Γράφει ο Philipp Lamprecht*
Ως απάντηση στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία ουσιαστικά σταμάτησε την προμήθεια βασικών πυραυλικών κινητήρων στις ΗΠΑ. Από τη δεκαετία του 1990, η Ρωσία έχει προμηθεύσει 122 κινητήρες RD-180 στις ΗΠΑ με 98 από αυτούς να χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία των οχημάτων εκτόξευσης Atlas. Αναφερόμενος σε αυτή την ιστορική εξάρτηση των ΗΠΑ από τη ρωσική ευαίσθητη τεχνολογία πυραύλων, ο επικεφαλής της ρωσικής διαστημικής υπηρεσίας Ντμίτρι Ρογκόζιν, πρότεινε ειρωνικά ότι οι Αμερικανοί αστροναύτες θα μπορούσαν στο εξής να χρησιμοποιούν «σκουπόξυλα» για να μπουν στο διάστημα. Λίγο αργότερα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της SpaceX, Έλον Μασκ, απάντησε με ένα σύντομο βίντεο όπου ο πύραυλος Falcon 9 της εταιρείας του εκτόξευε 47 δορυφόρους Starlink σε τροχιά, αναφερόμενος σε αυτόν ως «το αμερικανικό σκουπόξυλο». Η SpaceX αναπτύσσει επίσης γρήγορα τον δικό της «υπερβαρή» προωθητήρα για ακόμη βαρύτερα ωφέλιμα φορτία.
Το θέμα εδώ είναι ότι οι παγκόσμιοι ηγέτες του ιδιωτικού τομέα δεν είναι μόνο σε θέση να καλύψουν τα κενά που οι κυβερνήσεις, όπως στις ΗΠΑ, φαίνεται να δημιουργούν ολοένα και περισσότερο. Μπορούν επίσης να παρέμβουν εάν η υπάρχουσα συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων σταματήσει απότομα, για παράδειγμα μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας σε ό,τι αφορά την ευαίσθητη τεχνολογία πυραύλων. Η νέα διεθνής τάξη που μπορούμε να παρατηρήσουμε να σχηματίζεται μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, με πιθανή μια μακροπρόθεσμη αντιπαράθεση μεταξύ της Δύσης και χωρών όπως η Ρωσία και η Κίνα, μπορεί να φαίνεται ως ένα βήμα πίσω για την παγκοσμιοποίηση. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ορισμένα στοιχεία της νέας παγκοσμιοποίησης θα μπορούσαν να ενισχυθούν.
Πολλοί παρατηρητές, ακόμη και αρχηγοί κρατών, έχουν ανακοινώσει ότι η 24η Φεβρουαρίου, η ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ήταν μια ημέρα που άλλαξε η ιστορία. Οι παγκόσμιες τάσεις θα πρέπει πλέον να διακρίνονται ανάλογα με το αν εκδηλώθηκαν «πριν» και «μετά» από αυτήν την ημέρα. Οι παγκόσμιοι ηγέτες του ιδιωτικού τομέα, όπως ο Έλον Μασκ, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο πριν από την κρίση στην Ουκρανία και μπορεί έκτοτε να αποκτήσουν ακόμη μεγαλύτερη σημασία, καθώς είναι σε θέση να καλύψουν γρήγορα νέα κρατικά κενά που δημιουργεί η κρίση. Οι παγκόσμιοι ηγέτες του ιδιωτικού τομέα είναι αποτελεσματικοί στην αντιμετώπιση κρίσεων. Όταν η παραδοσιακή συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων διακόπτεται από τη μια μέρα στην άλλη, αυτό δημιουργεί νέες ευκαιρίες για τους παγκόσμιους ιδιωτικούς ηγέτες να καλύψουν αυτά τα κενά. Και συχνά αυτοί είναι σε θέση να το κάνουν πολύ πιο γρήγορα από ό,τι μια κυβέρνηση μόνη της ή προσφεύγοντας σε συνεργασία με άλλες κυβερνήσεις.
Αυτή η επιρροή των αναδυόμενων τάξεων της παγκοσμιοποίησης υπερβαίνει την οικονομική συνεργασία και μπορεί να επεκταθεί και στη σφαίρα της ασφάλειας. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η προμήθεια τερματικών του Starlink από τον Έλον Μασκ στην ουκρανική κυβέρνηση προκειμένου να διατηρηθεί η πρόσβαση στο διαδίκτυο στην Ουκρανία.[5] Η ουκρανική κυβέρνηση αναγκαστικά θα βασιστεί στη βοήθεια παγκόσμιων ηγετών του ιδιωτικού τομέα με πολλούς τρόπους στον πόλεμο που συνεχίζεται. Ο Έλον Μασκ δεν είναι ο μόνος ηγέτης που έχει ενταχθεί στην πολεμική προσπάθεια. Ομοίως, οι κοινότητες γνώσης διαδραματίζουν βασικό ρόλο. Πάρτε το παράδειγμα των «Anonymous», ενός παγκόσμιου δικτύου χάκερ με γνώσεις τεχνολογίας που κήρυξε τον πόλεμο κατά της Ρωσίας και έκτοτε συντονίζει κυβερνοεπιθέσεις εναντίον στρατηγικών ρωσικών στόχων, συμπεριλαμβανομένων και κυβερνητικών ιστοσελίδων.[6]
Η ιδέα ότι ο Πούτιν έχει επιβραδύνει την παγκοσμιοποίηση με τις πράξεις του είναι παραπλανητική. Η νέα παγκοσμιοποίηση αλλάζει γρήγορα, και πολλές αναδυόμενες τάξεις της παγκοσμιοποίησης μπορεί να είναι πιο σημαντικές από ποτέ.
*O Philipp Lamprecht είναι οικονομολόγος στο European Centre for International Political Economy.
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 22 Μαρτίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του ECIPE και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
