Του Kerry Liu
Μολονότι ο φόβος του κορονοϊού έχει οδηγήσει τις διαμαρτυρίες στο Χονγκ Κονγκ σε ύφεση, τα γεγονότα της περσινής χρονιάς προσέλκυσαν παγκόσμια προσοχή που δεν έχει ξεχαστεί.
Στο αποκορύφωμά τους, περίπου το 30% του πληθυσμού του Χονγκ Κονγκ συμμετείχε στις διαδηλώσεις. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση πως ο λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση του Πεκίνου δεν επέλεξε να επιβάλει στρατιωτική καταστολή είναι διότι το Χονγκ Κονγκ είναι οικονομικώς πολύ σημαντικό για την Κίνα. Εγώ όμως το αμφισβητώ αυτό.
Ενώ ισχύει πως το Χονγκ Κονγκ στο παρελθόν είχε σημασία για την κινεζική ενδοχώρα, και ως ένα βαθμό συνεχίζει να έχει, μπορεί στο μέλλον να έχει ολοένα και λιγότερη σημασία ή και να καταστεί αδιάφορο.
Πρώτον, τα ιστορικά δεδομένα καταδεικνύουν πως μολονότι το Χονγκ Κονγκ παραμένει μια δυναμική οικονομία με υψηλό επίπεδο διαβίωσης, η θέση του σε σχέση με την Κίνα της ενδοχώρας υποχωρεί τις τελευταίες δεκαετίες. Για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά τις οικονομικές επιδόσεις: ενώ η οικονομία του Χονγκ Κονγκ αντιστοιχούσε σε σχεδόν 17% της συνολικής οικονομικής επίδοσης της Κίνας πριν από 40%, το 2018 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 2,7%, λιγότερο από την επίδοση της γειτονικής πόλης του Σενζέν.
Στο παρελθόν, το Χονγκ Κονγκ έπαιξε έναν σημαντικό ρόλο στην εξασφάλιση επιχειρηματικών κεφαλαίων για τις εταιρίες της ενδοχώρας, όμως αυτός ο ρόλος έχει πρόσφατα εξασθενίσει. Ο ρόλος του Χονγκ Κονγκ ως πηγή χρηματοδότησης του χρέους πάντα ήταν αδύναμος, και αυτό δεν έχει αλλάξει. Επίσης, το διμερές εμπόριο, συμπεριλαμβανομένων των εισαγωγών και εξαγωγών, εξασθενεί σχετικώς. Μολονότι τα δεδομένα καταδεικνύουν ότι το Χονγκ Κονγκ διαδραμάτισε και ακόμη διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στη ροή κεφαλαίων προς και από την Κίνα, η συνολική σχέση είναι πιο περίπλοκη. Η θετική πτυχή είναι ότι το Χονγκ Κονγκ διαδραματίζει έναν κομβικό ρόλο στη διεθνοποίηση του ρενμινμπί.
Αυτός ο ρόλος όμως δεν μπορεί απλώς να θεωρείται ως δεδομένος, καθώς άλλα χρηματοπιστωτικά κέντρα όπως το Λονδίνο, αποκτούν μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο κινεζικό νόμισμα.
Κοιτάζοντας τις τάσεις στην παραγωγή, η Κίνα βρίσκεται σε μια διαδικασία μετάβασης από την έμφαση σε εξαγωγές και επενδύσεις έντασης εργασίας στην έμφαση στην κατανάλωση και την καινοτομία. Συνεπώς, ο ρόλος του Χονγκ Κονγκ ως κέντρου επανεξαγωγών και επεξεργασίας και ως βασικής πηγής για τις προσανατολισμένες προς τις εξαγωγές Άμεσες Ξένες Επενδύσεις έχει καταστεί λιγότερο σημαντικός. Ενώ προς το παρόν το Χονγκ Κονγκ διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στη διευκόλυνση των διεθνών επενδύσεων χαρτοφυλακίου στις κινεζικές
χρηματοπιστωτικές αγορές, αυτός ο ρόλος έχει διευκολυντικό και όχι καθοριστικό χαρακτήρα και μπορεί να καταστεί λιγότερο αναγκαίος στο μέλλον.
Η σχέση ανάμεσα στην κινεζική ενδοχώρα και το Χονγκ Κονγκ ορίζεται σήμερα περισσότερο από ποτέ από την σύγκρουση ανάμεσα σε δύο διαφορετικές ιδεολογίες. Το Νέο Κινεζικό Μοντέλο του Προέδρου Σι Τζινπίνγκ υποβαθμίζει τον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών, ενώ η προστασία των δικαιωμάτων, ο ακτιβισμός της προστασίας της πολιτικής κληρονομιάς και η τεράστια ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών είναι χαρακτηριστικοί πυλώνες του Χονγκ Κονγκ.
Η ουσία του νέο-σοσιαλισμού της κινεζικής ενδοχώρας είναι μια ιεραρχημένη πολιτική τάξη που έχει επικεφαλής το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας, ενώ η νομοκρατία θεωρείται ευρέως πολύ σημαντική για την ελεύθερη κοινωνία και τη δυναμική οικονομία του Χονγκ Κονγκ. Η κυβέρνηση της κινεζικής ενδοχώρας δεν δείχνει σημάδια μετριάσης της προτίμησής της υπέρ του ελέγχου και της παρέμβασης από το κράτος, ενώ το Χονγκ Κονγκ παραμένει πιστό στις αρχές της ελεύθερης αγοράς ενός μικρού κράτους. Αυτή η σύγκρουση των ιδεολογιών είναι μακροπρόθεσμα η μεγαλύτερη ανησυχία, καθώς η οικονομική σημασία του Χονγκ Κονγκ για την κινεζική ενδοχώρα μειώνεται. Οι οικονομικοί λόγοι μπορεί να μην αποτελούν πια λόγο για την αυτοσυγκράτηση της Κίνας από μια άμεση επέμβαση.
Η σχέση ανάμεσα στο Χονγκ Κονγκ και την κινεζική ενδοχώρα εξετάζεται σε μεγαλύτερο βάθος στο άρθρο του Kerry Liu “Hong Kong: Inevitably irrelevant to China?” (Χονγκ Κονγκ: Αναπόφευκτα αδιάφορο για την Κίνα;”) στο τελευταίο τεύχος των Economic Affairs, διαθέσιμο εδώ.
--
O Kerry Liu είναι ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Rubikloud Technologies.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 28 Φεβρουαρίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Institute of Economic Affairs και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
