Του Jarrett Stepman
Όπως ανακοίνωσε το Διεθνές Νομισματικό Tαμείο, ο πληθωρισμός της Βενεζουέλας μπορεί να φτάσει το 1.000.000% μέχρι το τέλος του έτους.
Αυτός ο απίστευτος υπερπληθωρισμός θυμίζει τη Γερμανία της Βαϊμάρης τα αμέσως επόμενα χρόνια του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, όταν χρειάζονταν καρότσια με χαρτονομίσματα για την αγορά ειδών πρώτης ανάγκης, όπως μια φραντζόλα ψωμί.
[Αυτός ο σωρός με χαρτονομίσματα της Βενεζουέλας αντιστοιχεί σε ένα δολάριο ΗΠΑ. Να η δύναμη του σοσιαλισμού]
Για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του υπερπληθωρισμού, η λύση που προέκρινε η Βενεζουέλα είναι να κόψει πέντε μηδενικά από την αξία των χαρτονομισμάτων της και να εισαγάγει ένα κρυπτονόμισμα με κρατική υποστήριξη.
Ο θανάσιμος φαύλος κύκλος της Βενεζουέλας
Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που η Αριστερά εξυμνούσε την σοσιαλιστική Βενεζουέλα ως μια χώρα-πρότυπο, μια καλή σύγκριση με το μοχθηρό και αδίστακτο σύστημα των Ηνωμένων Πολιτειών.
“Από την στιγμή που η Κυβέρνηση του Τσάβες απέκτησε τον έλεγχο επί της εθνικής πετρελαϊκής βιομηχανίας, η φτώχεια μειώθηκε στο μισό, και η ακραία φτώχεια μειώθηκε κατά 70%” όπως έγραφε ο συντάκτης των New York Times, Mark Weisbrot την επομένη της επανεκλογής του σοσιαλιστή Προέδρου Ούγκο Τσάβες το 2012. “Οι εγγραφές φοιτητών στα πανεπιστήμα έχουν υπερδιπλασιαστεί, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας για πρώτη φορά, και ο αριθμός των δικαιούχων κρατικής σύνταξης έχει τετραπλασιαστεί”.
Μόλις έξι χρόνια μετά, η εικόνα της χώρας είναι καταστροφική. Απ' ό,τι φαίνεται, ο σοσιαλισμός του 21ου αιώνα δεν δούλεψε καλύτερα από τον σοσιαλισμό του 20ου αιώνα, ή από οποιοδήποτε άλλο είδος σοσιαλισμού.
Η ζοφερή κατάσταση της Βενεζουέλας δεν οφείλεται σε έλλειψη πόρων. Είναι η πιο πλούσια σε πετρέλαιο χώρα στον κόσμο και ήταν στο παρελθόν μία από τις πλουσιότερες χώρες στη Νότια Αμερική. Σήμερα, βρίσκεται στο κατώφλι της οικονομικής εξόντωσης.
Το μέγεθος της κατάρρευσης της Βενεζουέλας είναι ιλιγγιώδες. Η οικονομία έχει υποδιπλασιαστεί από το 2013 και η ανεργία έχει φτάσει το 30%. Είδη πρώτης ανάγκης όπως βρεφικές φόρμουλες και χαρτί υγείας δεν υπάρχουν στα ράφια των καταστημάτων.
Οι άνθρωποι έχουν καταφύγει στον “κανιβαλισμό αυτοκινήτων” (ή τον μαζικό συνεπιβατισμό) για να ελαχιστοποιήσουν τον αριθμό των οχημάτων που κυκλοφορούν. Οι δημόσιες συγκοινωνίες έχουν ουσιαστικά σταματήσει.
Οι απεργίες πείνας από εργάτες στην κρατικοποιημένη εταιρεία ηλεκτρισμού της χώρας έχουν οδηγήσει σε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος και ύδατος.
Σήμερα η Βενεζουέλα δυσκολεύεται να αντλήσει πετρέλαιο από το υπέδαφος καθώς η κρατικοποιημένη της πετρελαϊκή εταιρεία αναγκάστηκε σύμφωνα με το CNN “να εισαγάγει ελαφρύ αργό πετρέλαιο από τις ΗΠΑ για να αραιώσει το βαρύ πετρέλαιο που αντλεί στη Βενεζουέλα”.
Απουσία οικονομικής ελευθερίας
Είναι ειρωνικό το γεγονός ότι η πολιτική της κρατικοποίησης - που είχε ως στόχο να επιστρέψει τα κέρδη στους ανθρώπους - άφησε αυτούς τους ίδιους ανθρώπους στην εξαθλίωση.
Καμία χώρα δεν έχει πέσει περισσότερο και γρηγορότερα στον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας του Heritage Foundation από τη Βενεζουέλα.
“Το 1995, τον πρώτο χρόνο του δείκτη, η επίδοση της Βενεζουέλας ήταν 59,8 στην κλίμακα 0-100, περισσότερες από δύο μονάδες πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο” όπως γράφει ο συντονιστής ερευνών του Heritage Foundation, Patrick Tyrrell. “Αυτή η ευημερία δεν διήρκησε. Υπό τους Τσάβες και Μαδούρο η οικονομική ελευθερία εξαϋλώθηκε και η Βενεζουέλα είναι σήμερα μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη οικονομική καταπίεση στον κόσμο, πίσω μόνο από τη Βόρεια Κορέα”.
Με την απώλεια της οικονομικής ελευθερίας επήλθε και η απώλεια της πολιτικής ελευθερίας. Οι εκλογές έγιναν μια απάτη, καθώς η άλλοτε δημοκρατική αυτή χώρα μετατράπηκε σε δικτατορία υπό τον Μαδούρο, όπου η αντιπολίτευση στο καθεστώς συντρίβεται γρήγορα και ανελέητα.
Η εγκληματικότητα και η διαφθορά είναι ανεξέλεγκτες. Η χώρα κυβερνάται σήμερα από ένα καρτέλ συνδεδεμένων αρχιναρκεμπόρων και άλλων τραμπούκων που χρησιμοποιούν την κρατική εξουσία για να πλουτίσουν οι ίδιοι και οι οικογένειές τους.
Εκατοντάδες χιλιάδες Βενεζολάνοι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα σε μια ανθρωπιστική κρίση που ανταγωνίζεται σε ένταση την αντίστοιχη στη Συρία - μόνο που αυτή δεν προκλήθηκε από έναν εμφύλιο πόλεμο.
Η Βενεζουέλα είναι σήμερα μια χώρα όπου “οι εκατομμυριούχοι είναι φτωχοί” όπως είπε πρόσφατα μια Βενεζολάνα νοσοκόμα σε μια συνέντευξη στον Guardian.
Το ειδύλλιο της αμερικανικής Αριστεράς με τον σοσιαλισμό
Το εντυπωσιακό είναι πως ενώ εξελίσσεται αυτή η τραγωδία, η αμερικανική Αριστερά συνεχίζει να φλερτάρει με τον σοσιαλισμό και αγωνίζεται να εξηγήσει γιατί θα ήταν κάτι το καλό για τους Αμερικανούς. Οι εκπρόσωποι της γενιάς των millenials ιδιαίτερα, είναι επιρρεπείς στο να τον υιοθετήσουν, τουλάχιστον θεωρητικά.
Ο σοσιαλισμός είναι μια φιλοσοφία που, στην καλύτερη περίπτωση, έχει αποδειχθεί ιδεολογικά χρεοκοπημένη έχοντας αποτύχει να παραγάγει κάτι που να τουλάχιστον να πλησιάζει τις επιδόσεις ενός συστήματος ελεύθερης αγοράς. Στη χειρότερη περίπτωση, είναι ένα όπλο για μικροπρεπείς τυράννους-τραμπούκους ώστε να αναδειχθούν στην εξουσία στραγγαλίζοντας την οικονομία της χώρας τους και καταπατώντας ατιμωρητί τα δικαιώματα των πολιτών, όπως συνέβη στη Βενεζουέλα.
Είναι ολοένα και πιο δημοφιλές μεταξύ των υποστηρικτών της Αριστεράς να αναβαπτίζουν τον σοσιαλισμό ως “δημοκρατικό σοσιαλισμό” ίσως για να διακρίνουν τη δική τους ιδεολογία από την κρατική και προφανώς καταστροφική μορφή σοσιαλισμού που εφαρμόζεται στη Βενεζουέλα. Βλέπουν τον δικό τους σοσιαλισμό ως μια πιο χαρούμενη και ηπιότερη εκδοχή του δόγματος αυτού.
Αυτή η διάκριση όμως είναι παραπλανητική.
Ο σοσιαλισμός της Βενεζουέλας ξεκίνησε τουλάχιστον ως “δημοκρατικός” πριν αποτύχει και οδηγήσει εντέλει στην τυραννία. Είναι εύκολο να γίνει αυτή η μετάβαση χωρίς συνταγματικούς κανόνες, θεσμική προστασία και μια πολιτισμική πίστη στο περιορισμένο κράτος.
Οι Αμερικανοί Αριστεροί συχνά αναφέρουν τις σκανδιναβικές χώρες ως παραδείγματα ενός σοσιαλισμού που “δουλεύει”. Το πρόβλημα είναι πως ενώ κάποιες από αυτές τις χώρες παρέχουν γενναιόδωρα προγράμματα κοινωνικής ασφάλειας, δεν είναι ιδιαίτερα σοσιαλιστικές.
Όλες αυτές οι χώρες έχουν υψηλή θέση στον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας του Heritage Foundation. Η Δανία και η Σουηδία είναι ψηλότερα ακόμη και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 2015, ο Δανός πρωθυπουργός τόνισε ότι η χώρα του δεν ήταν σοσιαλιστική, αλλά είχε μια “οικονομία της αγοράς”.
Οι περισσότερες από τις σκανδιναβικές χώρες είχαν ακμάζουσες οικονομίες πριν αναπτύξουν τα προνοιακά τους προγράμματα, και κάποιες από αυτές μάλιστα περιέκοψαν τα προγράμματα αυτά τα τελευταία χρόνια. Η Φινλανδία για παράδειγμα που πειραματίστηκε με ένα πρόγραμμα καθολικού βασικού εισοδήματος το τερμάτισε μετά από μόλις δύο χρόνια.
Οι σκανδιναβικές χώρες απέφυγαν σε πολύ μεγάλο βαθμό την υπερρύθμιση και τον κρατικό παρεμβατισμό που κατέστρεψε τις οικονομίες της Βενεζουέλας και άλλων χωρών κατά τον περασμένο αιώνα.
Δεν είναι η διαφθορά, είναι ο σοσιαλισμός
Η αποστολή επετεύχθη λοιπόν;
Όχι ακριβώς, Ακόμη και σ' αυτές τις υποτιθέμενες σκανδιναβικές ουτοπίες, τα εκτεταμένα δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας και οι υψηλοί φόροι παρήγαγαν χώρες με πολύ χαμηλότερα επίπεδα διαβίωσης απ' ό,τι οι Ηνωμένες Πολιτείες συνολικά.
Για παράδειγμα, οι Αμερικανοί με δανέζικη καταγωγή έχουν σημαντικά υψηλότερα εισοδήματα απ' ό,τι οι Δανοί που ζουν στη Δανία, καθώς και χαμηλότερα ποσοστά φτώχειας.
“Μια συχνή παρανόηση είναι πως οι σκανδιναβικές χώρες πέτυχαν κοινωνικώς και οικονομικώς εισάγοντας καθολικά κράτη πρόνοιας που χρηματοδοτούνταν από υψηλούς φόρους” έγραψε ο Nima Sanandaji, συγγραφέας του Debunking Utopia: Exposing the Myth of Nordic Socialism (Απομυθοποιώντας την Ουτοπία: Αποκαλύπτοντας τον μύθο του σκανδιναβικού σοσιαλισμού): “Στην πραγματικότητα, η οικονομική και κοινωνική επιτυχία αυτών των χωρών είχε ήδη επιτευχθεί κατά τη διάρκεια μιας περιόδου όπου οι χώρες αυτές είχαν μικρό δημόσιο τομέα και εφάρμοζαν πολιτικές ελεύθερης αγοράς. Το κράτος πρόνοιας εισήχθη στη συνέχεια. Το γεγονός ότι οι σκανδιναβικές χώρες είναι τόσο πετυχημένες οφείλεται σε μια ξεχωριστή κουλτούρα που δίνει έμφαση στην κοινωνική συνοχή, την σκληρή δουλειά και την ατομική υπευθυνότητα”.
Οι σοσιαλιστικές πολιτικές διαβρώνουν αυτές τις κοινωνικές νόρμες, υπονομεύουν την ατομική υπευθυνότητα και τη νομοκρατία και δημιουργούν μια καταστροφική κούρσα προς τον πάτο για να αποδείξει κανείς ότι βρίσκεται σε μεγαλύτερη ανάγκη από τους άλλους.
Ανεξάρτητα από τις πραγματικές ή φαντασιακές διακρίσεις του, ο σοσιαλισμός έχει αποδειχθεί αποτυχημένος οπουδήποτε δοκιμάστηκε. Οι οπαδοί του υποστηρίζουν πως θέλουν να σηκώσουν τους φτωχούς από την εξαθλίωση, όμως το αποτέλεσμα είναι ότι τραβάει όλους προς τα κάτω, δημιουργώντας οικονομική εξαθλίωση τόσο για τους πλούσιους όσο και για τους φτωχούς.
Το “τέλος της ιστορίας” -όπως το ονομάζουν οι μαρξιστές- στην περίπτωση της Βενεζουέλας είναι η κατάρρευση. Μια μοίρα που σύντομα μπορεί να αφορά και τις γειτονικές σοσιαλιστικές χώρες όπως τη Νικαράγουα.
Πρόκειται για ένα καλό μάθημα για τους Αμερικανούς, ιδίως για εκείνους με την ψευδαίσθηση ότι μπορούμε να κάνουμε τον σοσιαλισμό να δουλέψει εδώ.
--
Ο Jarrett Stepman είναι συνάντησης του Daily Signal.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά την 1η Αυγούστου 2018 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του Foundation for Economic Education και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
