Του Γιώργου Παυλόπουλου
Η κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν δεν αποτελεί είδηση. Εδώ και μήνες, άλλωστε, οι απειλές διαδέχονται η μία την άλλη, ενώ η Ουάσινγκτον έχει αποσυρθεί από τη συμφωνία του 2015 και η Τεχεράνη την «πριόνισε» περαιτέρω με την απόφασή της να αυξήσει την ποσότητα και το ποσοστό του ουρανίου που εμπλουτίζει. Παρ'' όλα αυτά, οι δύο πλευρές έχουν δείξει (μέχρι σήμερα) πως είναι διατεθειμένες αλλά και ικανές να διατηρήσουν υπό έλεγχο τη μεταξύ τους αντιπαράθεση.
Η άμεση εμπλοκή του Ηνωμένου Βασιλείου στην υπόθεση αυτή, όμως, αποτελεί είδηση των τελευταίων εβδομάδων. Διότι ενώ θα περίμενε κανείς από την (έμπειρη) πρώην υπερδύναμη να απέχει από κάθε ενέργεια που θα έρχεται σε αντίθεση με τις κατηγορηματικές διαβεβαιώσεις κυβέρνησης και αντιπολίτευσης ότι στηρίζουν την συμφωνία του 2015 και δεν συμφωνούν με τον Ντόναλντ Τραμπ, οι Βρετανοί μοιάζουν αίφνης να είναι πολύ πιο μπλεγμένοι. Για την ακρίβεια, να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του μετώπου, έχοντας απέναντί τους ένα υπολογίσιμο αντίπαλο, με τον οποίο μάλιστα διατηρούν ανοιχτούς λογαριασμούς σε ένα... τεφτέρι που έχει ανοίξει από τις αρχές του περασμένου αιώνα.
Από τη μία, λοιπόν, το Λονδίνο, από εκεί που υπογράμμιζε ότι θα κάνει ό,τι μπορεί, μαζί με το Παρίσι και το Βερολίνο, για να ισχύσουν όσα έχουν συμφωνηθεί και να παρακαμφθεί το αμερικανικό εμπάργκο, τώρα εμφανίζεται να έχει «συρθεί» προς την κατεύθυνση της επιβολής δικών του κυρώσεων κατά της Τεχεράνης.
Από την άλλη, οι διοικητές των πολεμικών του πλοίων που βρίσκονται στον Περσικό και τα Στενά του Ορμούζ βρίσκονται κυριολεκτικά σε κατάσταση κόκκινης επιφυλακής, καθώς κάθε στιγμή μπορεί να ξεσπάσει ένα θερμό επεισόδιο με τους Φρουρούς της Επανάστασης – όπως φαίνεται να συνέβη και κατά το ρεσάλτο των τελευταίων στο βρετανικό τάνκερ την Παρασκευή.
Μεταξύ Σκύλας και Χάρυβδης
Πώς και γιατί άλλαξαν τα δεδομένα για τη Βρετανία; Η αλήθεια είναι ότι αυτή την περίοδο, αν και παραμένει μια εξαιρετικά ισχυρή και υπολογίσιμη δύναμη σε όλα τα επίπεδα, αναδεικνύεται ως ο «αδύναμος κρίκος» της Δύσης. Κι αυτό είναι κάτι που διαπιστώνουν το καθεστώς του Ιράν και οι σύμμαχοί του, οι οποίοι με τη σειρά τους εντείνουν την πίεση που της ασκούν.
Πρώτα από όλα, υπάρχει το Brexit. Η απόφαση που ελήφθη το 2016, στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου, έχει φέρει τη χώρα μπροστά σε μια πρωτόγνωρη και δύσκολη κατάσταση. Εάν, τελικώς (κάτι που δεν είναι ακόμη βέβαιο) αποφασίσει να ανοίξει την πόρτα της εξόδου και να την κλείσει πίσω της, τότε θα πρέπει να αντικαταστήσει τα οφέλη που της έδινε η παρουσία της μέσα σε ένα ισχυρό μπλοκ με συμμαχίες οι οποίες θα αποδεικνύουν ότι η επιλογή ήταν η ορθή και άξιζε τον κόπο.
Εδώ, ο ρόλος των ΗΠΑ, του έτερου παραδοσιακού πόλου του λεγόμενου «αγγλοσαξονικού άξονα», είναι κομβικός. Αυτό υπονοεί και ο Τραμπ όταν τάζει στους Βρετανούς μια σούπερ συμφωνία για τις διμερείς σχέσεις – ζητώντας τους, όμως ταυτόχρονα και σε αντάλλαγμα να διαχωρίσουν καθαρά τη θέση τους από τους άλλους της ΕΕ σε όλα τα θέματα, του Ιράν συμπεριλαμβανομένου. Υπό αυτό το πρίσμα, η έφοδος των Βρετανών κομάντος στο ιρανικών συμφερόντων δεξαμενόπλοιο, που πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιουλίου στο Γιβραλτάρ και έδωσε στην Τεχεράνη το «δικαίωμα» να προχωρήσει σε αντίποινα, μπορει να ερμηνευθεί ως κίνηση για την ικανοποίηση της παραπάνω απαίτησης.
Στη συνέχεια, έρχεται κάτι που έχει άμεση σχέση με το Brexit: Η κυβερνητική και πολιτική κρίση την οποία γνωρίζει η Βρετανία, που λειτουργεί ως ηλεκτροσόκ για τα δύο παραδοσιακά μεγάλα κόμματα και το σύνολο του πολιτικού συστήματος. Επί της ουσίας, εδώ και μερικές εβδομάδες η χώρα στερείται κυβέρνησης και αναμένει τον διάδοχο της Τερέζα Μέι να ανοίξει τα χαρτιά του και να διαπιστώσει εάν έχει την αναγκαία κοινοβουλευτική πλειοψηφία για να προχωρήσει ή εάν θα αναγκαστεί να πάει σε εκλογές.
Τα Φόκλαντς και η Θάτσερ
Υπό αυτό το πρίσμα, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά από το 1982, όταν ξέσπασε ο νικηφόρος για το «στέμμα» πόλεμος των Φόκλαντς: Η περίοδος είναι πολύ διαφορετική, το Ιράν δεν είναι Αργεντινή και ο Τζόνσον δεν συγκρίνεται με την Θάτσερ. Κατά συνέπεια, μια πολεμική περιπέτεια ενέχει τεράστιους κινδύνους για τη Βρετανία – ειδικά καθώς τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Ευρωπαίοι έχουν διαμηνύσει πως δεν επιθυμούν τη στρατιωτική σύγκρουση με το Ιράν.
Βεβαίως, τίποτα δεν είναι δεδομένο και οι συσχετισμοί είναι ρευστοί. Εάν μια χώρα με την ισχύ, την επιρροή και την ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου εμπλακεί σε σύρραξη, αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης και να πυροδοτήσει αλλεπάλληλες και δραματικές εξελίξεις.
UK Ministry of Defence via AP
