Στις 30 Νοεμβρίου 2023 θα έχει συμπληρωθεί ένας χρόνος από τη στιγμή που κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση του ChatGPT, ενός chatbot βασισμένου σε ένα εκτεταμένο γλωσσικό μοντέλο που αναπτύχθηκε από την OpenAI. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα συγκρατήσει στο καλαντάρι της ανθρώπινης μνήμης αυτή την ημερομηνία, καθώς είναι ένα ορόσημο: Μέσα σε σχεδόν ένα χρόνο, η έρευνα στο πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης και δη στον τομέα της Δημιουργικής Τεχνητής Νοημοσύνης* έχει ανοίξει νέους ορίζοντες σε ό,τι αφορά τις νέες τεχνολογίες τόσο στο επίπεδο της επιστημονικής συζήτησης όσο και στο παγκόσμιο επιχειρείν.
Από τις εξελίξεις αυτές, η Ευρώπη δεν θα μπορούσε, σε καμία περίπτωση, να είναι απούσα. Ωστόσο, οι φρενήρεις ρυθμοί εξάπλωσης των τεχνολογιών AI έχουν εγείρει σοβαρές ανησυχίες στη «Γηραιά Ήπειρο», καθώς η ραγδαία ανάπτυξή τους σε όλους τους τομείς και τις εκφάνσεις του σύγχρονου μοιάζει ανεξέλεγκτη και, για τους πλέον απαισιόδοξους, μάλλον ασύδοτη.
Υπό το πρίσμα αυτό, εγείρονται ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα: Πού και πώς μπορεί η υιοθέτηση της Δημιουργικής ΤΝ στην Ευρώπη να δημιουργήσει τη μεγαλύτερη αξία; Πού βρίσκονται οι πιο συναρπαστικές ευκαιρίες, τόσο τώρα όσο και στο μέλλον; Ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις; Πώς μπορεί η Τεχνητή Νοημοσύνη να αντιμετωπίσει τους κινδύνους στο επίπεδο της περιβαλλοντικής, κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης, συμβάλλοντας παράλληλα στη δημιουργία των βιώσιμων επιχειρηματικών μοντέλων του μέλλοντος; Και τι διαφοροποιεί την Ευρώπη από άλλες περιοχές;
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών ΜcKinsey & Company, η ευρωπαϊκή ήπειρος συνιστά «πεδίο δόξης λαμπρό», εφόσον θα ήθελε να μιλήσει κανείς με όρους ανάπτυξης τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης. Διαθέτει έναν μοναδικό συνδυασμό πολλαπλών γλωσσών και πολιτισμών, άφθονο επιστημονικό και τεχνολογικό ταλέντο και μακροχρόνια πλεονεκτήματα στους τομείς της μεταποίησης και των υπηρεσιών.
Εάν εξετάσει κανείς συνολικά αυτά τα πλεονεκτήματα, τότε θα μπορέσει να διαπιστώσει πως η δυναμική του ψηφιακού μετασχηματισμού, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της Δημιουργικής ΤΝ, καθίσταται εξόχως ελκυστική σε διάφορους κλάδους τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για αυτή καθαυτή την ευρωπαϊκή κοινωνία.
Ωστόσο, για να καρπωθεί η Ευρώπη των 27 τα οφέλη της Τεχνητής Νοημοσύνης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η νομοθέτηση, ήτοι η θέσπιση ενός συγκεκριμένου κανονιστικού πλαισίου που θα θέτει συγκεκριμένα όρια αλλά και προδιαγραφές υψηλού επιπέδου, ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε αρνητική επίδραση στο επιχειρείν αλλά και σε όλες εν γένει τις εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας.
«Τιθασεύοντας» την Τεχνητή Νοημοσύνη: Το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό περιβάλλον
Υπό το πρίσμα αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση, συνεκτιμώντας τόσο τις θετικές εξελίξεις στο χώρο των τεχνολογιών της Τεχνητής Νοημοσύνης όσο και τις συνέπειες αυτών σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας, άνοιξε τη συζήτηση για το πρώτο κανονιστικό πλαίσιο.
Τον Απρίλιο του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε το πρώτο ρυθμιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Τεχνητή Νοημοσύνη υπό την ονομασία «EU AI Act».
Στη νέα νομοθεσία αναφέρεται ότι τα συστήματα ΤΝ που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διάφορες εφαρμογές αναλύονται και ταξινομούνται ανάλογα με τον κίνδυνο που ενέχουν για τους χρήστες και κατατάσσονται σε τρία επίπεδα ρίσκου (υψηλό, μεσαίο, χαμηλό). Τα διαφορετικά επίπεδα κινδύνου θα σημαίνουν περισσότερη ή λιγότερη ρύθμιση. Μόλις εγκριθούν, αυτοί θα είναι οι πρώτοι κανόνες στον κόσμο για την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Στις 14 Ιουνίου 2023, οι ευρωβουλευτές σε τη διαπραγματευτική θέση του Κοινοβουλίου σχετικά με το EU AI Act. Πλέον οι συνομιλίες με τις χώρες της ΕΕ στο Συμβούλιο σχετικά με την τελική μορφή του νόμου. Στόχος είναι να επιτευχθεί συμφωνία έως το τέλος του τρέχοντος έτους.
Ψηφιακός μετασχηματισμός και στο βάθος Οικολογική Επιχειρηματική Δόμηση
Ο συνδυασμός ενός ορθά δομημένου ρυθμιστικού πλαισίου για την Τεχνητή Νοημοσύνη με τα «ατού» που διαθέτει σε ακαδημαϊκό, πολιτισμικό και ανθρωπογεωγραφικό επίπεδο η Ευρώπη, καθιστούν την τελευταία «γόνιμη» βάση για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, όπως είναι η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη (GenAI).
Ήδη αρκετές ευρωπαϊκές εταιρείες προσανατολίζονται στην ανάπτυξη εργαλείων τεχνολογίας GenAI σε τομείς όπως η κοινωνική πρόνοια και η δημόσια υγεία, ώστε να υλοποιηθεί ένας πραγματικός ψηφιακός μετασχηματισμός και να παρέχονται καινοτόμες ψηφιακές υπηρεσίες. Αυτό συνεπάγεται, με απλά λόγια, σημαντικές αλλαγές σε κρίσιμα δομικά συστήματα όπως η υγειονομική περίθαλψη, αλλά και η αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και πανδημιών.
Ταυτόχρονα, η αναβάθμιση αυτών των υπηρεσιών θα συρρικνώσει σημαντικά το κοινωνικοοικονομικό χάσμα που ενυπάρχει δεκαετίες τώρα ανάμεσα στο Βορρά και το Νότο της Ευρώπης.
Το πιο σημαντικό στοιχείο, όμως, είναι ότι οι τεχνολογίες ΤΝ και ιδίως η GenAI μπορούν να αποτελέσουν το προπύργιο των φιλοδοξιών της Ευρώπης στην κατεύθυνση του να ηγηθεί μιας επανάστασης του μέλλοντος στο πεδίο της Οικολογικής Επιχειρηματικής Δόμησης (Green Business Building).
Όπως εκτιμούν οι ειδικοί, η GenAI θα μπορούσε να καταστεί ακρογωνιαίος λίθος των τεχνολογιών που απαιτούνται για την ανάλυση και υποβολή εκθέσεων σχετικά με τον αντίκτυπο που ελπίζουν να επιτύχουν οι πράσινες επιχειρήσεις σε ό,τι αφορά την αειφορία (sustainability).
«Κλειδί» η ορθή διαχείριση των αλλαγών που επιφέρει η ΤΝ
Σε κάθε περίπτωση, είτε δημιουργώντας περιεχόμενο, είτε αυτοματοποιώντας διαδικασίες, είτε παράγοντας κώδικα, είτε γράφοντας λογισμικό, είτε ενεργώντας ως «συγκυβερνήτης» στον εργασιακό χώρο, είτε διαχειριζόμενος τις ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις με σχεδόν φυσικό τρόπο, η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να μετασχηματίσει τις λειτουργίες σε κάθε κλάδο. Αυτό το επιτυγχάνει, εφευρίσκοντας νέες εμπειρίες και αλληλεπιδράσεις με τους χρήστες και τους πελάτες, επιταχύνοντας την παραγωγικότητα, δημιουργώντας αποδοτικότητα στην αλυσίδα εφοδιασμού και ενισχύοντας τη βιωσιμότητα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρώπη φιλοξενεί ήδη μια σειρά προηγμένων βιομηχανιών που δραστηριοποιούνται σε παραδοσιακούς τομείς όπως η άμυνα, η αυτοκινητοβιομηχανία και ο μηχανολογικός εξοπλισμός, οι οποίες θα μπορούσαν να επανεφεύρουν τον εαυτό τους, να μειώσουν τις καμπύλες κόστους τους και να προσφέρουν καινοτόμα προϊόντα αξιοποιώντας την GenAI, εξακολουθώντας όμως να βασίζονται στο παγκόσμιας κλάσης ταλέντο, τις καινοτόμες λύσεις και την πνευματική ιδιοκτησία τους.
* Η Δημιουργική Τεχνητή Νοημοσύνη (GenAI) είναι ένας τύπος Τεχνητής Νοημοσύνης που μπορεί να δημιουργήσει μια μεγάλη ποικιλία δεδομένων, όπως εικόνες, βίντεο, ήχο, κείμενο και τρισδιάστατα μοντέλα. Αυτό το επιτυγχάνει μαθαίνοντας μοτίβα από τα υπάρχοντα δεδομένα και στη συνέχεια χρησιμοποιεί αυτή τη γνώση για τη δημιουργία νέων και μοναδικών αποτελεσμάτων. Η GenAI είναι ικανή να παράγει εξαιρετικά ρεαλιστικό και πολύπλοκο περιεχόμενο που μιμείται την ανθρώπινη δημιουργικότητα, καθιστώντας την πολύτιμο εργαλείο για πολλούς κλάδους, όπως είναι τα παιχνίδια, η ψυχαγωγία αλλά και ο σχεδιασμός προϊόντων. Πρόσφατες ανακαλύψεις στον τομέα, όπως το GPT (Generative Pre-trained Transformer) και το Midjourney, έχουν προωθήσει σημαντικά τις δυνατότητες της GenAI. Αυτές οι εξελίξεις έχουν ανοίξει νέες δυνατότητες για τη χρήση της GenAI για την επίλυση σύνθετων προβλημάτων, τη δημιουργία τέχνης, ακόμη και την υποβοήθηση της επιστημονική έρευνας (Πηγή: Generative AI).
