Έχουμε πλέον μια σαφέστερη εικόνα των δασμών της «Ημέρας Απελευθέρωσης» του Ντόναλντ Τραμπ και του τρόπου με τον οποίο θα επηρεάσουν άλλα εμπορικά έθνη, συμπεριλαμβανομένων των ίδιων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η αμερικανική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι αυτοί οι δασμοί στις εισαγωγές θα μειώσουν το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ και θα αντιμετωπίσουν αυτό που θεωρεί ως αθέμιτες και μη αμοιβαίες εμπορικές πρακτικές. Ο Τραμπ δήλωσε ότι αυτό θα μείνει για πάντα στη μνήμη του ως η ημέρα που η αμερικανική βιομηχανία αναγεννήθηκε, η ημέρα που το πεπρωμένο της Αμερικής ανακτήθηκε.
Οι «αμοιβαίοι» δασμοί έχουν σχεδιαστεί για να επιβάλλουν επιβαρύνσεις σε άλλες χώρες που ισοδυναμούν με το 50% του κόστους που υποτίθεται ότι προκαλούν στους Αμερικανούς εξαγωγείς μέσω των δασμών, της χειραγώγησης του νομίσματος και των μη δασμολογικών φραγμών που επιβάλλονται στα αμερικανικά αγαθά.
Κάθε χώρα έλαβε ένα ποσοστό δασμών που θα ισχύει για τα περισσότερα αγαθά. Στους αξιοσημείωτους τομείς που εξαιρούνται περιλαμβάνονται ο χάλυβας, το αλουμίνιο και τα μηχανοκίνητα οχήματα, τα οποία υπόκεινται ήδη σε νέους δασμούς.
Ο ελάχιστος βασικός δασμός για κάθε χώρα είναι 10%. Ωστόσο, πολλές χώρες έλαβαν υψηλότερους αριθμούς, όπως το Βιετνάμ (46%), η Ταϊλάνδη (36%), η Κίνα (34%), η Ινδονησία (32%), η Ταϊβάν (32%) και η Ελβετία (31%).
Το ύψος των δασμών για την Κίνα προστίθεται σε έναν υφιστάμενο δασμό 20%, οπότε ο συνολικός δασμός που εφαρμόζεται στις κινεζικές εισαγωγές είναι 54%. Στις χώρες στις οποίες έχει επιβληθεί δασμός 10% περιλαμβάνονται η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Καναδάς και το Μεξικό εξαιρούνται από τους αμοιβαίους δασμούς, προς το παρόν, αλλά τα αγαθά από αυτά τα έθνη υπόκεινται σε δασμό 25% βάσει ξεχωριστού εκτελεστικού διατάγματος.
Παρόλο που ορισμένες χώρες επιβάλλουν υψηλότερους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα από ό,τι οι ΗΠΑ στις εξαγωγές τους και οι δασμοί της «Ημέρας Απελευθέρωσης» φέρονται να είναι μόνο το ήμισυ του πλήρους αμοιβαίου δασμού, οι υπολογισμοί που κρύβονται πίσω από αυτούς μπορούν να αμφισβητηθούν.
Για παράδειγμα, τα μη δασμολογικά μέτρα είναι γνωστό ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθούν και «υπόκεινται σε μεγάλη αβεβαιότητα», σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη.
LIBERATION DAY RECIPROCAL TARIFFS 🇺🇸 pic.twitter.com/ODckbUWKvO
— The White House (@WhiteHouse) April 2, 2025
Επιπτώσεις στο ΑΕΠ με αντίποινα
Άλλες χώρες είναι τώρα πιθανό να απαντήσουν με αντίποινα σε δασμούς στις εισαγωγές των ΗΠΑ. Ο Καναδάς (ο μεγαλύτερος προορισμός για τις αμερικανικές εξαγωγές), η ΕΕ και η Κίνα έχουν δηλώσει ότι θα απαντήσουν με τον ίδιο τρόπο.
Για να εκτιμήσω τις επιπτώσεις αυτής της εμπορικής αντιπαράθεσης, χρησιμοποιώ ένα παγκόσμιο υπόδειγμα παραγωγής, εμπορίου και κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών. Παρόμοια εργαλεία προσομοίωσης - γνωστά ως «υπολογιστικά μοντέλα γενικής ισορροπίας» - χρησιμοποιούνται ευρέως από κυβερνήσεις, ακαδημαϊκούς και εταιρείες συμβούλων για την αξιολόγηση αλλαγών πολιτικής.
Το πρώτο μοντέλο προσομοιώνει ένα σενάριο στο οποίο οι ΗΠΑ επιβάλλουν αμοιβαίους και άλλους νέους δασμούς και οι άλλες χώρες απαντούν με ισοδύναμους δασμούς στα αμερικανικά αγαθά. Οι εκτιμώμενες μεταβολές του ΑΕΠ λόγω των αμοιβαίων δασμών των ΗΠΑ και των ανταποδοτικών δασμών από άλλα έθνη παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα.
Οι δασμοί μειώνουν το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 438,4 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (1,45%). Μοιρασμένο στα 126 εκατομμύρια νοικοκυριά της χώρας, το ΑΕΠ ανά νοικοκυριό μειώνεται κατά 3.487 δολάρια ετησίως. Αυτό είναι μεγαλύτερο από τις αντίστοιχες μειώσεις σε οποιαδήποτε άλλη χώρα. (Όλα τα στοιχεία είναι σε δολάρια ΗΠΑ.)
Οι αναλογικές μειώσεις του ΑΕΠ είναι μεγαλύτερες στο Μεξικό (2,24%) και στον Καναδά (1,65%), καθώς αυτά τα έθνη αποστέλλουν περισσότερο από το 75% των εξαγωγών τους στις ΗΠΑ. Τα μεξικανικά νοικοκυριά βρίσκονται σε χειρότερη θέση κατά 1.192 δολάρια ετησίως και τα καναδικά νοικοκυριά κατά 2.467 δολάρια.
Άλλα έθνη που εμφανίζουν σχετικά μεγάλες μειώσεις στο ΑΕΠ είναι το Βιετνάμ (0,99%) και η Ελβετία (0,32%).
Ορισμένα έθνη κερδίζουν από τον εμπορικό πόλεμο. Συνήθως, αυτά αντιμετωπίζουν σχετικά χαμηλούς αμερικανικούς δασμούς (και κατά συνέπεια επιβάλλουν επίσης σχετικά χαμηλούς δασμούς στα αμερικανικά αγαθά). Η Νέα Ζηλανδία (0,29%) και η Βραζιλία (0,28%) εμφανίζουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στο ΑΕΠ. Τα νοικοκυριά της Νέας Ζηλανδίας βρίσκονται σε καλύτερη θέση κατά 397 δολάρια ετησίως.
Το συνολικό ΑΕΠ για τον υπόλοιπο κόσμο (όλα τα έθνη εκτός από τις ΗΠΑ) μειώνεται κατά 62 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το ΑΕΠ μειώνεται κατά 500 δισεκατομμύρια δολάρια (0,43%). Το αποτέλεσμα αυτό επιβεβαιώνει τον γνωστό κανόνα ότι οι εμπορικοί πόλεμοι συρρικνώνουν την παγκόσμια οικονομία.
Επιπτώσεις στο ΑΕΠ χωρίς αντίποινα
Στο δεύτερο σενάριο, η μοντελοποίηση απεικονίζει τι θα συμβεί αν τα άλλα έθνη δεν αντιδράσουν στους δασμούς των ΗΠΑ. Οι αλλαγές στο ΑΕΠ επιλεγμένων χωρών παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα.
Οι χώρες που αντιμετωπίζουν σχετικά υψηλούς αμερικανικούς δασμούς και αποστέλλουν μεγάλο ποσοστό των εξαγωγών τους στις ΗΠΑ, εμφανίζουν τις μεγαλύτερες αναλογικές μειώσεις του ΑΕΠ. Σε αυτές περιλαμβάνονται ο Καναδάς, το Μεξικό, το Βιετνάμ, η Ταϊλάνδη, η Ταϊβάν, η Ελβετία, η Νότια Κορέα και η Κίνα.
Οι χώρες που αντιμετωπίζουν σχετικά χαμηλούς νέους δασμούς κερδίζουν, με το Ηνωμένο Βασίλειο να σημειώνει τη μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ.
Οι δασμοί μειώνουν το ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 149 δισεκατομμύρια δολάρια (0,49%), επειδή οι δασμοί αυξάνουν το κόστος παραγωγής και τις τιμές καταναλωτή στις ΗΠΑ.
Το συνολικό ΑΕΠ του υπόλοιπου κόσμου μειώνεται κατά 155 δισ. δολάρια, υπερδιπλάσια της αντίστοιχης μείωσης όταν υπήρχαν αντίποινα. Αυτό δείχνει ότι ο υπόλοιπος κόσμος μπορεί να μειώσει τις απώλειες με αντίποινα. Ταυτόχρονα, τα αντίποινα οδηγούν σε χειρότερο αποτέλεσμα για τις ΗΠΑ.
Οι προηγούμενες ανακοινώσεις δασμών από την κυβέρνηση Τραμπ έριξαν άμμο στα γρανάζια του διεθνούς εμπορίου. Οι ανταποδοτικοί δασμοί ρίχνουν ένα μπούσουλα στα έργα. Τελικά, οι ΗΠΑ μπορεί να αντιμετωπίσουν τις μεγαλύτερες ζημίες.
* O Niven Winchester είναι Καθηγητής Οικονομικών στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Όκλαντ. Το άρθρο του αναδημοσιεύεται αυτούσιο στο Liberal, μέσω άδειας Creative Commons από τον ιστότοπο TheConversation.
