Των Brooke Medina και Doug McCullough
Ο κόσμος είναι γεμάτος με εντυπωσιακά τεχνολογικά επιτεύγματα, όπως τρόφιμα που δημιουργούνται από τρισδιάστατους εκτυπωτές, αναδυόμενες τεχνολογίες σύλληψης άνθρακα που μετατρέπουν τον άνθρακα σε λίπασμα ή ενέργεια, και η υπόσχεση των κβαντικών υπολογιστών.
Ενώ το τόξο της προόδου μας μετακινεί συνεχώς στην κατεύθυνση της αφθονίας, η ραγδαία αλλαγή φέρνει επίσης πόνους ανάπτυξης, όπως πολιτικές αναταραχές, αναταραχές στην αγορά και αλλαγές σταδιοδρομίας. Αν είστε προετοιμασμένοι έναντι της αλλαγής όπως οι μελλοντολόγοι, μπορεί να αδράξετε αποτελεσματικότερα ευκαιρίες που τώρα εμφανίζονται και να μειώσετε το ρίσκο των απρόβλεπτων αναταράξεων.
Τι είναι ο μελλοντολόγος;
Ο μελλοντολόγος είναι κάτι περισσότερο από έναν φίλο της τεχνολογίας ή έναν ονειροπόλο. Είναι κάποιος που βλέπει πέρα από το εδώ και τώρα, χωρίς να περιορίζεται από βραχυπρόθεσμες ανησυχίες. Μελετά το πώς συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, είναι εξοικειωμένος με την αναδυόμενη τεχνολογία και συντονίζεται με τις αλλαγές στην αγορά.
Αυτή η προσέγγιση σκέψης για το μέλλον μερικές φορές ονομάζεται στοχαστική προσδοκία (mindful anticipation). Καθώς ένας μελλοντολόγος έχει ήδη αναλογιστεί ποιες αλλαγές μπορεί να επίκεινται, μπορεί να κάνει προσεκτικές προετοιμασίες. Αυτή η στοχαστική και μεθοδική προετοιμασία για το μέλλον προϋποθέτει στρατηγική σκέψη. Απαιτεί ακόμα ένα συγκεκριμένο επίπεδο ευστροφίας και διανοητικής ταπεινότητας καθώς είναι σίγουρο ότι θα υπάρχουν άγνωστες μεταβλητές που ένας μελλοντολόγος δεν μπορεί πλήρως να προβλέψει.
Κατά τις περιόδους των αναταράξεων, μπορεί να είναι εύκολο να αισθάνεται κανείς σαν να βρίσκεται σε μια φουρτουνιασμένη θάλασσα σε μια σχεδία χωρίς κουπιά. Χωρίς τα κουπιά, βρίσκεται στο έλεος των κυμάτων. Το να σκέφτεται κανείς σαν μελλοντολόγος οξύνοντας τις δεξιότητές του και αμφισβητώντας το κατεστημένο μοιάζει με το να έχει στη διάθεση του τα κουπιά που χρειάζονται ώστε να αντιμετωπίσει με επιτυχία την επερχόμενη αλλαγή.
Προετοιμασία και προσαρμογή
Το μέλλον αποτελείται από νέες πραγματικότητες που έχουν αναδυθεί από το σημερινό περιβάλλον. Αυτό προσφέρει πολλές ευκαιρίες ώστε να αναπτύξει κανείς προσεκτικά τις δεξιότητές του ώστε να ελαττώσει το ρίσκο. Ο διά βίου μαθητής αναγνωρίζει τις αναταράξεις που δημιουργεί η αυτοματοποίηση και η παγκοσμιοποίηση και βρίσκει τρόπους να τις χρησιμοποιήσει ως καταπέλτη που θα τον εκτοξεύσει σε έναν αναδυόμενο παραγωγικό κλάδο ή για να πετύχει μεγαλύτερη ασφάλεια στο σημερινό του πεδίο δράσης. Αυτό μπορεί να μοιάζει με την εμβάθυνση ή τη διεύρυνση της επαγγελματικής του εξειδίκευσης ή την περαιτέρω βελτίωση των διαπροσωπικών του δεξιοτήτων.
Όπως γράψαμε προηγουμένως, “Η προσαρμογή σε νέες πραγματικότητες προϋποθέτει ευελιξία. Ζούμε σε μια οικονομία που βασίζεται στη γνώση, και πλέον δεν επαρκεί να αποκτήσει κάποιος ένα πανεπιστημιακό πτυχίο και να υποθέσει ότι ολοκληρώθηκε η εκπαίδευσή του. Αντίθετα, η προσαρμογή προϋποθέτει συνεχή μάθηση, επικαιροποίηση των υφιστάμενων τεχνικών δεξιοτήτων, την ανάπτυξη νέων και τη βελτίωση των ήπιων δεξιοτήτων”.
Διδάγματα από τους μελλοντολόγους μεταξύ μας
Λίγοι κλάδοι είναι τόσο ώριμοι για ριζοσπαστικές αλλαγές στο εγγύς μέλλον όσο οι μεταφορές. Με την ανατολή των ηλεκτρικών και των αυτόνομων οχημάτων, την αυξανόμενη προτίμηση υπέρ του συνεπιβατισμού έναντι της ιδιοκτησίας αυτοκινήτου και τα οράματα για υπερβρόχους, η βιομηχανία αυτοκινήτων ετοιμάζεται για μαζικές αναταράξεις.
Όπως πιστεύει ο συνιδρυτής της Lyft, John Zimmer: “Είμαστε στο χείλος μιας μαζικής αλλαγής στην ατομική μετακίνηση που θα απομακρυνθεί από την ιδιοκτησία και θα πλησιάσει την μετακίνηση ως υπηρεσία”.
Αν λάβουμε υπόψη μας την τελμάτωση και τη μείωση των πωλήσεων των αυτοκινήτων, το πρώτο καμπανάκι για την πανταχού παρούσα ιδιοκτησία αυτοκινήτων έχει ήδη χτυπήσει. Ενόψει αυτής της επικείμενης αλλαγής, δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι η Ford Motor Company διαθέτει τη δική της μελλοντολόγο. Σύμφωνα με την Sheryl Connelly, ο κύριος ρόλος της είναι να “αντιστέκεται στο κατεστημένο και να περιμένει το απροσδόκητο, να αναλογίζεται τις πραγματικότητες του φυσικού κόσμου, τα οικονομικά αποτελέσματα κλπ, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις πιθανότητες και τα άκρα, και να προσπαθεί να προετοιμάζεται για ένα εύρος διαφορετικών αποτελεσμάτων”.
Η αμφισβήτηση του κατεστημένου και η αναμονή του αναπάντεχου είναι χαρακτηριστικά που όλοι μας θα πρέπει να καλλιεργούμε σε ό,τι αφορά τις σταδιοδρομίες, τις επιχειρήσεις και τις προσωπικές μας ζωές. Το μέλλον προσδιορίζεται από τις σημερινές μας αποφάσεις, και οι μελλοντολόγοι είναι άτομα που έχουν μάθει να χαλιναγωγούν τη σημερινή τους γνώση και να τη συνδυάζουν με τις υφιστάμενες δυναμικές προκειμένου να διατυπώνουν καλά τεκμηριωμένες προβολές για το μέλλον.
Περιέργεια και φαντασία
Αν η πρόβλεψη της αλλαγής και η αμφισβήτηση της συνήθους νοοτροπίας είναι τα κουπιά του μελλοντολόγου, τότε η περιέργεια είναι η πυξίδα του. Ο Γουόλτ Ντίσνεϋ, γνωστός ανά τον κόσμο για την ασίγαστη περιέργειά του (που εξελίχθηκε στο “imagineering”, τον συνδυασμό φαντασίας και μηχανικής) είναι ένα παράδειγμα αυτής της επίμονης διάθεσης αναζήτησης. Για τον Ντίσνεϋ η επανάπαυση στις δάφνες του δεν αποτελούσε ποτέ επιλογή. Όπως είπε κάποτε “Εδώ δεν κοιτάμε για πολύ προς τα πίσω. Προχωράμε συνεχώς προς τα μπροστά, ανοίγοντας νέες πόρτες και κάνοντας νέα πράγματα γιατί έχουμε περιέργεια, και η περιέργεια μας οδηγεί διαρκώς σε νέα μονοπάτια”.
Μπορούμε να αξιοποιήσουμε την περιέργειά μας ώστε να μας καθοδηγήσει στη διαδικασία επίλυσης προβλημάτων και ορισμού στόχων. Αυτό μας βοηθά να αποφύγουμε τις παγίδες που προέρχονται από την απλή αποδοχή των σημερινών επιτευγμάτων ως ενός επαγγελματικού ή προσωπικού ζενίθ.
Η περιέργεια, η αμφισβήτηση του κατεστημένου, και η προσδοκία της αλλαγής είναι κομβικά χαρακτηριστικά για όσους ελπίζουν να βρουν τον δρόμο τους με επιτυχία στον ωκεανό της αλλαγής και να διαμορφώσουν το μέλλον τους. Είναι όμως επίσης αναγκαίο να διακρίνουμε ανάμεσα σε ό,τι αξίζει τον χρόνο και την ενέργειά μας και σε ό,τι είναι απλώς μια ονειροφαντασία.
Επιστημονική φαντασία και πραγματικός κόσμος
Αυτό το καλοκαίρι, γιορτάσαμε την πεντηκοστή επέτειο της προσελήνωσης. Σύντομα η NASA σχεδιάζει να πάει ακόμη μακρύτερα, στέλνοντας ανθρώπους και τους ρομποτικούς τους βοηθούς στον Άρη, κάτι που μπορεί να έχουμε πετύχει μέχρι το 2030. Το να φαντασιωνόμαστε όμως το μέλλον προσπαθώντας να ξεφύγουμε από τις απογοητεύσεις και τις δυσκολίες του παρόντος δεν είναι ούτε σοφή, ούτε πρακτική λύση.
Η χίμαιρα του SpaceX του Ήλον Μασκ θα πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα αποφυγής για τον φουτουρισμό. Ο Μασκ οραματίζεται ότι οι άνθρωποι θα αποικήσουν τον Άρη για να ξεφύγουν από τις καταστροφές της κλιματικής αλλαγής στη γη. Τι συμβαίνει όμως με τα εκατομμύρια των Αμερικανών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος που δεν αντέχουν πλέον οικονομικά να στεγάζονται στα αστικά κέντρα της χώρας; Το να βρούμε γήινες λύσεις στα προβλήματα αυτού του πλανήτη θα μας βοηθήσει όχι μόνο να αποφύγουμε το αστρονομικό κόστος της δημιουργίας ενός εξωγήινου παράδεισου, αλλά και θα μας επιτρέψει να στηρίξουμε εκείνους που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη.
Διακρίνοντας τι είναι βιώσιμο αντί να επενδύουμε τεράστια ποσά ενέργειας και κεφαλαίου σε ονειροφαντασίες, μπορούμε συνετά να αφιερώσουμε την προσοχή και το κεφάλαιό μας στην επίλυση προβλημάτων εδώ στη γη.
Διαμορφώστε το μέλλον σας
Αν αφήσετε τα μέσα, τους πολιτικούς και τους καταστροφολόγους να διαμορφώσουν την εικόνα σας για τον κόσμο, μπορεί να πιστέψετε ότι αντιμετωπίζουμε ανυπέρβλητα προβλήματα για τα οποία οι μόνες επιλογές μας είναι ο χωρίς προηγούμενο ανθρώπινος πόνος, η αποίκηση άλλων πλανητών ή η αποδοχή της περισσότερης κρατικής παρέμβασης. Στην πραγματικότητα, ζούμε σε μια εποχή τρομερής ανθρώπινης προόδου και αφθονίας. Ο συγγραφέας Arthur Bryce εξηγεί ότι η πρόοδος που οφείλεται εν μέρει στο έργο καινοτόμων ανθρώπων κάνει συνεχώς τα πράγματα “μικρότερα, γρηγορότερα, ελαφρύτερα, πυκνότερα και φθηνότερα”.
Απέχουμε πολύ από το να επιλύσουμε όλα τα κοινωνικά, ηθικά και υλικά προβλήματα του κόσμου, όμως σύμφωνα με το Brookings Institute “το 2019 θα ξεκινήσει με την λιγότερη ακραία φτώχεια που έχει καταγραφεί ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία”.
Στην Αμερική, οι οικογένειες της εργατικής τάξης απολαμβάνουν ανέσεις που θα μπορούσαν να φανταστούν ούτε καν οι ελίτ μόλις πριν από έναν αιώνα. Το να εκτιμούμε το πώς η τεχνολογική πρόοδος και η ανθρώπινη εφευρετικότητα βελτιώνουν την ποιότητα της ζωής για δισεκατομμύρια ανθρώπους μπορεί να εμπνεύσει τον καθένα μας να αποτελέσει μέρος της πορείας προς την ανθρώπινη άνθηση.
Δεν χρειάζεται να τυφλωνόμαστε από αναπάντεχες δυνάμεις. Δεν είμαστε ανήμποροι να διαμορφώσουμε το μέλλον μας. Αλλά θα χρειαστεί στοχαστικότητα, προετοιμασία και μια αισιοδοξία ότι μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο τριγύρω μας καλύτερο. Το αύριο θα μοιάζει πολύ με τις αποφάσεις που παίρνουμε σήμερα.
--
Η Brooke Medina είναι διευθύντρια επικοινωνίας του Civitas Institute, ενός οργανισμού δημόσιας πολιτικής αφιερωμένου στις ιδέες του περιορισμένου κράτους και της ελευθερίας. Ο Doug McCullough είναι εταιρικός δικηγόρος στην νομική εταιρεία McCullough Sudan του Τέξας, και διευθυντής του Lone Star Policy Institute.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 17 Οκτωβρίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
