Όπως είναι γνωστό, στις 5 Μαρτίου συναντήθηκαν στη Μόσχα οι πρόεδροι της Ρωσίας και της Τουρκίας με σκοπό να βρουν μια λύση για την κατάσταση που επικρατεί στην συριακή Επαρχία Ιντλίμπ. Πούτιν και Ερντογάν κατέληξαν σε μια συμφωνία η οποία κατά πολλούς οδηγεί σε μια στρατηγική ήττα για τον Τούρκο πρόεδρο.
Τι κερδίζει και τι χάνει η Τουρκία από αυτή την συμφωνία;
Καταρχάς ας δούμε τι περιλαμβάνει η συμφωνία. Οι δύο πρόεδροι συμφώνησαν στα εξής:
Στην άμεση κατάπαυση του πυρός η οποία τέθηκε σε ισχύ από τις 6/3,
Στην δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας κατά το μήκος του αυτοκινητοδρόμου Μ4, βάθους 6 χιλιομέτρων προς τον Βορρά και 6 προς το Νότο, και
Στην πραγματοποίηση κοινών στρατιωτικών περιπολιών επί του αυτοκινητοδρόμου Μ4 από τις 15/3.
Είναι εμφανές ότι η Ρωσία βγαίνει κερδισμένη από αυτή την συμφωνία. Οι δυνάμεις του Άσσαντ έχουν θέσει υπό τον έλεγχό τους ένα σημαντικό τμήμα των επαρχιών Χάμα, Αλέππο και Ιντλίμπ. Η συμφωνία εγγυάται πλήρως την ασφάλεια του αυτοκινητοδρόμου Μ5 (που συνδέει το Αλέππο με την Δαμασκό), τον οποίο οι κυβερνητικές δυνάμεις ανακατέλαβαν κατά την διάρκεια των αιματηρών στρατιωτικών επιχειρήσεων των τελευταίων μηνών. Το ίδιο ισχύει και για την στρατηγικής σημασίας πόλη Σαρακίμπ, όπου εφάπτονται οι αυτοκινητόδρομοι Μ4 και Μ5.
Επιπλέον, η συμφωνία δίνει την ευκαιρία στο κυβερνητικό στρατόπεδο να αναδιοργανωθεί και να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις του. Παράλληλα, ο διάδοχος του Qassem Soleimani, ο οποίος μετέβη πρόσφατα στην Συρία, έχει την ευκαιρία να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις των σιιτικών παραστρατιωτικών ομάδων που βρίσκονται στην Συρία, οι οποίες – εξαιτίας των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το Ιράν – δεν διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στις μάχες των τελευταίων μηνών. Τέλος, με την κατάπαυση του πυρός διεκόπησαν οι τακτικές επιθέσεις των Τούρκων εναντίον των δυνάμεων του Άσσαντ.
Αντιθέτως, η Τουρκία φαίνεται να κερδίζει από την συμφωνία μονάχα το εξής: με την κατάπαυση του πυρός, τερματίζονται και οι επιθέσεις κατά των τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή, οι οποίες είχαν οδηγήσει στις απώλειες ενός μεγάλου αριθμού Τούρκων στρατιωτών. Έτσι, θα μειωθούν και οι αντιδράσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας και η πολιτική, καθώς και κοινωνική πίεση προς την τουρκική κυβέρνηση.
Ωστόσο, η Τουρκία φαίνεται να ηττήθηκε πολιτικά. Πριν την συμφωνία, η Άγκυρα επέμενε ότι δεν θα σταματήσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις στην Ιντλίμπ έως ότου οι δυνάμεις Άσσαντ αποχωρήσουν από την περιοχή και οπισθοχωρήσουν στα εδάφη που βρίσκονται πέραν των 12 τουρκικών στρατιωτικών παρατηρητηρίων που η Τουρκία εγκατέστησε μετά την συμφωνία του Σότσι. Με την συμφωνία η Τουρκία αναγκάζεται να αποδεχτεί την κυριαρχία του συριακού στρατού επί των εδαφών που ανακατέλαβε στην βορειοδυτική Συρία από το καλοκαίρι του 2019 κι ύστερα.
Εκτός όμως από αυτήν την πολιτική ήττα, ο Ερντογάν έχει να αντιμετωπίσει και την επερχόμενη προέλαση των κυβερνητικών δυνάμεων στο νότιο τμήμα της Επαρχίας Ιντλίμπ. Με την δημιουργία της ζώνης ασφαλείας κατά το μήκος του Μ4, οι αντάρτες και οι τζιχαντιστές που βρίσκονται νοτίως του αυτοκινητοδρόμου αποκόπτονται από το υπόλοιπο κομμάτι του τελευταίου μεγάλου θύλακα της αντιπολίτευσης – και της Al Qaeda - δηλαδή από την Επαρχία Ιντλίμπ. Για τον λόγο αυτό, η ανακατάληψη του νότιου τμήματος της Επαρχίας Ιντλίμπ από τις δυνάμεις του Άσσαντ θεωρείται – εκτός απροόπτου – δεδομένη. Ακόμη, η Τουρκία έχει να αντιμετωπίσει και την εξής πρόκληση: για την δημιουργία του διαδρόμου ασφαλείας στον Μ4, η Τουρκία καλείται να απομακρύνει όλες τις ένοπλες ομάδες από την περιοχή. Το πρόβλημα είναι ότι οι τζιχαντιστές της Hayat Tahrir al-Sham, με την οποία η Τουρκία συνεργάζεται και την εξοπλίζει, αρνείται να σταματήσει τις εχθροπραξίες.
Η συμφωνία αυτή απέτρεψε τις δύο χώρες – Ρωσία και Τουρκία – από το να έρθουν σε άμεση σύγκρουση. Εντούτοις, η Τουρκία συνεχίζει να στέλνει έναν μεγάλο αριθμό στρατιωτικών οχημάτων στην Ιντλίμπ. Το πιθανότερο είναι η συγκεκριμένη συμφωνία να σταματήσει τις έντονες συγκρούσεις για κάποιο διάστημα μέχρι την επανέναρξη των ρωσικών βομβαρδισμών, καθώς και των χερσαίων επιχειρήσεων από τις δυνάμεις Άσσαντ και τους συμμάχους τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η συνεχής εισροή Τούρκων στρατιωτών στα εδάφη της Συρίας δεν γίνεται με σκοπό την πραγμάτωση των προβλεπόμενων από τη νέα συμφωνία κοινών περιπολιών με τους Ρώσους. Η κατάπαυση του πυρός δεν τηρείται στο έπακρον από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Η κατάσταση στην Επαρχία Ιντλίμπ δείχνει ότι η νέα συμφωνία μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας μάλλον θα έχει την κατάληξη που είχαν και οι προηγούμενες συμφωνίες για την Ιντλίμπ. Κατά πάσα πιθανότητα, οι αιματηρές συγκρούσεις στην βορειοδυτική Συρία θα συνεχιστούν και η Τουρκία δεν θα μείνει αμέτοχη στην πορεία των νέων ενδεχόμενων συγκρούσεων.
Κατά την γνώμη μου, τέτοιου είδους συμφωνίες αποτρέπουν την άμεση σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας. Αποτελούν ωστόσο μια τακτική του Ρώσου προέδρου Πούτιν για την εξυπηρέτηση των ρωσικών συμφερόντων στην Συρία, χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο τα συμφέροντα της Μόσχας στην Τουρκία. Εντούτοις, αυτή η αποτελεσματική άσκηση εξωτερικής πολιτικής από την πλευρά της Ρωσίας δεν θα φέρει την ειρήνη στην Συρία.
