαγοράσουν την Hello, αλλά οι ιδρυτές της θαμπωμένοι από τη διαρκώς αυξανόμενη κεφαλαιοποίηση (είχαν φτάσει τα $300 εκατ.) επέμεναν να αρνούνται τις προτάσεις. Όταν αποφάσισαν να δεχτούνμ οι ενδιαφερόμενοι είχαν στρέψει αλλού το ενδιαφέρον τους και η Hello «κατέβασε ρολά» τον περασμένο Ιούνιο.
Beepi
Ένα startup που μπήκε στον κλάδο του αυτοκινήτου με μια κοινότοπη μεν ιδέα, πρωτότυπα δε υλοποιημένη. Η δημιουργία ενός peer-to-peer δικτύου αγοραπωλησίας αυτοκινήτων με όλες τις συναλλαγές να εκτελούνται μέσω PC ή κινητού χωρίς μεσάζοντες, μαγνήτισε γρήγορα το ενδιαφέρον του κοινού.
Παρότι το ενδιαφέρον δεν μεταφραζόταν σε πωλήσεις, η ιδέα προσέλκυσε και επενδυτές: Σε πέντε διαδοχικούς γύρους χρηματοδότησης, συγκέντρωσε περί των $150 εκατ. Όταν όμως αποφάσισε να επεκταθεί εκτός ΗΠΑ, τα κεφάλαια δεν ήταν αρκετά και οι υποσχέσεις δεν έμοιαζαν αρκετές. Την αποτυχία επέκτασης διαδέχτηκε η αποτυχία συγχώνευσης με μια ανταγωνιστική πλατφόρμα, με αποτέλεσμα οι ιδρυτές της εταιρείας να καταθέσουν αίτηση πτώχευσης τον Φεβρουάριο του 2017.
Juicero
16 μήνες μετά το λανσάρισμα του έξυπνου αποχυμωτή της, οι ιθύνοντες της εταιρείας Juicero ανακοίνωσαν ότι δεν κατόρθωσαν να υλοποιήσουν ένα «αποτελεσματικό σύστημα κατασκευής και διάθεσης» των προϊόντων τους. Δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε λεπτομέρειες, αλλά πιθανολογούμε ότι έφταιξε η υψηλή τιμή του αποχυμωτή (€400) σε συνδυασμό με τον περιορισμό συμβατότητας με συγκεκριμένες (και μάλιστα πατενταρισμένες) συσκευασίες φρούτων και λαχανικών.
Όπως αποδείχτηκε τα «πακέτα» προσέφεραν το ίδιο αποτέλεσμα με οποιοδήποτε προϊόν του εμπορίου, δίνοντας αφορμή για σωρεία ειρωνικών σχολίων. Το αξιοπερίεργο βέβαια ήταν ότι το Juicero συγκέντρωσε $120 εκατ. προτού καν μπει σε φάση υλοποίησης της συσκευής. Ίσως οι επενδυτές να εντυπωσιάστηκαν επειδή ο αποχυμωτής μπορούσε να συνδεθεί στο οικιακό Wi-Fi δίκτυο.
Auctionata
Σε αυτή την περίπτωση η ιδέα ήταν πραγματικά καινοτόμος: διενέργεια δημοπρασιών για έργα τέχνης και συλλεκτικά αντικείμενα μέσω live-streaming. Βέβαια, οι Γερμανοί ιδρυτές της δεν ήταν οι πρώτοι που είχαν μια τέτοια ιδέα, με αποτέλεσμα να γνωρίσουν έντονο ανταγωνισμό όταν επιχείρησαν να επεκταθούν διεθνώς. Εν τω μεταξύ είχαν αντλήσει χρηματοδότηση $100 εκατ. μέσα σε μία πενταετία.
Όταν αποφάσισαν να συγχωνευτούν με την Paddle8, μια μικρότερη ανταγωνιστική εταιρεία από τις ΗΠΑ, τα οικονομικά της επιχείρησης βρίσκονταν στο χειρότερο δυνατό σημείο. Λίγους μήνες αργότερα κατέθεσαν αίτηση εκκαθάρισης, η οποία στο γερμανικό δίκαιο ισοδυναμεί με πτώχευση, και δεσμεύτηκαν να ανακοινώσουν μια νέα προσπάθεια στον χώρο.
Ίσως αυτή η απόφαση να συνοψίζει όλες αυτές τις αποτυχίες και τα αναγνωρισμένα λάθη: ότι αφενός σε κάνουν πιο δυνατό και ότι αφετέρου σε διδάσκουν.
