Το φρένο του χρέους πυροδοτεί επανειλημμένα συζητήσεις, και καθώς πλησιάζουν οι επόμενες διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό στη Γερμανία, οι φωνές που ζητούν χαλάρωση των κανόνων για τον περιορισμό του χρέους γίνονται όλο και πιο ηχηρές. Για την εισαγωγή του φρένου του χρέους όμως υπήρχαν καλοί λόγοι, συμπεριλαμβανομένου και του ολοένα και μεγαλύτερου βάρους του δημόσιου χρέους.
Ο δημόσιος διάλογος στη Γερμανία διεξάγεται κατά κύριο λόγο με αναπόδεικτες θέσεις, υποθέσεις και ισχυρισμούς, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει ολοκληρωμένη μελέτη για τον αντίκτυπο του φρένου του χρέους. Το Ίδρυμα Φρίντριχ Νάουμαν για την Ελευθερία επιχειρώντας να καλύψει αυτό το κενό, ανέθεσε τη διεξαγωγή μιας εμπειρικής έκθεσης για την ανάλυση του φρένου του χρέους.
Ο καθηγητής Lars Feld, Διευθυντής του Ινστιτούτου Walter Eucken και Προσωπικός Σύμβουλος του Ομοσπονδιακού Υπουργού Οικονομικών για τη μακροοικονομική ανάπτυξη, μαζί με την ομάδα του, ετοίμασαν την έκθεση «Το φρένο χρέους – Μια εγγύηση για βιώσιμη δημοσιονομική πολιτική», η οποία εξετάζει εμπειρικά την αιτιακή επίδραση του φρένου του χρέους στα επίπεδα του δημόσιου χρέους, το πρωτογενές ισοζύγιο των δημοσίων προϋπολογισμών, τα επιτόκια του δημόσιου χρέους και ιδιαίτερα τις δημόσιες επενδύσεις.
Τα κύρια ευρήματα είναι τα εξής:
1. Βάσει των αποτελεσμάτων, δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποστηρίζουν μια συσχέτιση μεταξύ των ομοσπονδιακών δημόσιων επενδύσεων και του φρένου του χρέους.
2. Δεν μπορεί να διατυπωθεί καμία στατιστικά ισχυρή θέση ως προς τον αντίκτυπο του φρένο του χρέους στην ανάπτυξη του συνολικού δείκτη κρατικών επενδύσεων, που περιλαμβάνει επενδύσεις στο επίπεδο του ομόσπονδου κράτους, των επιμέρους κρατιδίων, των δημοτικών αρχών και της κοινωνικής ασφάλισης.
3. Η μελέτη καταδεικνύει ότι το γερμανικό φρένο χρέους ευθύνεται για την επιτυχή δημοσιονομική εξυγίανση που σημειώθηκε τα χρόνια που ακολούθησαν την εισαγωγή του.
4. Χωρίς την εφαρμογή του φρένου χρέους, τα επιτόκια του δημόσιου χρέους θα ήταν σημαντικά υψηλότερα.
5. Χωρίς το φρένο χρέους, η ικανότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για πραγματοποίηση δαπανών θα ήταν μικρότερη σήμερα, καθώς τα επιτόκια και τα επίπεδα του χρέους θα ήταν υψηλότερα.
Το φρένο του χρέους εξασφαλίζει δημοσιονομικά περιθώρια και χρηματοπιστωτική βιωσιμότητα. Πέραν του ότι δεν αποδεικνύεται η αρνητική επίδραση του στις δημόσιες επενδύσεις την οποία συχνά κάποιοι επικαλούνται σε δημόσιες συζητήσεις, ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η θετική επίδραση του στη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.
Χωρίς το φρένο χρέους, η ικανότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης να πραγματοποιεί δαπάνες θα ήταν σήμερα περίπου 15 έως 20 δισεκατομμύρια ευρώ χαμηλότερη. Αυτή η εξοικονόμηση προκύπτει πρώτον από το σχεδόν κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο επιτόκιο που θα υπήρχε χωρίς το φρένο του χρέους, και δεύτερον, προκύπτει από το κατά περίπου 20 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο επίπεδο ομοσπονδιακού χρέους, το οποίο θα συνεπαγόταν επίσης το κόστος των τόκων.
*Ο Justus Lenz είναι σύμβουλος πολιτικής επί οικονομικών και χρηματοπιστωτικών ζητημάτων στο Liberales Institut, τη δεξαμενή σκέψης του Ιδρύματος Friedrich Naumann για την ελευθερία, και επισκέπτης καθηγητής στη σχολή Δημόσιας Διοίκησης Willy Brandt του πανεπιστημίου της Ερφούρτης.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 6 Μαΐου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
