Του Marco Boldini
Ενώ ο υπόλοιπος κόσμος σπεύδει να υιοθετήσει τεχνολογικές καινοτομίες, η Ιταλία φαίνεται κολλημένη στο παρελθόν.
Η αύξηση της παραγωγικότητας της Ιταλίας παραμένει στάσιμη εδώ και αρκετές δεκαετίες και δεν συμβαδίζει με αυτήν των ευρωπαϊκών ομολόγων της, γεγονός που συνιστά μια σοβαρή απειλή για τις οικονομικές προοπτικές της χώρας. Η χώρα αρνείται να αναγνωρίσει τα προβλήματά της και να εφαρμόσει πραγματικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως φάνηκε πρόσφατα σε μια τραγικοκωμική υπόθεση.
Την 1η Απριλίου 2023, η Ιταλική Αρχή Προστασίας Δεδομένων (GPDP) έγινε ο αρχιτέκτονας του αποκλεισμού του Chat-GPT στη χώρα, καθιστώντας την Ιταλία την πρώτη δυτική χώρα που το εμπόδισε. Δυστυχώς, δεν ήταν πρωταπριλιάτικο αστείο.
Η Ιταλία μπήκε έτσι στην ομάδα χωρών όπως η Ρωσία, η Κίνα, το Ιράν, η Βόρεια Κορέα, η Κούβα και η Συρία – όχι ακριβώς πρότυπα φιλελεύθερων δημοκρατιών από τις οποίες μπορεί κανείς να αντλήσει έμπνευση – μπλοκάροντας τον ιστότοπο που παρέχεται από το OpenAI.
Ακόμη πιο ανησυχητικά, το σχόλιο του προέδρου του GPDP ότι «δεν μπορούμε να δεχτούμε μορφές εξορυκτικού καπιταλισμού» καταδεικνύει μια προβληματική αρνητική προκατάληψη έναντι του καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς και έλλειμμα κατανόησης της καινοτομίας και της δυναμικής της αγοράς. Επιπλέον, οι εξελίξεις αυτές καταδεικνύουν μια ανησυχητική τάση προς περισσότερο έλεγχο του κράτους στην οικονομία.
Αυτή η απόφαση – που ελήφθη υπό την επίκληση ανησυχιών για την προστασία της ιδιωτικότητας – είναι ακόμη ένα παράδειγμα της θεσμικής στάσης της χώρας εναντίον της αγοράς. Το Chat-GPT είναι ένα εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για την αύξηση της παραγωγικότητας και της αποτελεσματικότητας και η απαγόρευσή του είναι ένα πλήγμα για τις επιχειρήσεις και τα άτομα που ήδη άρχισαν να βασίζονται σε αυτήν την τεχνολογία.
Η ΕΕ θα πρέπει να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο σε αυτή τη συζήτηση. Είναι σημαντικό οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής να εξισορροπούν τα πιθανά οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης, όπως η βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης και η αύξηση της αποτελεσματικότητας των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, έναντι των εύλογων ανησυχιών σχετικά με την κακή χρήση αυτής της τεχνολογίας. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει ακόμη να ενθαρρύνουν την καινοτομία, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα ότι τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι προσβάσιμα σε όλους.
Σε συνέντευξή του στην Corriere della Sera, ο πρόεδρος του GPDP υποστήριξε ότι «η Ιταλία πρέπει να αναζητήσει μια μέση λύση μεταξύ του υπέρμετρου φιλελευθερισμού των ΗΠΑ και της αυταρχικής κυριαρχίας της Κίνας». Αυτό έχει εγείρει ανησυχίες σχετικά με την πραγματική ανεξαρτησία αυτής της υποτιθέμενα «ανεξάρτητης αρχή».
Θα μπορούσε επίσης αυτό να έχει πιθανές οικονομικές συνέπειες για την Ιταλία καθώς και αρνητικό αντίκτυπο στη φήμη της. Όταν επιτρέπεται σε μια ανεξάρτητη αρχή να παρεμβαίνει στην οικονομία με βάση τις προσωπικές απόψεις του προέδρου της και όχι με αντικειμενικά κριτήρια, αυτό δημιουργεί αβεβαιότητα και κινδύνους καθώς υπονομεύει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των επιχειρηματιών.
Η απόφαση του GPDP να απαγορεύσει το ChatGPT κινδυνεύει να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο για το μέλλον – ένα προηγούμενο όπου οι ρυθμιστικές αρχές μπορούν να ενεργούν ατιμώρητα, ανεξάρτητα από τις πιθανές οικονομικές συνέπειες.
Η κριτική από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης της Ιταλίας σχετικά με την απόφαση της ρυθμιστικής αρχής να απαγορεύσει το ChatGPT την οποία χαρακτηρίζει «υπερβολική», υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη συζήτηση σχετικά με τα όρια της κυβερνητικής εξουσίας στη διαμόρφωση της οικονομικής πολιτικής. Τα σχόλια του προέδρου του GPDP ότι «το να θυσιάζονται δικαιώματα και ελευθερίες στο όνομα της αγοράς είναι ασυμβίβαστο με τις συνταγματικές αρχές της Ιταλίας» είναι υπερβολικά απλοϊκά και αγνοούν την περίπλοκη ισορροπία μεταξύ των ατομικών ελευθεριών και της οικονομικής ανάπτυξης.
Η υπόθεση του ChatGPT επιλύθηκε τελικά στις 28 Απριλίου 2023, όταν το OpenAI ανακοίνωσε ότι μετά από συζητήσεις με τον ιταλικό φορέα, ο ιστότοπος έγινε τελικά διαθέσιμος στους Ιταλούς χρήστες, οι οποίοι είχαν παρακάμψει εύκολα τον αποκλεισμό κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης χρησιμοποιώντας VPN (εικονικά ιδιωτικά δίκτυα).
Αφήνοντας κατά μέρος τον τραγικοκωμικό χαρακτήρα του περιστατικού, οι πραγματικές επιπτώσεις του γεγονότος είναι άγνωστες, πέρα από το γεγονός ότι έχει συμβάλει σε αρνητικές θεωρήσεις για τη χώρα.
Ο οικονομολόγος Joseph Schumpeter σημείωσε κάποτε ότι η καινοτομία είναι ο μόνος τρόπος για να αναπτυχθούν βιώσιμα οι οικονομίες. Όταν οι κυβερνήσεις περιορίζουν τις καινοτομίες, καταπνίγουν την ανάπτυξη και εμποδίζουν την πρόοδο. Η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία νέων αγορών και στην ενίσχυση της παραγωγικότητας, και είναι ζωτικής σημασίας για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών. Η Ιταλία, έχοντας γνωρίσει 30 χρόνια οικονομικής παρακμής, χρειάζεται απεγνωσμένα να την υιοθετήσει.
Πόσο σημαντικές μπορεί να είναι μακροπρόθεσμα οι συνέπειες των υπερβολικών ρυθμίσεων; Τα ιστορικά προηγούμενα, δυστυχώς, δεν προοιωνίζουν κάτι το καλό.
--
Ο Marco Boldin είναι συνεργάτης του δικτύου Epicenter, αναλυτής οικονομικών και πολιτικής.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 30 Μαΐου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του δικτύου Epicenter και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
