Στον απόηχο των επιθέσεων της Χαμάς στο Ισραήλ και των εκτεταμένων αντισημιτικών επεισοδίων που σημειώθηκαν σε κορυφαία πανεπιστήμια, οι ηγέτες σε όλο το πολιτικό φάσμα έχουν να αντιμετωπίσουν μια κραυγαλέα εμφανή ιδεολογική κλίση πολλών ανώτατων ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι σχολές της Ivy League και τα στελέχη τους δείχνουν μια ξεκάθαρη αφοσίωση στην προοδευτική πολιτική, ενώ ολοένα και περισσότερο δείχνουν να μην ενδιαφέρονται να παρακινήσουν τους φοιτητές τους να ασχοληθούν κριτικά με νέες και παλιές ιδέες. Οι δυσάρεστες εξελίξεις είναι πολλές.
Αλλά ακόμη πιο ανησυχητικό από την ιδεολογική ομοιογένεια που χαρακτηρίζει τις αίθουσες των σχολών της Ivy League -οι οποίες προσελκύουν σε μεγάλο βαθμό την προσοχή των δημοφιλών μέσων ενημέρωσης, όμως εξυπηρετούν μόνο το 1% των Αμερικανών προπτυχιακών φοιτητών- είναι η σταθερή παρακμή των υποχρεωτικών μαθημάτων αγωγής του πολίτη και αμερικανικής ιστορίας στα περισσότερα πανεπιστήμια. Μια πρόσφατη μελέτη σχετικά με τον τρόπο διδασκαλίας της ιστορίας και της αγωγής του πολίτη στα αμερικανικά πανεπιστήμια αποκαλύπτει ότι πολλά από αυτά τα μαθήματα επικεντρώνονται σε όρους, θέματα και ζητήματα ταυτοτήτων, και συχνά ευνοούν οπτικές που υπογραμμίζουν τα λάθη της Αμερικής ενώ δίνουν λίγη σημασία στους θριάμβους που πέτυχε η χώρα – για να μην αναφέρουμε τη δικομματική ανησυχία ότι τα πανεπιστήμιά μας απλώς δεν διδάσκουν τους φοιτητές αρκετά πράγματα για την ιδιότητα του πολίτη.
Ακόμα κι αν η συντριπτική πλειονότητα των Αμερικανών φοιτητών δεν κοσμεί τις αίθουσες των πανεπιστημίων της Ivy League, το αξιοσημείωτο αυτό έλλειμμα στα μαθήματα αγωγής του πολίτη τους στερεί λεξιλόγιο και γνώσεις που χρειάζονται για να λειτουργήσουν σωστά ως πολίτες. Δεν πρόκειται μόνο για την απομνημόνευση των τριών κλάδων της κυβέρνησης, αν και αυτό είναι σίγουρα σημαντικό: Πρόκειται για «τον σεβασμό των κανόνων, την προσωπική ευθύνη, την υπομονή και την προθυμία να συνεργάζομαι με αυτούς που βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά», όπως έγραψε αρκετούς μήνες πριν ο συνάδελφός μας Rick Hess. Εάν η έκταση της αγωγής του πολίτη που προσφέρεται από τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σήμερα είναι περιορίζεται σε κάποια εισαγωγικά μαθήματα που συνδέονται μόνο παρεμπιπτόντως με την πολιτική σκέψη, αυτό σημαίνει ότι έχουμε πραγματικά χάσει τον προσανατολισμό μας.
Οι περισσότεροι φοιτητές επιλέγουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση για χάρη της κοινωνικοοικονομικής κινητικότητας που τους προσφέρουν οι σπουδές αυτές - αλλά όταν φύγουν από το πανεπιστήμιό τους θα πρέπει να έχουν αποκτήσει μια βαθύτερη κατανόηση τόσο των δικαιωμάτων όσο και των ευθυνών τους, των ελευθεριών και των υποχρεώσεών τους. Το πανεπιστήμιο είναι ένα από τα λίγα μέρη στη χώρα μας όπου άνθρωποι από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα συγκεντρώνονται και μαθαίνουν μαζί, μερικές φορές χωρίς να τους ενώνει τίποτα άλλο πέρα από το πανεπιστήμιο τους και τη χώρα που αποκαλούν πατρίδα.
Σε μια χώρα που διψά για θεσμούς που διαμορφώνουν πολίτες, τα πανεπιστήμια έχουν το μοναδικό πλεονέκτημα να μπορούν εκ της θέσης τους να συμβάλλουν στην επιδιόρθωση του ιστού που μας συνέχει ως πολίτες - αρκεί να αναλάβουν στα σοβαρά τις ευθύνες τους απέναντι στη χώρα μας. Μέχρι στιγμής, πολλά από αυτά δεν το κάνουν. Σήμερα όμως, ένα ενεργητικό κίνημα για την ανάκτηση της αποστολής της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να διαμορφώνει υπεύθυνους πολίτες αρχίζει να κερδίζει υποστήριξη.
Το 2016, ο τότε κυβερνήτης της Αριζόνα Doug Ducey και το νομοθετικό σώμα της πολιτείας εξασφάλισαν κεφάλαια για τη Σχολή Πολιτικής και Οικονομικής Σκέψης και Ηγεσίας (SCETL) στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα (ASU). Η νέα αυτή σχολή είναι αφιερωμένη στη «διεπιστημονική μελέτη των ανθρωπιστικών επιστημών και των κλασικών κειμένων, την εξέταση των αμερικανικών ιδεών, των θεσμών και του πολιτισμού του πολίτη, τη βιωματική μάθηση σε θέματα ηγεσίας και πολιτικών υποθέσεων, και την εξάσκηση του πολιτικού διαλόγου». Ενώ η σχολή παρέχει δύο προπτυχιακά πτυχία, μία ήσσονα κατεύθυνση και μια πιστοποίηση, διδάσκει επίσης μαθήματα αγωγής του πολίτη που είναι διαθέσιμα σε όλους τους φοιτητές του ASU. Με την πάροδο του χρόνου, και άλλες πολιτείες και δημόσια πανεπιστήμια έχουν ιδρύσει παρόμοια ιδρύματα, όπως το Ινστιτούτο Civitas του UT Austin, το Ινστιτούτο Αμερικανικής Πολιτικής του UT Knoxville, το Hamilton Center του Πανεπιστημίου της Φλόριντα και το Σχολείο Πολιτικής Ζωής και Ηγεσίας του UNC Chapel Hill.
Το SCETL και παρόμοια προγράμματα έχουν αποδειχθεί επιτυχημένα, με χιλιάδες φοιτητές να παρακολουθούν τα μαθήματα που προσφέρουν και έναν αυξανόμενο αριθμό υπευθύνων χάραξης πολιτικής και ηγετών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης να ενδιαφέρονται για την επέκτασή τους. Όπως έγραψαν πρόσφατα οι συνάδελφοί μας Benjamin και Jenna Storey στη Wall Street Journal, «Μερικά εγχειρήματα θα αποδειχθούν μη βιώσιμα και άλλα θα υποταχθούν στο ακαδημαϊκό status quo. Αλλά όσα πετυχαίνουν, αφήνουν ένα βαθύ σημάδι στην πανεπιστημιούπολη».
Από πού θα προέλθουν τα χρήματα για αυτά τα προγράμματα; Κατ’ αρχάς, τα νομοθετικά σώματα των ρεπουμπλικανών πολιτειών που συχνά είναι επιφυλακτικά ως προς το να ξοδέψουν περισσότερα δολάρια των φορολογουμένων σε κρατικά πανεπιστήμια φαίνονται πολύ πρόθυμα να χρηματοδοτήσουν σχολές πολιτικής σκέψης (όπως συνέβη με το SCETL στην Αριζόνα και το Civitas στο Τέξας). Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής που ενδιαφέρονται να βελτιώσουν τα δημόσια πανεπιστήμιά τους μπορούν να επενδύσουν σε αυτά τα προγράμματα αναλόγως. Δεύτερον, τα πανεπιστήμια που αναδιαρθρώνουν τους προϋπολογισμούς τους μπορούν να αφιερώσουν περισσότερους από τους πόρους τους για τις ανθρωπιστικές σπουδές και επιστήμες στην πολιτική σκέψη και μακριά από λιγότερο υποσχόμενα προγράμματα. Τέλος, μικροί και μεγάλοι δωρητές που παίρνουν τα δολάρια τους μακριά από παλιά ιδρύματα, καθώς τα πανεπιστήμια της Ivy League καταγράφουν ολοένα και περισσότερα αντισημιτικά περιστατικά, μπορούν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να προσφέρουν σε σχολές πολιτικής σκέψης.
Καθώς τα πανεπιστήμια έχουν να αντιμετωπίσουν τη μείωση των εγγραφών και άλλες πιέσεις, θα πρέπει να βρουν νέους και καινοτόμους τρόπους για να πετύχουν τις βασικές τους αποστολές. Η υποστήριξη περισσότερων σχολών πολιτικής σκέψης είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση για τη διατήρηση —και μάλιστα την ενίσχυση— της αποστολής των πανεπιστημίων να διαμορφώσουν υπεύθυνους πολίτες σε μια εποχή που φοιτητές και γονείς αμφισβητούν την αξία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Η Beth Akers είναι διακεκριμένο στέλεχος του American Enterprise Institute όπου εστιάζει σε ζητήματα ανώτατης εκπαίδευσης, φοιτητικών δανείων και κατάρτισης του εργατικού δυναμικού. O Joe Pitts είναι βοηθός ερευνητής στο American Enterprise Institute. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 27 Φεβρουαρίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
