Είναι άραγε η Τεχνητή Νοημοσύνη το τέλος του κόσμου, είναι μια νέα αρχή, ή απλώς ένα ακόμη κεφάλαιο στην ιστορία των ανθρώπων και των μηχανών τους; Σε έναν τριμερή διάλογο που προκαλεί τη σκέψη, τρεις κορυφαίοι ειδικοί, ο Daron Acemoglu, ο Adam Thierer και ο Erik Brynjolfsson εξετάζουν αυτά τα ερωτήματα, διερευνώντας το εξελισσόμενο τοπίο της εργασίας, της τεχνολογίας και της οικονομικής ευημερίας στη σημερινή οικονομία.
Αν και ακούγεται σαν η αρχική φράση ενός ανεκδότου, τα επιστημονικά αυτά άρθρα θα μπορούσαν να συνοψιστούν ως «ένας απαισιόδοξος, ένας αισιόδοξος και ένας ρεαλιστής μπαίνουν σε ένα μπαρ για να μιλήσουν για την Τεχνητή Νοημοσύνη». Ο Ατζέμογλου παίζει τον ρόλο του ανήσυχου απαισιόδοξου Στο κλίμα του πρόσφατου βιβλίου του, Power and Progress: Our Thousand-Year Struggle Over Technology and Prosperity (Ισχύς και Πρόοδος: Η Χιλιετής μας Πάλη για την Τεχνολογία και την Ευημερία), ο Ατζέμογλου διατυπώνει μια λεπτολόγα ανάλυση του αυτοματισμού και των πιθανών επιπτώσεων της Τεχνητής Νοημοσύνης στην απασχόληση και την οικονομική ισότητα.
Σε αντίθεση με εκείνους που βλέπουν την αυγή μιας νέας οικονομικής ουτοπίας, ο Ατζέμογλου λέει ότι η ιστορία δεν μας δίνει κανένα λόγο να υποθέσουμε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αυξήσει σημαντικά την παραγωγικότητα ή θα δημιουργήσει νέες ή καλύτερες θέσεις εργασίας. Στην πραγματικότητα, λέει ο Ατζέμογλου, η ιστορία μας δείχνει το αντίθετο: η τεχνολογία -τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα- τείνει να επιδεινώνει την ανισότητα και να συγκεντρώνει τα οφέλη στα χέρια των λίγων εις βάρος των πολλών. Η εισαγωγή της Τεχνητής Νοημοσύνης στην οικονομική παραγωγή πρέπει να γίνει προσεκτικά για να διασφαλιστούν δίκαια οικονομικά αποτελέσματα.
Εκπροσωπόντας τους τεχνο-αισιόδοξους, το δοκίμιο του Adam Thierer, We Can’t Predict the Future of Work (Δεν μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον της εργασίας), λειτουργεί ως ένα προειδοποιητικό παραμύθι ενάντια σε υποθετικές -και συχνά τρομολάγνες- αφηγήσεις που προβλέπουν μαζική ανεργία ως αποτέλεσμα της τεχνολογίας. Ο Thierer αμφισβητεί την ακρίβεια τέτοιων προβλέψεων, χρησιμοποιώντας ιστορικά στοιχεία για να καταδείξει την ανθεκτικότητα και την ευελιξία της αγοράς εργασίας έναντι της τεχνολογικής αλλαγής. Υπογραμμίζει επίσης τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε η αυτοματοποίηση στη βελτίωση της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας της ανθρώπινης εργασίας καθώς και στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Το επιχείρημά του συνιστά μια έκκληση για μια ευέλικτη και δυναμική προσέγγιση για την αφομοίωση της Τεχνητής Νοημοσύνης που στοχεύει στην ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου και στην υποστήριξη της προσαρμογής των εργαζομένων.
Ο οικονομολόγος του Stanford Erik Brynjolfsson επιλέγει τη μέση οδό. Στο δοκίμιό του Beyond the Turing Test (Πέρα από το Τεστ Τούρινγκ), υπογραμμίζει πώς η προσπάθεια δημιουργίας μιας «γενικής» Τεχνητής Νοημοσύνης που θα μπορεί να περάσει το τεστ Turing -μιας νοημοσύνης μηχανής που δεν θα διακρίνεται από αυτή που ασκούν οι άνθρωποι- είναι ένας οικονομικός αποπροσανατολισμός. Κυνηγώντας αυτήν την απαστράπτουσα αφαίρεση, οι σχεδιαστές της Τεχνητής Νοημοσύνης κινδυνεύουν να στρεβλώσουν το όλο εγχείρημα και να στερήσουν τις εταιρείες και τους εργαζόμενους από εργαλεία και διαδικασίες που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη μακροπρόθεσμη οικονομική τους παραγωγικότητα.
Αντί γι’ αυτό, λέει ο Brynjolfsson, οι σχεδιαστές θα πρέπει να εστιάσουν την Τεχνητή Νοημοσύνη σε πιο εφικτούς και αξιόλογους στόχους που θα ενισχύουν τις ανθρώπινες ικανότητες. Αν οι σχεδιαστές αντιμετωπίσουν την Τεχνητή Νοημοσύνη ως ένα νέο εργαλείο αντί να επιδιώκουν να αναπτύξουν μια νέα τάξη νοημοσύνης, θα βοηθήσουν στην ενίσχυση της ανθρώπινης παραγωγικότητας, το κλειδί για την αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Δώστε στους υπολογιστές τα κοπιαστικά πράγματα, ενώ τα ανθρώπινα όντα θα καρπώνονται τα οφέλη μιας καλύτερης και πιο ενδιαφέρουσας εργασίας. Αυτό, λέει ο Brynjolfsson, είναι το μονοπάτι προς εκείνο το είδος της προόδου που μπορεί να μας πλουτίσει όλους.
Είναι αλήθεια ότι οι αντίπαλοι είναι συχνά μεταμφιεσμένοι φίλοι. Καθώς μας προκαλούν, μας βοηθούν να βελτιώσουμε τη δική μας σκέψη και μας αναγκάζουν να αντιμετωπίσουμε τις αδυναμίες μας. Οι ιδέες των Acemoglu, Thierer και Brynjolfsson, αν και μερικές φορές διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, μπορούν να βοηθήσουν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να κάνουν συνειδητές επιλογές εξισορροπώντας την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης με τους κινδύνους. Η Τεχνητή Νοημοσύνη ήδη ξαναγράφει το οικονομικό μας μέλλον και αυτές οι οπτικές μπορούν να μας βοηθήσουν να προετοιμαστούμε για αυτό.
* Ο Brent Orrell είναι στέλεχος του American Enterprise Institute και έχει εργαστεί στο παρελθόν σε φορείς της νομοθετικής και εκτελεστικής εξουσίας των ΗΠΑ
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 29 Μαρτίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
