Είμαστε τυχεροί που έχουμε σ’ αυτή τη χώρα μερικούς πραγματικά υπέροχους εκπαιδευτές για την ιστορία του Ολοκαυτώματος.
*Γράφει ο Stephen Pollard
Είμαστε τυχεροί που έχουμε σ’ αυτή τη χώρα μερικούς πραγματικά υπέροχους εκπαιδευτές για την ιστορία του Ολοκαυτώματος. Το Holocaust Educational Trust κάνει εξαιρετική δουλειά διδάσκοντας παιδιά –και ενήλικες– για τη χειρότερη γενοκτονία στην ιστορία. Και η Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος λειτουργεί ως αφορμή εθνικής μνήμης.
Όμως, ενώ είναι ζωτικής σημασίας να διδάσκονται οι άνθρωποι για το χειρότερο κακό για το οποίο είναι ικανά τα ανθρώπινα όντα, έχει γίνει ολοένα και πιο σαφές ότι υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ της εκπαίδευσης για το Ολοκαύτωμα και μιας πιο θεμελιώδους κατανόησης της φύσης του ίδιου του αντισημιτισμού, του οποίου το Ολοκαύτωμα είναι το πιο ανήθικο παράδειγμα.
Πέρυσι, η εκπαιδευτικός κατά του εξτρεμισμού Charlotte Littlewood μου περιέγραψε την εμπειρία της σε ένα σχολείο. Αφού μίλησε στα παιδιά της έκτης τάξης για την 11η Σεπτεμβρίου, ένας δάσκαλος την πλησίασε για να τη ρωτήσει γιατί είχε αγνοήσει τις «αποδείξεις» ότι η 11η Σεπτεμβρίου οργανώθηκε από τους Εβραίους;
Η κυρία Littlewood είναι η συγγραφέας μιας μελέτης την οποία παραθέτει σήμερα ο αποκαλούμενος «Τσάρος του αντισημιτισμού» της κυβέρνησης Λόρδος Mann στην πρωτοποριακή έκθεσή του με την οποία καλεί όλα τα σχολεία να έχουν πολιτικές για την αναγνώριση και την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, στόχος που θα πρέπει επίσης να αποτελεί μέρος της κατάρτισης των εκπαιδευτικών. (Θα μπορούσε επίσης να επισημανθεί η εγγενής ειρωνεία της φράσης «Τσάρος του αντισημιτισμού».)
Η μελέτη της διαπίστωσε ότι τα καταγεγραμμένα αντισημιτικά περιστατικά σε σχολεία στην Αγγλία έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί τα τελευταία πέντε χρόνια. Ωστόσο, μόνο 47 σχολεία έχουν οποιοδήποτε είδος επίσημης, γραπτής πολιτικής που «μπορεί να καταστήσει το προσωπικό περισσότερο ενήμερο για τις ύπουλες μορφές του αντισημιτικού εκφοβισμού» – όπως το να ακούγεται ένας συριγμός όταν οι Εβραίοι μαθητές μπαίνουν σε μια τάξη ως αναφορά στους θαλάμους αερίων των Ναζί.
Όπως έγραψε η κ. Littlewood για το περιστατικό του μαθήματός της για την 11η Σεπτεμβρίου:
«Είμαι βέβαιη ότι αυτό το σχολείο, όπως και όλα τα βρετανικά σχολεία, διδάσκει το Ολοκαύτωμα. Είμαι εξίσου βέβαιη ότι ο δάσκαλος που με τράβηξε στην άκρη για να μου μιλήσει δεν συνειδητοποίησε ότι εμπλεκόταν σε μια αντίληψη που στήριζε τη ναζιστική σκέψη και τροφοδοτεί τον σύγχρονο αντισημιτισμό. Πολλοί δάσκαλοι ξέρουν πώς μοιάζει ο ακροδεξιός, ναζιστικού τύπου αντισημιτισμός, αλλά όταν οι Εβραίοι κατηγορούνται για άσκηση σκοτεινής εξουσίας, για διαφθορά και δολοφονίες Παλαιστινίων, συχνά χάνεται η αναγνώριση του αντισημιτισμού και του γιατί αυτός είναι πρόβλημα».
Αυτή είναι η ουσία του ζητήματος. Η επιτυχία του βιβλίου του David Baddiel Jews Don’t Count (Οι Εβραίοι δεν μετράνε), που περιέγραψε έξοχα την τυφλότητα των προοδευτικών έναντι του αντιεβραϊκού ρατσισμού – λες και οι Εβραίοι (που θεωρούνται «λευκοί») δεν μπορούν πραγματικά να είναι το αντικείμενο ρατσισμού – είναι μια πτυχή αυτού του ζητήματος. Αλλά πηγαίνει βαθύτερα, καθώς ορισμένοι από εκείνους που θεωρούν τους εαυτούς τους βαθιά αντιρατσιστές τρέφουν στερεοτυπικές αντισημιτικές σκέψεις για τους Εβραίους – ότι είναι πλούσιοι, ελέγχουν τα μέσα ενημέρωσης, μένουν ενωμένοι κ.λπ. Δεν θα αναγνωρίσουν καν ότι αυτές είναι ρατσιστικές ιδέες, καθώς τις βλέπουν απλώς ως δηλώσεις γεγονότων.
Αυτό εξηγεί το πώς μπορεί κανείς να διδάξει για το Ολοκαύτωμα και ωστόσο να μην επηρεάσει την αντιμετώπιση του ζωντανού αντισημιτισμού. Ή, για να το θέσω αλλιώς, ο πήχης του αντιεβραϊκού ρατσισμού τίθεται στο επίπεδο της δολοφονίας των Εβραίων. Η συγγραφέας Dora Horn ασχολείται με αυτό στο βιβλίο της, People Love Dead Jews (Οι άνθρωποι αγαπούν τους νεκρούς Εβραίους).
Ο Λόρδος Μαν στην πρόσφατη έκθεσή του με θέμα «Αντιεβραϊκό μίσος: Αντιμετώπιση του αντισημιτισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο 2023 – Ανανέωση της δέσμευσης», παρουσιάζει ένα «σχέδιο εργασίας» για τα επόμενα δύο χρόνια, συμπεριλαμβανομένης μιας συζήτησης για το εάν ο όρος «αντισημιτισμός» πρέπει να αντικατασταθεί από το «αντιεβραϊκό μίσος». Δεν πρόκειται μόνο για παιχνίδι με τις λέξεις. Μια από τις εμμονές μου είναι ότι η λέξη αντισημιτισμός είναι από μόνη της ένα πρόβλημα, γιατί υπονοεί ότι ο αντι-εβραϊκός ρατσισμός (ή το μίσος) είναι κάτι πολύ διαφορετικό από τον υπόλοιπο ρατσισμό.
Στις ρίζες του και στην εκδήλωσή του μπορεί να είναι, αλλά στο DNA του είναι ένας κοινός ρατσισμός.
Τα στατιστικά στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το Community Security Trust είναι ξεκάθαρα και δείχνουν τον αντισημιτισμό να καταγράφει άνοδο την τελευταία δεκαετία. Η διδασκαλία για το Ολοκαύτωμα είναι σημαντική από μόνη της, αλλά φαίνεται ότι είχε πολύ μικρό αντίκτυπο στην αντιμετώπιση του αντισημιτισμού. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι ο αντισημιτισμός είναι γνωστός ως η αρχαιότερη μορφή μίσους.
Θα δώσω τον τελευταίο λόγο στον αείμνηστο Λόρδο Σακς, ο οποίος μίλησε για το θέμα με τη συνηθισμένη ευγλωττία το 2016:
«Η εμφάνιση του αντισημιτισμού σε έναν πολιτισμό είναι το πρώτο σύμπτωμα μιας ασθένειας, το πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι της συλλογικής κατάρρευσης. Εάν η Ευρώπη επιτρέψει στον αντισημιτισμό να ανθίσει, αυτό θα είναι η αρχή του τέλους της Ευρώπης…
Επιτρέψτε μου να σας ρωτήσω κάτι, είτε είστε Εβραίος είτε Χριστιανός, είτε Μουσουλμάνος: θα μένατε σε μια χώρα όπου χρειάζεσαι ένοπλη αστυνομία για να σας φυλάει ενώ προσεύχεστε; Όπου τα παιδιά σας χρειάζονται ένοπλους φρουρούς για να τα προστατεύουν στο σχολείο; Όπου, εάν φοράτε ένα σημάδι της πίστης σας δημόσια, κινδυνεύετε να υποστείτε κακοποίηση ή να σας επιτεθούν; Όπου, όταν τα παιδιά σας πηγαίνουν στο πανεπιστήμιο, προσβάλλονται και εκφοβίζονται εξαιτίας όσων συμβαίνουν σε κάποιο άλλο μέρος του κόσμου; Όπου, όταν παρουσιάζουν τη δική τους άποψη για την κατάσταση, η αντίδραση είναι ουρλιαχτά και φίμωση; Αυτό συμβαίνει στους Εβραίους σε όλη την Ευρώπη.
Πώς έγινε αυτό; Έγινε με τον τρόπο που οι ιοί νικούν πάντα το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα, δηλαδή μέσω μεταλλάξεων».
--
*Ο Stephen Pollard είναι αρχισυντάκτης της Jewish Chronicle.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 19 Δεκεμβρίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του capx.co και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ – Μάρκος Δραγούμης.
