. . . αλλά ο πόλεμος νοιάζεται για σένα.
Εδώ και αρκετά χρόνια, προειδοποιώ ότι η άνοδος του εθνικισμού θα οδηγήσει σε περισσότερους πολέμους. Και πλέον αυτό συμβαίνει. Ιδού το Bloomberg:
«Αυτή την εβδομάδα, το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών στο Λονδίνο δημοσίευσε την τελευταία έκδοση της έγκυρης ετήσιας Έρευνας για τις Ένοπλες Συγκρούσεις (Armed Conflict Survey) η οποία δεν προβλέπει πολλή ειρήνη για τις γιορτές, καθώς παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα αυξανόμενης βίας σε πολλές περιοχές και πολέμων που αντέχουν χρόνια έναντι των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων. Η έρευνα -η οποία ασχολείται με τις περιφερειακές συγκρούσεις και όχι με την αντιπαράθεση των υπερδυνάμεων της Κίνας, της Ρωσίας, των ΗΠΑ και των συμμάχων της- καταγράφει 183 συγκρούσεις για το 2023, τον υψηλότερο αριθμό των τελευταίων τριών δεκαετιών».
Αυτό μπορεί να φαίνεται ένα μακρινό πρόβλημα, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις συγκρούσεις συμβαίνουν στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τη νότια/κεντρική Ασία. Αλλά όπως καταδεικνύει αυτό το tweet, αυτές ακριβώς οι περιοχές θα κυριαρχούν όλο και περισσότερο στον παγκόσμιο πληθυσμό:
Και ένα ακόμη άρθρο του Bloomberg υποστηρίζει ότι το πρόβλημα μπορεί να εξαπλώνεται στο μέχρι πρότινος ήσυχο Δυτικό Ημισφαίριο:
«Σε μια κίνηση που θυμίζει την εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, ο δικτάτορας της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, πρώην οδηγός λεωφορείου και συνεργάτης του αριστερού ισχυρού άνδρα Ούγκο Τσάβες - διοργάνωσε ένα δημοψήφισμα στη χώρα του την περασμένη εβδομάδα. Το ερώτημα ήταν αν θα προσαρτηθεί μια τεράστια περιοχή της Γουιάνας δίπλα στη Βενεζουέλα που ονομάζεται Essequibo, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου τα δύο τρίτα της επικράτειας της Γουιάνας. Είναι μια περιοχή πλούσια σε πόρους με πετρέλαιο, χρυσό, πόσιμο νερό και ξυλεία - και έναν σχετικά μικροσκοπικό πληθυσμό περίπου 100.000 κατοίκων…
Στο λαμπρό βιβλίο του με θέμα τη γεωπολιτική The Jungle Grows Back του 2018, ο πολιτικός επιστήμονας Robert Kagan διατύπωσε την υπόθεση ότι όσο περισσότερο οι διεθνείς κανόνες διαβρώνονται κάπου, τόσο πιο γρήγορα το χάος επεκτείνεται σε περιφερειακό και ακόμη και παγκόσμιο επίπεδο. Μπορεί η κατάσταση να αρχίσει να μοιάζει με τη δεκαετία του 1930, όταν η Ναζιστική Γερμανία και η Αυτοκρατορική Ιαπωνία άρχισαν να αρπάζουν ολοένα και πιο μεγάλα κομμάτια εδάφους στην Ευρώπη και την Ασία αντίστοιχα».
Ο εθνικισμός δεν είναι πατριωτισμός. Είναι μια ιδεολογία μηδενικού αθροίσματος, που κοιτάζει τον κόσμο μέσα από τη λογική «εμείς εναντίον εκείνων». Ο εθνικισμός αγκαλιάζει τον φυλετισμό, τον προστατευτισμό, την ξενοφοβία, τον αυταρχισμό, τον μιλιταρισμό, τον μισογυνισμό και την ομοφοβία. Κατά την άποψή μου, έχει γίνει το νούμερο ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο κόσμος σήμερα. Και αν δεν αντιμετωπιστεί, φοβάμαι ότι το πρόβλημα πρόκειται να επιδεινωθεί κατά πολύ.
ΥΓ. Έχω δημοσιεύσει πολλές αναρτήσεις που εξετάζουν τη διαφορά μεταξύ εθνικισμού και πατριωτισμού. Το Bloomberg έχει ένα καλό άρθρο για το θέμα αυτό:
«Πατριωτισμός είναι όταν η αγάπη για τους δικούς σου ανθρώπους έχει προτεραιότητα. Εθνικισμός είναι όταν προτεραιότητα έχει το μίσος για τους άλλους ανθρώπους. Αυτός ο ορισμός προέρχεται από τον Charles de Gaulle, εθνικό ήρωα και Πρόεδρο της Γαλλίας».
* Ο Scott Sumner είναι οικονομολόγος, διευθυντής του προγράμματος νομισματικής πολιτικής στο Mercatus Center at George Mason University, ερευνητής στο Independent Institute και καθηγητής στο Bentley University στο Waltham της Μασαχουσέτης
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 30 Δεκεμβρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
