Ένας τίτλος των Financial Times αναφέρει: «Το ΔΝΤ αυξάνει τις προοπτικές ανάπτυξης της Ρωσίας καθώς ο πόλεμος τονώνει την οικονομία» (30 Ιανουαρίου 2024). Το ρεπορτάζ (για να χρησιμοποιήσω τη δημοσιογραφική ορολογία) αναφέρεται ουσιαστικά στη μελέτη των Παγκόσμιων Οικονομικών Προοπτικών (World Economic Outlook) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου του Ιανουαρίου και ο τίτλος της όντως αντιστοιχεί σε όσα ισχυρίζεται το ΔΝΤ για τη Ρωσία:
«Η ανάπτυξη στη Ρωσία προβλέπεται να φτάσει το 2,6% το 2024 και 1,1% το 2025, με αναθεώρηση προς τα πάνω κατά 1,5 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την εκτίμηση του Οκτωβρίου του 2023 για το 2024, αντικατοπτρίζοντας μια μεταφορά από την ισχυρότερη από την αναμενόμενη ανάπτυξη το 2023 λόγω των υψηλών στρατιωτικών δαπανών [η έμφαση δική μου] και την ιδιωτική κατανάλωση, που υποστηρίζεται από την αύξηση των μισθών σε μια σφιχτή αγορά εργασίας».
Στη χθεσινή μου ανάρτηση, εξήγησα τον κίνδυνο της σύγχυσης της αύξησης του ΑΕΠ με την αύξηση της ευημερίας για τους κατοίκους μιας χώρας, ειδικά όταν αυτό που αναπτύσσεται υπαγορεύεται από το κράτος. Αυτό γίνεται ακόμη πιο προφανές όταν ο πόλεμος είναι αυτό που διατάσσεται.
Μπορεί, φυσικά, η υποταγή σε έναν ξένο τύραννο να είναι πιο επιζήμια από έναν αμυντικό πόλεμο. Σε αυτήν την περίπτωση, θα μπορούσαμε να πούμε, με ιμπρεσιονιστικό τρόπο, ότι ο πόλεμος τονώνει την «οικονομία» σε σύγκριση με αυτό θα συνέβαινε υπό την ξένη τυραννία. Αλλά αυτό δεν ισχύει εάν η οικονομία στην οποία αναφερόμαστε είναι αυτή της χώρας της οποίας οι κυβερνήτες είναι οι επιτιθέμενοι του πολέμου - εκτός από την τελική λεηλασία επί των αμυνόμενων μετά τον πόλεμο.
Στην περίπτωση αυτή, ο επιτιθέμενος τύραννος είναι το ρωσικό κράτος και δεν μπορεί να υποστηριχθεί εύλογα ότι ο πόλεμος ωφελεί την οικονομία των υπηκόων του, ακόμη και αν τα νούμερα του ΑΕΠ αυξάνονται.
Ο John Maynard Keynes είναι διάσημος για τον ισχυρισμό του ότι, κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης με ακούσια ανεργία, «η κατασκευή πυραμίδων, οι σεισμοί, ακόμη και οι πόλεμοι μπορεί να χρησιμεύσουν για την αύξηση του πλούτου» (Η γενική θεωρία της απασχόλησης, του τόκου και του χρήματος [1936], σελ. 129). . Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι θα ήταν ακόμα καλύτερο να γίνονται χρήσιμα έργα.
Σε κάθε περίπτωση, η Ρωσία δεν βρισκόταν σε ύφεση πριν από την εισβολή στην Ουκρανία. Έτσι, η γραμμή του ΔΝΤ δεν έχει και πολύ νόημα ούτως ή άλλως.
Αν ήταν αλήθεια ότι ο πόλεμος προωθεί την οικονομική ανάπτυξη, θα πρότεινα το εξής: Αφήστε κάθε κράτος να δημιουργήσει μια Ειδική Ζώνη Ανάπτυξης (ΕΖΑ) ανάλογη με το μέγεθος της χώρας. Βάσει νόμου, τα αποθέματα πολλών εμπορευμάτων και υλικών, αν όχι και καταναλωτικών αγαθών, θα πρέπει να αποθηκεύονται εκεί: σιτάρι, χάλυβας για την κατασκευή αυτοκινήτων, πλαστικό για βρεφικές κούνιες, ξυλεία για οικοδόμηση κ.λπ.
Η κυβέρνηση θα προσφέρει επίσης δωρεάν γη και άλλες επιδοτήσεις σε εταιρείες που ενδιαφέρονται να χτίσουν εκεί τα εργοστάσιά τους. Όταν οι κυβερνώντες της χώρας νιώσουν την ανάγκη να τονώσουν την οικονομία, η ΕΖΑ θα ενεργοποιείται με μια διακήρυξη έκτακτης ανάγκης από τον πρόεδρο.
Προσθέτοντας σε ό,τι βρίσκεται ήδη στην ΕΖΑ, η κυβέρνηση θα μετακινούσε ό,τι μπορεί να μετακινηθεί (με λογικό κόστος) αεροπορικώς, διά της θαλάσσης και οδικώς: τανκς, αεροπλάνα, πυροβολικά αεράμυνας κ.λπ. Στη συνέχεια, οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας θα κατέστρεφαν την ΕΖΑ με πυροβολικό και βλήματα. Σε περίπτωση μιας σοβαρής οικονομικής υποαπόδοσης, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και τακτικά πυρηνικά όπλα.
Θα μπορούσαν επίσης να οργανωθούν μάχες μεταξύ μονομάχων στα ερείπια για να καταστρέψουν και κάποιο ανθρώπινο κεφάλαιο. Θα έλεγε άραγε το ΔΝΤ ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα είναι τότε ισχυρότερη από την αναμενόμενη λόγω του (ψευδούς αυτού) πολέμου;
* Ο Pierre Lemieux είναι οικονομολόγος στο Τμήμα Διοικητικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Κεμπέκ στο Outaouais
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 3 Φεβρουαρίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
