Ένα βήμα πριν την πλήρη αποεπένδυση από τις 4 συστημικές τράπεζες βρίσκεται το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) μετά και την επιτυχημένη διάθεση του συνόλου των μετοχών που κατείχε στην Τράπεζα Πειραιώς.
Θα κλείσει με τον τρόπο αυτό και επίσημα ο κύκλος των ανακεφαλαιοποιήσεων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και κατ' επέκταση και για την ελληνική οικονομία που δείχνει αντοχές καθώς παρά τις νέες προκλήσεις κινείται με αναπτυξιακούς ρυθμούς τετραπλάσιους από τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Το ΤΧΣ έχει αποεπενδύσει πλήρως από την Eurobank, την Τράπεζα Πειραιώς, την Alpha Bank ενώ διατηρεί ένα ποσοστό περίπου 18% στην Εθνική Τράπεζα και ποσοστό της τάξης του 70% στην Τράπεζα Αττικής.
Ειδικότερα, όπως επισημάνθηκε μετά την ολοκλήρωση της αποεπένδυσης του ΤΧΣ από την Τράπεζα Πειραιώς από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, το ΤΧΣ, την Τράπεζα της Ελλάδος και τους οικονομικούς αναλυτές, το γεγονός αυτό αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας, όχι μόνον για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, αλλά και για την ελληνική οικονομία.
Όπως χαρακτηριστικά επισήμανε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης, με αφορμή την ολοκλήρωση με απόλυτη επιτυχία της διάθεσης του 27% των μετοχών της Τράπεζας Πειραιώς σε ξένους και Έλληνες επενδυτές, το τραπεζικό μας σύστημα από σήμερα αλλάζει σελίδα. «Από την εποχή της κρίσης και των ανακεφαλαιοποιήσεων, στην εποχή που υψηλής ποιότητας επενδυτές εκφράζουν, όπως φάνηκε τους τελευταίους μήνες, το ενδιαφέρον τους για όλες τις συστημικές ελληνικές τράπεζες, είπε ο υπουργός, επισημαίνοντας το γεγονός ότι το επενδυτικό ενδιαφέρον που εκφράστηκε ήταν 8 φορές μεγαλύτερο σε σχέση με την προσφορά.
Στάθηκε επίσης στο γεγονός ότι η τιμή διάθεσης των μετοχών διαμορφώθηκε σε επίπεδα υψηλότερα έναντι της τιμής του κλεισίματος του Χρηματιστηρίου την περασμένη Παρασκευή, πριν από την έναρξη της διαδικασίας.
«Πράγμα εξαιρετικά σπάνιο παγκοσμίως, καθώς σε τέτοιες περιπτώσεις μαζικής διάθεσης μετοχών οι τιμές διαμορφώνονται σχεδόν πάντοτε με έκπτωση υπέρ των αγοραστών, είπε ο υπουργός. Για να προσθέσει: «Οι τελευταίες εξελίξεις επιβραβεύουν τη στρατηγική της διοίκησης του ΤΧΣ που προετοίμασε και οργάνωσε τη διαδικασία με αποτελεσματικότητα. Υπογραμμίζουν την ορθότητα των επιλογών της κυβέρνησης, όχι μόνο για τον τρόπο και το χρόνο που προχώρησε η αποεπένδυση του Δημοσίου, αλλά και γενικότερα για το ίδιο το τραπεζικό σύστημα. Και αποτελούν τελικά μια πολύ σοβαρή εθνική επιτυχία».
Ο επιτυχημένος κύκλος των αποπεπενδύσεων του ΤΧΣ από τις συστημικές τράπεζες ξεκίνησε με την Eurobank και ακολούθησε η Alpha Bank, η Εθνική Τράπεζα και η Τράπεζα Πειραιώς.
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει παρουσιάσει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης στην Βουλή (Φεβρουάριος 2024) το Δημόσιο έχει όχι μόνο λογιστικό αλλά και, κυρίως, γενικότερο όφελος από την αποεπένδυση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, για τη διάσωση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, το Ελληνικό Δημόσιο- μέσω του ΤΧΣ- έχει καταβάλλει συνολικά 30,9 δισ. ευρώ ενώ το όφελος που είχε είναι:
- 28,2 δισ. από το κούρεμα ομολόγων (πρόγραμμα PSI) που κατείχαν οι 4 συστημικές τράπεζες.
- 3,8 δισ. ευρώ από την εξαγορά των μετατρέψιμων ομολογιών (CoCos).
- 2,8 δισ. από τις αποεπενδύσεις που έγιναν μέχρι σήμερα (Μάρτιος 2024) χωρίς να έχει ολοκληρωθεί ακόμη το πρόγραμμα.
Το γενικό σύνολο είναι 34,8 δισ. ευρώ, δηλαδή το όφελος του Δημοσίου σε σχέση με τα 30,9 δισ. που έδωσε για την ανακεφαλαιοποίηση είναι 3,9 δισ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζονται τα μερίσματα 2013-2023, ύψους 5,5 δισ. ευρώ που κατέβαλλε η Τράπεζα της Ελλάδας στο Δημόσιο, κυρίως λόγω της παροχής έκτακτης ενίσχυσης ρευστότητας προς το τραπεζικό σύστημα μέσω του ELA.
Με τη διάσωση των συστημικών τραπεζών, βεβαίως, διασώθηκαν και οι καταθέσεις των Ελλήνων πολιτών, που ήταν περίπου δεκαπλάσιες από το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης και προστατεύθηκαν επιχειρήσεις και νοικοκυριά από την κατάρρευση. Ο κ. Χατζηδάκης μιλώντας στην Βουλή στις 19 Φεβρουαρίου τόνισε πως τα αποτελέσματα της αποεπένδυσης σε Eurobank, Alpha και Εθνική Τράπεζα αποδεικνύουν την ορθότητα των επιλογών της κυβέρνησης.
Εθνική Τράπεζα: η πλέον πετυχημένη διάθεση μετοχών μέσω Δημόσιας Προσφοράς των τελευταίων ετών, σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Στην περίπτωση της Εθνικής Τράπεζα, σύμφωνα με στοιχεία του ΤΧΣ, η αποεπένδυση σε ποσοστό 22% του ΤΧΣ από την Εθνική Τράπεζα, καταγράφεται ως η πλέον πετυχημένη διάθεση μετοχών μέσω Δημόσιας Προσφοράς των τελευταίων ετών, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το ηλεκτρονικό βιβλίο προσφορών καλύφθηκε πλήρως για πρώτη φορά, μόλις 20 λεπτά μετά το άνοιγμά του στις 13 Νοεμβρίου 2023 δίνοντας τον τόνο της ζήτησης και της όρεξης των επενδυτών να τοποθετηθούν στην ΕΤΕ. Η τελική υπερκάλυψη, πάνω από 8 φορές μεσοσταθμικά για το διεθνές και το ελληνικό βιβλίο, επιβεβαίωσε την ισχυρή πρόθεση του επενδυτικού κοινού να βάλει στο χαρτοφυλάκιό του τις μετοχές της Εθνικής.
Το διεθνές βιβλίο καλύφθηκε 9,5 φορές, προσελκύοντας κορυφαίους θεσμικούς επενδυτές, στην πλειονότητά τους από τις ΗΠΑ (35%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (47%), με συνολικά υπό διαχείριση κεφάλαια άνω των 30 τρισεκατομμυρίων ευρώ. Εξαιρετική χαρακτηρίζεται και η ποιότητα των διεθνών επενδυτών, καθώς η πλειονότητα είναι μακροπρόθεσμοι επενδυτές (64%) και θεσμικά επενδυτικά κεφάλαια (27%).
Το ισχυρό ελληνικό ενδιαφέρον για τοποθέτηση στην Εθνική Τράπεζα, οδήγησε σε τροποποίηση των ποσοστών διάθεσης και τελικά στην ελληνική αγορά διατέθηκε το 20% από το σύνολο των μετοχών προς πώληση, αντί του 15% που είχε αρχικά σχεδιαστεί. Με συνολικό τίμημα 1,067 δισ. ευρώ και τελική τιμή ανά μετοχή 5,30 ευρώ, η αποεπένδυση του ΤΧΣ από την Εθνική Τράπεζα, είναι η μεγαλύτερη συναλλαγή ιδιωτικοποίησης τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα μέσω δευτερογενούς τοποθέτησης μετοχών, καθώς η συνολική κάλυψη κινήθηκε σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα.
Alpha Bank: Έγινε και πάλι 100% ιδιωτική και μάλιστα με την είσοδο ενός στρατηγικού επενδυτή πρώτης γραμμής
Ιστορικό σταθμό στη μακρά πορεία της Alpha Bank, χαρακτήρισε στα μέσα Νοεμβρίου ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, Βασίλης Ψάλτης, την είσοδο ενός στρατηγικού επενδυτή πρώτης γραμμής - της UniCredit. Η είσοδος της γαλλικής εταιρείας στην Alpha Bank, είχε ως αποτέλεσμα η τράπεζα να γίνει και πάλι 100% ιδιωτική. Το ΤΧΣ αποδέχτηκε στα μέσα Νοεμβρίου τη δεσμευτική προσφορά της UniCredit για την απόκτηση του συνόλου της συμμετοχής του Ταμείου, ύψους 8,9781%, στην Alpha Bank. Έτσι ολοκληρώθηκε η πρώτη - με συμμετοχή νέου επενδυτή - πλήρης ιδιωτικοποίηση στον εγχώριο τραπεζικό τομέα, στο πλαίσιο της αποεπένδυσης του ΤΧΣ, και η Alpha Bank γίνεται η μόνη ελληνική τράπεζα με τη συμμετοχή στρατηγικού εταίρου στο μετοχικό της κεφάλαιο.
Η εξαγορά από την UniCredit, του ποσοστού που κατείχε το ΤΧΣ στην Alpha Bank, αποτέλεσε έναν από τους τρεις πυλώνες της στρατηγικής συνεργασίας που είχαν ανακοινώσει οι επικεφαλής των δύο ομίλων. Οι άλλοι δύο ήταν η συγχώνευση των θυγατρικών τους στη Ρουμανία, μέσω της οποίας θα δημιουργηθεί η 3η μεγαλύτερη τράπεζα στη ρουμανική αγορά και η εμπορική συνεργασία μέσω κοινοπραξίας για τη διάθεση προϊόντων διαχείρισης χαρτοφυλακίου και ασφάλισης ζωής.
Η Eurobank ήταν η πρώτη συστημική τράπεζα από την οποία αποεπένδυσε το ΤΧΣ
Η Eurobank ήταν η πρώτη συστημική τράπεζα από την οποία το ΤΧΣ αποεπένδυσε το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου του 2023 με την ολοκλήρωση της διαδικασίας επαναγοράς του 1,4% του μετοχικού κεφαλαίου από την ίδια την τράπεζα. Σε δηλώσεις του, ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίωνας Καραβίας, είχε επισημάνει ότι η Eurobank ήταν η πρώτη συστημική τράπεζα που επιστρέφει αμιγώς στον ιδιωτικό τομέα. Με την εξέλιξη αυτή, όπως επισήμανε ο κ.Καραβίας, έκλεισαν δύο κύκλοι που αφορούσαν την Ελλάδα και την τράπεζα. Χρειάστηκε να περάσει παραπάνω από μία δεκαετία, όταν η δημοσιονομική κρίση εξελίχθηκε σε χρηματοπιστωτική και οδήγησε στην πρώτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ώστε μια από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες να μηδενίσει τη συμμετοχή του Δημοσίου στο μετοχικό της κεφάλαιο.
Πρόκειται για ένα ισχυρό σήμα προς κάθε κατεύθυνση - προς τους εταίρους μας, προς τις αγορές και τη διεθνή επενδυτική κοινότητα - επισήμανε σε δηλώσεις του ο Φ.Καραβίας. Ανέφερε επίσης, ότι η εξέλιξη αυτή άνοιξε τον κύκλο της απαλλαγής των ελληνικών τραπεζών από τη βαριά κληρονομιά της κρίσης.
Τι σηματοδοτεί η αποεπένδυση από την Τράπεζα Πειραιώς
Η επιτυχία της διάθεσης του ποσοστού των μετοχών του ΤΧΣ (27%) πλέον μπορεί να καταγραφεί ως σημείο αναφοράς τόσο για τα ελληνικά όσο και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, σύμφωνα με πηγές κοντά στο ΤΧΣ. Το συνολικό ποσό που συγκεντρώθηκε στο διεθνές και ελληνικό βιβλίο ανήλθε συνολικά στα 10,7 δισ. ευρώ και μάλιστα στο ανώτατο εύρος τιμής διάθεσης που είχε ορισθεί τα 4 ευρώ.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές η ελληνική οικονομία δεν καταδεικνύει απλά τη δυναμική που αναπτύσσει, με τους περισσότερους δείκτες της θετικότερους των αντιστοίχων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και την επιστροφή της με εξαιρετικά ηχηρό τρόπο στο επίκεντρο του διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος αφού έχει να παρουσιάσει την πλέον επιτυχημένη διάθεση μετοχών μέσω Δημόσια Προσφοράς (ΤΧΣ στη Πειραιώς) σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Παράλληλα καταγράφεται και η μεγαλύτερη ιστορικά ιδιωτικοποίηση μέσω δευτερογενούς τοποθέτησης με το ύψος του τιμήματος να φθάνει στα 1,35 δισ.ευρώ.
Η αποεπένδυση του ΤΧΣ από τη συμμετοχή του στη Πειραιώς είναι η μόνη σε ευρωπαϊκό επίπεδο από αντίστοιχα placements που πέτυχε να προσελκύσει ένα premium έναντι άλλων αντιστοίχων ευρωπαϊκών που όλες διατέθηκαν με discount. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η από-επένδυση του ΤΧΣ από την Τράπεζα Πειραιώς είναι τρίτη ευρωπαϊκή ιδιωτικοποίηση άνω του 1 δισ. ευρώ που εκτελείται μέσω Δημόσιας Προσφοράς από το 2017 και η πρώτη μεγαλύτερη στην Ελλάδα.
Η πρώτη μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση αφορούσε τη διάθεση μετοχών από την ιρλανδική κυβέρνηση η οποία προέβη στην πώληση μεριδίου 29% που κατείχε στην AIB για 3,4 δισ.ευρώ με έκπτωση 43% στην τιμή διάθεσης, ενώ μέχρι πρόσφατα η δεύτερη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ιδιωτικοποίηση ήταν η διάθεση του μεριδίου 22% που κατείχε το ΤΧΣ στην Εθνική Τράπεζα για περίπου 1,1 δισ. ευρώ που μάλιστα επιτεύχθηκε με ελαχιστοποίηση της έκπτωσης στην τιμή διάθεσης, στο 2,57%.
Μετά από 10 χρόνια συνεχών προσπαθειών, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πηγές, το τραπεζικό σύστημα με τη καθοριστική συμβολή του ΤΧΣ επιστρέφει απολύτως δυναμικά στη θέση που αξίζει διεκδικώντας την περαιτέρω ανάπτυξη του. Πρόδηλες είναι και οι θετικές επιδράσεις σε όλες τις πτυχές της οικονομίας της χώρας αφού η αποδεδειγμένη πια επενδυσιμότητα της δημιουργεί σημαντικές νέες ευκαιρίες ανάπτυξης.
