Ο Matt Yglesias έγραψε μια ανάρτηση με τίτλο «Ο Τραμπ θα επιδείνωνε τον πληθωρισμό».
Εγώ έχω μια κάπως διαφορετική άποψη. Θα έκανα τους εξής δύο ισχυρισμούς:
1. Ο Τραμπ δεν θα έκανε χειρότερο τον πληθωρισμό.
2. Ο Τραμπ θα έκανε χειρότερο τον «πληθωρισμό».
Αυτό προφανώς χρειάζεται εξήγηση.
Οι οικονομολόγοι ορίζουν τον πληθωρισμό ως την ποσοστιαία μεταβολή στο επίπεδο των τιμών. Εναλλακτικά, μπορεί να θεωρηθεί ως η ποσοστιαία μείωση της αγοραστικής δύναμης ενός δολαρίου. Όταν το δολάριο χάνει αγοραστική δύναμη, η τιμή των αγαθών, των υπηρεσιών και της εργασίας αυξάνεται.
Από μόνο του, αυτό δεν έχει πραγματικές επιπτώσεις. Είναι κάπως σαν μια διάσπαση μετοχών δύο προς ένα - απλώς μια λογιστική αλλαγή. (Και όχι, ο πληθωρισμός δεν είναι η αλλαγή στην προσφορά του χρήματος.)
Στα εγχειρίδιά μας, δικαιολογούμε τη διαδεδομένη ανησυχία για τον πληθωρισμό επισημαίνοντας διάφορα λεπτά «κόστη του πληθωρισμού»:
1. Οι άνθρωποι επισκέπτονται τα ΑΤΜ πιο συχνά, για να αποφύγουν να κρατούν πολλά χρήματα που χάνουν την αγοραστική τους δύναμη.
2. Τα εστιατόρια πρέπει να ξαναγράφουν τα μενού τους πιο συχνά.
3. Οι άνθρωποι γίνεται λιγότερο πιθανό να αποταμιεύουν επειδή το φορολογικό μας σύστημα φορολογεί την ονομαστική απόδοση του κεφαλαίου.
Αλλά δεν είναι αυτός ο λόγος που ο μέσος άνθρωπος ενδιαφέρεται για τον πληθωρισμό. Αν ρωτήσετε τους ανθρώπους, δεν θα μιλήσουν για «Περισσότερα ταξίδια στο ΑΤΜ» για το «κόστος αλλαγής του μενού» ή για τη «μεγάλη επιβάρυνση από τη φορολόγηση του ονομαστικού εισοδήματος κεφαλαίου».
Θα πουν, «Προφανώς ο πληθωρισμός είναι κακός γιατί πρέπει να πληρώνεις περισσότερα χρήματα για πράγματα, και αυτό μειώνει το βιοτικό σου επίπεδο».
Αλλά αυτό είναι λάθος. Ο πληθωρισμός δεν βλάπτει άμεσα τους καταναλωτές, καθώς ένας καθαρός πληθωρισμός κάνει τα εισοδήματα να αυξάνονται τόσο γρήγορα όσο και οι τιμές. Οι μισθοί είναι κι αυτοί μια «τιμή».
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου τα εισοδήματα δεν αυξάνονται τόσο γρήγορα όσο οι τιμές, και σε αυτές τις περιπτώσεις οι άνθρωποι πλήττονται.
Αλλά τότε αυτό που τους βλάπτει δεν είναι ο πληθωρισμός, αλλά αυτό που κάνει τα εισοδήματα να αυξάνονται λιγότερο από τον πληθωρισμό. Μπορεί να είναι αυτό που μειώνει το πραγματικό ΑΕΠ - κάποιο είδος πραγματικού προβλήματος όπως μια αποτυχημένη σοδειά ή ένα πετρελαϊκό εμπάργκο.
Μερικοί άνθρωποι μπορεί επίσης να υποστούν ζημιά από την αναδιανομή του εισοδήματος από τη μια ομάδα στην άλλη. Αλλά σε όλες αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι ο πληθωρισμός αυτός που βλάπτει τους ανθρώπους, αλλά η πτώση του πραγματικού ΑΕΠ ή η αναδιανομή του εισοδήματος από τη μια υποομάδα στην άλλη.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ στοχεύει σε πληθωρισμό 2%. Αυτή τη στιγμή ο πληθωρισμός είναι πάνω από το 2%, αλλά οι αγορές φαίνεται να αναμένουν ότι θα πέσει κοντά στο 2% σε λίγα χρόνια. Δεν πιστεύω ότι η εκλογή Τραμπ θα άλλαζε αυτό το γεγονός. Ως εκ τούτου:
1. Ο Τραμπ δεν θα έκανε χειρότερο τον πληθωρισμό.
Ωστόσο, ο Τραμπ μπορεί κάλλιστα να επιδεινώσει τα πράγματα για τα οποία ενδιαφέρονται πραγματικά οι άνθρωποι όταν λένε ότι ενδιαφέρονται για τον πληθωρισμό. Ο Υγκλέσιας αναφέρει παραδείγματα όπως η υπόσχεση του Τραμπ να αυξήσει δραστικά τους δασμούς στις εισαγωγές.
Πιστεύω ότι αυτό θα επιδείνωνε τις συνθήκες ζωής για τους περισσότερους Αμερικανούς. Όχι όμως επειδή ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή θα άρχιζε να αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό από 2%, αλλά επειδή η Fed θα αναγκαζόταν να μειώσει τις μη εισαγωγικές τιμές προκειμένου να διατηρήσει τον στόχο πληθωρισμού 2%. Υπό αυτή την έννοια, οι πολιτικές του Τραμπ μπορεί να προκαλέσουν «πληθωρισμό» με τον τρόπο που το κοινό αντιλαμβάνεται εσφαλμένα τον όρο. Με άλλα λόγια:
2. Ο Τραμπ θα έκανε χειρότερο τον «πληθωρισμό».
Θα μπορούσατε να πείτε ότι συμφωνώ με το μεγαλύτερο μέρος της ανάρτησης του Υγκλέσιας, ενώ δεν συμφωνώ με τον τίτλο της ανάρτησης. Ο Υγκλέσιας αναφέρει επίσης τη μετανάστευση και την οικιστική χωροταξία ως πεδία όπου οι απόψεις του Τραμπ διαφέρουν από εκείνες των παραδοσιακών Ρεπουμπλικανών υποστηρικτών της πλευράς της προσφοράς.
Και παρόλο που ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να αποπληρώσει ολόκληρο το εθνικό χρέος στη δεύτερη θητεία του, οι πραγματικές προτάσεις του για φόρους και δαπάνες υποδηλώνουν μεγάλη αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει τα πραγματικά επιτόκια σε περαιτέρω αύξηση, βλάπτοντας τις επενδύσεις. Για να είμαστε δίκαιοι, ο Τραμπ πιθανότατα θα έκανε και κάποιες φορολογικές και ρυθμιστικές αλλαγές που θα ενίσχυαν την ανάπτυξη του ΑΕΠ, επομένως το καθαρό αποτέλεσμα των πολιτικών του είναι αβέβαιο.
Η ανάρτηση του Υγκλέσιας υποθέτει ότι μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα ήταν πιο «λαϊκιστική» από την πρώτη του θητεία, καθώς θα γέμιζε την κυβέρνησή του με πιστά σε αυτόν στελέχη και όχι με παραδοσιακούς Ρεπουμπλικάνους αξιωματούχους που προτείνουν άνθρωποι όπως ο Μάικ Πενς.
Δεν έχω ιδέα πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.
Εάν θέλετε να υποστηρίξετε ότι ο Τραμπ θα αύξανε τον πληθωρισμό, κατά την έννοια που δίνουν οι οικονομολόγοι στον πληθωρισμό, το ισχυρότερο επιχείρημα είναι ότι η δημοσιονομική ανισορροπία θα γινόταν ακόμη πιο οξεία (και έχει ήδη επιδεινωθεί πολύ τα τελευταία χρόνια) και αυτό θα πυροδοτούσε μια «δημοσιονομική κυριαρχία» στη νομισματική πολιτική.
Εξακολουθώ να πιστεύω ότι απέχουμε πολύ από τη δημοσιονομική κυριαρχία, αλλά μακροπρόθεσμα είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί εάν δεν αντιμετωπιστεί η δημοσιονομική κατάσταση.
ΥΓ. Για να δώσω συνέχεια σε μια πρόσφατη ανάρτηση, υπάρχουν ήδη φήμες ότι ο Χαβιέ Μιλέι υπαναχωρεί από την υπόσχεσή του για δολαριοποίηση - αλλά τίποτα από όσα έχω δει δεν είναι οριστικό.
ΥΓΓ. Δείτε αν αυτό βοηθάει:
1. Ο Τραμπ δεν θα χειροτέρευε τον πληθωρισμό. (το κόστος ζωής)
2. Ο Τραμπ θα χειροτέρευε τον «πληθωρισμό». (το βιοτικό επίπεδο)
* Ο Scott Sumner είναι οικονομολόγος, διευθυντής του προγράμματος νομισματικής πολιτικής στο Mercatus Center at George Mason University, ερευνητής στο Independent Institute και καθηγητής στο Bentley University στο Waltham της Μασαχουσέτης
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 24 Νοεμβρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
