Του David Boaz
Το καλοκαίρι του 1982, μετά από ένα σεμινάριο του Cato Institute στο Dartmouth που κράτησε μια εβδομάδα, ταξίδευα οδικώς στη Βοστώνη με έναν από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες. Στην πόλη συναντήσαμε μια διαμαρτυρία. Δεν θυμάμαι το θέμα της - πιθανότατα ο πυρηνικός αφοπλισμός ή μια γενική διαμαρτυρία εναντίον των πυρηνικών πολέμων που ήταν τότε ένα ισχυρό κίνημα. Καθώς την παρακολουθούσαμε, μια νέα γυναίκα μας πλησίασε και μας έδωσε φυλλάδια που ζητούσαν την εφαρμογή του σοσιαλισμού. “Όπως στη Ρωσία και την Κίνα;” την ρώτησα. Απρόθυμη εκείνη να υπερασπιστεί αυτά τα καταστροφικά αποτελέσματα, απάντησε “Μας ενδιαφέρουν περισσότερο τα πειράματα που διεξάγονται σήμερα στη Ζιμπάμπουε και τη Νικαράγουα”. Ελάχιστα πράγματα ήξερα για εκείνα τα “πειράματα” και δεν είχα να πω κάτι το παραπάνω.
Σήμερα όμως, 36 χρόνια μετά, ξέρουμε πολλά για εκείνα τα σοσιαλιστικά πειράματα. Η παραπάνω φωτογραφία ήταν στο πρωτοσέλιδο της Washington Post της Παρασκευής με λεζάντα “Μέλη παραστρατιωτικής ομάδας φρουρούν ένα διαλυμένο οδόφραγμα στις 17 Ιουλίου μετά την επίθεση της αστυνομίας και φιλοκυβερνητικών δυνάμεων στην γειτονιά Μονίμπο της Μασάγια στη Νικαράγουα, που είχε εξελιχθεί σε κέντρο αντίστασης”.
Θυμήθηκα κάτι πολύ ειλικρινές που έγραψε ο σοσιαλιστής οικονομολόγος Robert Heilbroner: ότι ο σοσιαλισμός εξαρτάται από τον κεντρικό σχεδιασμό και μία συλλογική ηθική δέσμευση και συνεπώς από διαταγές και υποταγή στο πλάνο. Και αυτό σημαίνει ότι “τα δικαιώματα των ανθρώπων επί των κατά τον Μιλλ ελευθεριών τους αντιτίθεται ευθέως στη βασική κοινωνική δέσμευση έναντι ενός εσκεμμένως υιοθετηθέντος συλλογικού ηθικού στόχου… Υπό τον σοσιαλισμό, κάθε φωνή διαφωνίας εγείρει μια απειλή παρόμοια προς αυτή που εγείρεται σε μια δημοκρατία από όσους κηρύττουν την αντιδημοκρατία”. Οι δημοκρατικές ελευθερίες όπως η ελευθερία του λόγου και του τύπου είναι εγγενείς απειλές στον έλεγχο των σχεδιαστών.
Και βεβαίως, η Ζιμπάμπουε υπέφερε για περίπου 37 χρόνια υπό την ολοένα και αυταρχικότερη διακυβέρνηση του Ρόμπερτ Μουγκάμπε, η οποία δεν είναι σίγουρο ότι έχει αλλάξει με την αντικατάσταση του Μουγκάμπε από τον αντιπρόεδρό του.
Αναλογιστείτε όχι μόνο τη δημοκρατία αλλά και το επίπεδο διαβίωσης. Στα 36 χρόνια που πέρασαν από τότε που έκανα αυτή τη συζήτηση, η Νικαράγουα γνώρισε την διακυβέρνηση του σοσιαλιστή Ντανιέλ Ορτέγκα περίπου τα μισά χρόνια, και η Ζιμπάμπουε αυτή του Μουγκάμπε για όλη αυτή την περίοδο. Το κατά κεφαλή ΑΕΠ της Νικαράγουας είναι το χαμηλότερο στην Κεντρική Αμερική - πολύ πιο κάτω από τη φιλελεύθερη Κόστα Ρίκα και 50% χαμηλότερο από την κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ονδούρα. Η Ζιμπάμπουε είναι ακόμη φτωχότερη. Αυτοί δεν είναι απλώς αριθμοί. Καταδεικνύουν το πώς ζουν οι άνθρωποι. Μας λένε ότι το 2018, σε έναν κόσμο που γίνεται πλουσιότερος με ραγδαίο ρυθμό, όπου τα ποσοστά φτώχειας βυθίζονται, οι άνθρωποι στις χώρες αυτές χρειάζονται και σήμερα απεγνωσμένα επιχειρήσεις, δουλειές, τρόφιμα και φάρμακα.
Αναριωτιέμαι αν η σοσιαλίστρια συνομιλήτριά μου του 1982 ενδιαφέρεται ακόμη για τα σοσιαλιστικά πειράματα στη Νικαράγουα και τη Ζιμπάμπουε.
Σημείωση: Ο Kristian Niemetz του ΙΕΑ έγραψε για το πώς τα “σοσιαλιστικά πειράματα” πάντα ντροπιάζουν τους υποστηρικτές τους μετά από λίγα χρόνια. Με την εξαίρεση “πολύ βραχύβιων πειραμάτων, όπως η Κομμούνα των Παρισίων… Αυτά είναι οι Τζιμ Μόρισον του σοσιαλισμού. Τελείωσαν πριν γίνουν ντροπή”.
--
Ο David Boaz είναι ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Cato Institute και έχει διαδραματίσει έναν κομβικό ρόλο στην ανάπτυξη του Cato Institute και του φιλελεύθερου κινήματος. Είναι συγγραφέας του βιβλίου The Libertarian Mind: A Manifesto for Freedom και υπεύθυνος έκδοσης του The Libertarian Reader.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στα αγγλικά στις 3 Αυγούστου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Cato Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
