Του Daniel Iturri Calvo
Η ανεργία κορυφώθηκε στο 27,5%, περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι μετανάστευσαν σε έναν μόνο χρόνο, και ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ έφτασε το 180%. Η οικονομική κρίση του 2008 έπληξε την Ελλάδα σφοδρότερα από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, και τα τελευταία 10 χρόνια αποτέλεσαν έναν πολιτικό και οικονομικό πονοκέφαλο γι' αυτή τη χώρα της νότιας Ευρώπης.
Μετά από χρόνια λιτότητας, η ελληνική πολιτική σκηνή μετακινήθηκε από την ακροαριστερά του ΣΥΡΙΖΑ προς τον Κυριάκο Μητσοτάκη, έναν χαρισματικό κεντροδεξιό πολιτικό που ανέλαβε το έργο να ανατάξει την ελληνική οικονομία. Μετά όμως από μια συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας της τάξης του 25%, πώς θα τηρήσει τις υποσχέσεις του, και τι σημαίνει η εκλογή του για τις οικονομίες της νότιας Ευρώπης;
Ο Αλέξης Τσίπρας του ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να αναδυθεί γρήγορα στην εξουσία κεφαλαιοποιώντας την συντριπτική δυσαρέσκεια των Ελλήνων έναντι της ΕΕ και υποσχόμενος το τέλος της λιτότητας. Κατά την πρωθυπουργία του, κατάφερε να μειώσει το ποσοστό ανεργίας κατά σχεδόν 10 ποσοστιαίες μονάδες, εφάρμοσε μία από τις μεγαλύτερες στην ιστορία της χώρας μεταρρυθμίσεις στο πεδίο της υγείας, και διαχειρίστηκε με επιτυχία το τρίτο και τελευταίο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας.
Η ανεργία ωστόσο παραμένει η υψηλότερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδίως για τους νέους ανθρώπους, και τα μέτρα λιτότητας έχουν εξαντλήσει τους Έλληνες. Ο Μητσοτάκης υποσχέθηκε μια νέα, φιλική προς τις ελεύθερες αγορές προσέγγιση προς την οικονομική ανάκαμψη και κατάφερε να διασφαλίσει μια άνετη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο προκειμένου να απομακρυνθεί από τις αριστερές οικονομικές πολιτικές του Τσίπρα.
Η εμβληματική υπόσχεση του Μητσοτάκη είναι να διπλασιάσει την προβλεπόμενη ανάπτυξη του ΑΕΠ ώστε να φτάσει το 4%. Για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να ανακτήσει τις ξένες άμεσες επενδύσεις, οι οποίες μειώθηκαν δραματικά κατά την κρίση του 2008 και έκτοτε αυξομειώνονται. Η ολοκλήρωση του πολυαναμενόμενου σχεδίου του Ελληνικού είναι μια από τις πρώτες εντολές του, καθώς αποτελεί παράδειγμα του ύφους της αλλαγής που θέλει να φέρει στην Ελλάδα. Το σχέδιο των 8 δις δολαρίων θα μεταμορφώσει το παλαιό αεροδρόμιο των Αθηνών σε ένα επαγγελματικό, οικιστικό και πολιτιστικό κέντρο, και ο νέος πρωθυπουργός θέλει να το καταστήσει το σύμβολο μιας ανανεωμένης Ελλάδας.
Για να το πετύχει αυτό, ο Μητσοτάκης θα πρέπει να αντιμετωπίσει τον βαθιά ριζωμένο γραφειοκρατικό λαβύρινθο της Ελλάδας που καθυστερεί αυτό το εγχείρημα καθώς και πολλές άλλες επενδυτικές και επιχειρηματικές ευκαιρίες. Ακόμη, μέσα από την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και των δημοσιονομικών στόχων που ορίστηκαν με την ΕΕ, στοχεύει να μειώσει τους φόρους σε ολόκληρο το φάσμα της κοινωνίας μειώνοντας σταδιακά τον φόρο ιδιοκτησίας κατά 30%, καθώς και τους φόρους στα εταιρικά κέρδη και στα μεσαία και υψηλά εισοδήματα.
Αυτές οι μειώσεις ελπίζει ότι θα αποτελέσουν κίνητρο για τη δημιουργία επενδύσεων και επιχειρηματικότητας σε μια χώρα που έχει μείνει πίσω στα επίπεδα της επιχειρηματικότητας και της οικονομικής ελευθερίας σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ο Μητσοτάκης έχει ανακοινώσει πολιτικές που, μολονότι υπόσχονται τη δημοσιονομική απελευθέρωση της Ελλάδας, μπορεί να αντίκεινται στις προσδοκίες της ΕΕ για τη χώρα. Οι Βρυξέλλες άσκησαν μέχρι σήμερα στενό έλεγχο επί της δημοσιονομικής πολιτικής στην Ελλάδα, και τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόστηκαν από τους ηγέτες της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ τους κόστισαν την εξουσία.
Οι πολιτικές του Μητσοτάκη φαίνεται να συνάδουν με τις μακροοικονομικές συστάσεις του Συμβουλίου που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, και αν η κεντροδεξιά Ursula von der Leyen αναδειχθεί τελικά πρόεδρος της Επιτροπής μπορεί ο Μητσοτάκης να αποκτήσει φίλους στις Βρυξέλλες. Αν όμως κρίνουμε από την προσπάθεια του Τσίπρα να κινηθεί ενάντια στις οικονομικές προσδοκίες της ΕΕ, θα είναι δύσκολο ο Μητσοτάκης να απομακρυνθεί πολύ από το μονοπάτι που έχουν υποδείξει οι Βρυξέλλες.
Αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη μπορέσει να εφαρμόσει με επιτυχία το οικονομικό της σχέδιο, τότε το ελληνικό μοντέλο μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες του νότου. Η οικονομική πολιτική στη νότια Ευρώπη χαρακτηρίζεται από τον κρατικό έλεγχο των οικονομικών κλάδων και από υψηλή φορολογική επιβάρυνση. Αν όμως ο Μητσοτάκης καταφέρει να απελευθερώσει τον έντονα κρατικά ελεγχόμενο κλάδο της ενέργειας και άλλες αγορές, μπορεί να εκκινήσει ένα κύμα αλλαγής σε ολόκληρη τη Μεσόγειο.
Τα τελευταία δέκα χρόνια σημαδεύτηκαν για την Ελλάδα από οικονομική και κοινωνική υποβάθμιση, αλλά την επόμενη τετραετία η χώρα μπορεί εντέλει να μπει σε μια νέα οικονομική εποχή. Η πρόκληση για τον Μητσοτάκη είναι να ισορροπήσει ανάμεσα στην ικανοποίηση των Βρυξελλών χωρίς να αγανακτήσει τους ψηφοφόρους του, αλλά ίσως η φιλελεύθερη ατζέντα του να αποδώσει και στα δύο αυτά επίπεδα.
--
Ο Daniel Iturri Calvo είναι στέλεχος του δικτύου Epicenter.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 30 Ιουνίου 2019 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του δικτύου Epicenter και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
