Της Rachel Lasko
Υπό τη διακυβέρνηση Τραμπ, ο κόσμος είδε την Αμερική να υπαναχωρεί από την υποστήριξη της παγκοσμιοποίησης, τη διεθνή συνεργασία και τη σταθερή εταιρική σχέση με την Ευρώπη. Η προεδρία Τραμπ ενίσχυσε τον αμερικανικό απομονωτισμό με πράξεις όπως τον τερματισμό της συμμετοχής των ΗΠΑ στις διαπραγματεύσεις για τη Διειρηνική Συνεργασία (Trans-Pacific Partnership - TPP), την αποχώρηση από τη Συμφωνία των Παρισίων για το Κλίμα, και την κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων με την ΕΕ. Η εποχή Τραμπ σηματοδότησε μια διατλαντική εποχή όπου οι σχέσεις ΕΕ και ΗΠΑ εντάθηκαν όσο ποτέ άλλοτε, αλλά ο νέος Πρόεδρος Μπάιντεν ούτε διορθώνει άμεσα τη ζημιά της κυβέρνησης Τραμπ, ούτε σηματοδοτεί η εκλογή του τον τερματισμό του εγχώριο κινήματος “Πρώτα η Αμερική” και της δυναμικής του τραμπισμού.
Οι ΗΠΑ θα επιχειρήσουν να ανακτήσουν τη θέση τους στη διεθνή σκηνή τα επόμενα τέσσερα χρόνια, με μια πολυμερή στρατηγική και την εκ νέου αξιοποίηση θεσμών όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Η προεδρία Μπάιντεν θα φέρει περισσότερες ευκαιρίες για διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες. Η αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η κλιματική αλλαγή, η ρύθμιση της αναδυόμενης τεχνολογίας και ο κορονοϊός θα διευκολυνθεί, αλλά θα συνεχίσουν να υπάρχουν εμπόδια σε ό,τι αφορά την προστατευτική προσέγγιση για το διατλαντικό εμπόριο, τη διάσταση στις στρατηγικές για την αντιμετώπιση της Κίνας και τη διαχείριση της ψηφιακής φορολόγησης.
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν σηματοδότησε την εκκίνηση της θητείας του καταργώντας τα πεπραγμένα των τελευταίων τεσσάρων ετών της διακυβέρνησης Τραμπ. Τα εκτελεστικά διατάγματα αφορούν διάφορα ζητήματα πολιτικής, από την ανάκληση των διαταγμάτων για τη μετανάστευση της εποχής Τραμπ, μέχρι την εκ νέου υπογραφή της Συμφωνίας των Παρισίων για το Κλίμα. Ακόμη στο προσκήνιο της ατζέντας της διακυβέρνησης Μπάιντεν έχει τεθεί η αποκατάσταση των σχέσεων με την ΕΕ. Ο Μπάιντεν ήδη μιλά για τον τερματισμό του “τεχνητού εμπορικού πολέμου” με την ΕΕ και έχει δεσμευθεί να συμμετάσχει σε μια Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ στο πρώτο μισό του 2021 όπου θα συζητηθούν ζητήματα όπως η αντιμετώπιση των μεγάλων τεχνολογικών εταιριών, η φορολογία και το εμπόριο. Ο Μπάιντεν έχει ευθυγραμμίσει τους νέους περιβαλλοντικούς στόχους των ΗΠΑ με τους αντίστοιχους της ΕΕ, δεσμευόμενος να πετύχει τον στόχο των μηδενικών εκπομπών μέχρι το 2050. Η κυβέρνησή του είχε μάλιστα ήδη τις πρώτες συνομιλίες της αυτή την εβδομάδα με την ΕΕ ως προς την επίτευξη των κοινών περιβαλλοντικών στόχων των δύο μερών.
Σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, η κυβέρνηση Μπάιντεν θα ευθυγραμμίσει καλύτερα τα συμφέροντά της με την ΕΕ σε ό,τι αφορά το Ιράν, δεσμευόμενη να επανενταχθεί στην Πυρηνική Συμφωνία για το Ιράν και την άρση των αμερικανικών κυρώσεων που είχαν τεθεί σε εφαρμογή από την κυβέρνηση Τραμπ. Αναμφίβολα θα είναι δύσκολο οι ΗΠΑ να διαχειριστούν με επιτυχία την άρση των κυρώσεων στο Ιράν καθώς αυτό συνεχίζει να παραβιάζει κομβικές προβλέψεις της συμφωνίας για πυρηνικά. Αναμένεται ότι ο Μπάιντεν θα εισέλθει σε νέες συνομιλίες με την ΕΕ προκειμένου να συμφωνηθεί η στρατηγική για τα επόμενα βήματα.
Οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα συνεχίσουν να βρίσκονται σε συμφωνία σε ό,τι αφορά την Κίνα, αλλά τα συμφέροντά τους ως προς τη χώρα αυτή δεν ευθυγραμμίζονται. Ο Μπάιντεν χρειάζεται να συνεργαστεί με την Κίνα ως προς την κλιματική και την υγειονομική κρίση, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα πιθανό η κυβέρνησή του να μετακινηθεί από τη συνολικά αυστηρή της στάση ως προς την Κίνα και τα ζητήματα εθνικής ασφάλειας.
Η ΕΕ θα βρεθεί σε επισφαλή θέση όταν ξεκινήσει συζητήσεις με τις ΗΠΑ για τη ρύθμιση των αναδυόμενων τεχνολογιών, για την προστασία των δεδομένων και το 5G. Ο Μπάιντεν έχει το τολμηρό σχέδιο να επενδύσει 300 δισ. δολάρια δημόσιους πόρους στην υποστήριξη της έρευνας στα πεδία της τεχνητής νοημοσύνης, των ηλεκτρικών οχημάτων και του 5G σε μια προσπάθεια να ανταγωνιστεί με την Κίνα να καταστήσει τις ΗΠΑ πρωτοπόρες στις αναδυόμενες τεχνολογίες. Η ΕΕ έχει εκφράσει το ενδιαφέρον της να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ, προτείνοντας την ίδρυση ενός νέου Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ με στόχο τη συνεργασία και την οικοδόμηση τεχνολογικής αντικατασκοπείας. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει ακόμη απαντήσει στην άρνηση της ΕΕ έναντι της παράκλησης του Μπάιντεν να καθυστερήσει η συμφωνία με την Κίνα, γεγονός που μπορεί να σηματοδοτεί το πόσο στενά σκοπεύουν οι ΗΠΑ να συνεργαστούν με την Ευρώπη σε ό,τι αφορά το 5G.
Η ψηφιακή φορολόγηση και οι διαφορές στις αγροτικές προδιαγραφές θα συνεχίσουν να αποτελούν πεδία όπου η συναίνεση είναι δύσκολη. Στις ΗΠΑ υπάρχει διακομματική συναίνεση εναντίον της ψηφιακής φορολόγησης, και οι συνομιλίες μεταξύ Ουάσινγκτον και Βρυξελλών πιθανότατα θα συνεχίζουν να είναι ευαίσθητες παρά την αλλαγή της κυβέρνησης. Η αντιμετώπιση του εμπορικού ζητήματος των διαφορετικών προδιαγραφών στις αγροτικές πρακτικές χαρακτηρίζεται ως προτεραιότητα από συμβούλους της κυβέρνησης Μπάιντεν. Οι διαφορές στις αγροτικές προδιαγραφές εμποδίζουν εδώ και χρόνια την ελεύθερη ροή αγαθών στις δύο όχθες του Ατλαντικού και θα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί συναίνεση δεδομένης της προστατευτικής στάσης που έχουν τόσο η ΕΕ όσο και οι ΗΠΑ.
Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, οι ΗΠΑ είναι βέβαιο ότι θα παράγουν περισσότερες προοδευτικές πολιτικές και θα εργαστούν για την επιδιόρθωση των τεταμένων διεθνών τους σχέσεων. Η περίπλοκη πολιτική κατάσταση στις ΗΠΑ που άφησε ο Τραμπ στον Μπάιντεν μπορεί να μετριάσει τον ριζοσπαστικό χαρακτήρα των πολιτικών που θα εφαρμοστούν, οδηγώντας έτσι σε μια εστίαση περισσότερο στα εγχώρια ζητήματα παρά στις σχέσεις της Ουάσιγκτον με τις Βρυξέλλες.
--
Η Rachel Lasko είναι αναλύτρια του δικτύου Epicenter.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 22 Ιανουαρίου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του δικτύου Epicenter και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
