Της Γιάννας Σουλάκη
Η ανακάλυψη νέων εμβολίων που θα προστάτευαν την ανθρωπότητα από λοιμώδεις, επιδημικές και θανατηφόρες ασθένειες, καμάρι της επιστήμης στις δεκαετίες ''70 και ''80, κατέληξε σε "ανάθεμα" από τη δεκαετία του ''90 κι μετά. Τα θαυματουργά επιτεύγματα της φαρμακοβιομηχανίας, κατέληξαν στο σήμερα να αποτελούν πηγή καχυποψίας, αντιπαραθέσεων και οργισμένων αντιδράσεων από πολλούς γονείς.
Η συζήτηση τεράστια, με πολλά επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα από κάθε πλευρά. Συζήτηση που αναζωπυρώθηκε τις τελευταίες ημέρες, με αφορμή την παγκόσμια επιδημική έξαρση των κρουσμάτων της ιλαράς.
Θα συμφωνήσουμε ποτέ οι άνθρωποι για τους κινδύνους και τα οφέλη των εμβολίων; Μπορεί και όχι, υποστηρίζουν με σκεπτικισμό οι επιστήμονες.
Υπάρχουν, όμως, και κάποια αδιαμφισβήτητα επιστημονικά δεδομένα, τα οποία έχουν προκύψει από τις επιστημονικές έρευνες τα τελευταία χρόνια.
Πάμε να ρίξουμε μια ματιά σε κάποια βασικά στοιχεία...
1. Ορισμένα εμβόλια περιέχουν υδράργυρο
Αλήθεια
Η θιμεροσάλη (thimerosal) ή θειομερσάλη (thiomersal), είναι ένα χημικό συντηρητικό που εμποδίζει τη βακτηριακή μόλυνση, το οποίο περιέχει περίπου κατά 50% υδράργυρο. Σήμερα, πράγματι μπορεί να συναντάται σε πολλά εμβόλια κατά της γρίπης, σύμφωνα με το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).
H θειομερσάλη χρησιμοποιούνταν από παλιά ως συντηριτικό σε φιαλίδια εμβολίων πολλαπλών χρήσεων και παρότι δεν αποδείχθηκε ποτέ, ότι στη μορφή και στην ποσότητα που περιεχόταν θα μπορούσε να προκαλέσει κάποια επιπλοκή, αφαιρέθηκε από όλα τα παιδικά εμβόλια λόγω αυξημένης ανησυχίας των γονιών. Έτσι από το 2001, η θιμεροσάλη έπαψε να υπάρχει σε όλα τα εμβόλια για παιδιά ηλικίας κάτω των 6 ετών.
2. Τα εμβόλια προκαλούν αυτισμό
Μύθος
Μια περιορισμένη μελέτη του 1998 που διεξήχθη από τον γιατρό-ερευνητή Andrew Wakefield “απέδειξε” συσχετισμό μεταξύ του εμβολίου κατά της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR) και του αυτισμού, προκαλώντας πανικό και υστερία σ''έναν ολόκληρο πλανήτη, με αποτέλεσμα την καταβαράθρωση των ποσοστών ανοσοποίησης των πληθυσμών.
Έκτοτε, η μελέτη καταρρίφθηκε ως λανθασμένη και αποσύρθηκε από το περιοδικό που τη δημοσίευσε, κάτι που όμως πέρασε στα “ψιλά” της επικαιρότητας. Οπως, επίσης, και το γεγονός ότι το Αμερικανικό Ινστιτούτο Ιατρικής δημοσίευσε το 2004 μια μελέτη, η οποία αποδείκνυε ότι δεν υπήρχαν επιστημονικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν έστω και ελάχιστη σχέση μεταξύ του εμβολίου MMR και του αυτισμού. Τον Σεπτέμβριο του 2010, το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) δημοσίευσε παρόμοια αποτελέσματα.
«Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο, από το να μην εμβολιάσετε το παιδί σας», λέει η Carrie Nelson, MD, πρόεδρος της Επιτροπής για την Δημόσια Υγεία και την Επιστήμη, της Αμερικανικής Ακαδημίας Οικογενειακών Ιατρών.
3. Τα εμβόλια μπορεί να έχουν παρενέργειες
Αλήθεια
Τα εμβόλια δεν είναι 100% αθώα. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ο πόνος στο σημείο της ένεσης και ο πυρετός, προβλήματα που αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με παυσίπονα. Πολύ σπάνιες είναι οι εμπύρετες κρίσεις ή «σπασμοί», αν και οι κίνδυνοι ποικίλλουν ανάλογα με το είδος του εμβολίου.
Για παράδειγμα, 1 στα 14.000 παιδιά υποφέρουν από παρόμοιες κρίσεις μετά τη λήψη του εμβολίου κατά της διφθερίτιδας, τετάνου, κοκκύτη DΤaP, ενώ 1 στα 3.000 με το εμβόλιο MMR.
Μερικά παιδιά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών από άλλα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ίσως είναι καλύτερο να προχωρήσετε με προσοχή ή να τα παραλείψετε, σύμφωνα με το CDC.
4. Είστε ασφαλείς, εάν έχουν εμβολιαστεί οι άλλοι
Μύθος
Δυστυχώς, εδώ υπάρχει ένα μεγάλο “αλλά”. «Συχνά, οι -από επιλογή- ημι-εμβολισμένες ή ανεμβολίαστες οικογένειες συμμετέχουν στις ίδιες παιδαγωγικές ομάδες και σχολεία με τον υπόλοιπο πληθυσμό, καθιστώντας έτσι πολύ εύκολη την εξάπλωση ασθενειών που θα μπορούσαν να προληφθούν με τον εμβολιασμό», λέει στο health.com ο Ari Brown, MD, παιδίατρος και εκπρόσωπος της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής.
Ο Dr. Brown, υποστηρίζει ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Σαν Ντιέγκο, όπου μέσω των ανεμβολίαστων άστεγων ατόμων εξαπλώθηκε ο ιός της ηπατίτιδας Α, ο οποίος έχει οδηγήσει μέχρι σήμερα στο θάνατο 15 ανθρώπους κι έχει μολύνει περίπου 400: «Κατ''αρχήν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που δεν μπορούν να εμβολιασθούν λόγω περιορισμών στην υγεία τους ή λόγω ηλικίας. Επιπλέον, δεν αποκλείεται να κολλήσετε κάποια μικρόβια όπως τον τετάνο και την ηπατίτιδα Α, από μολυσμένο χώμα ή τρόφιμα κι όχι από κάποιο άλλο άτομο».
5. Τα εμβόλια εγγυώνται προστασία 100%
Μύθος
Τα εμβόλια δεν μπορούν να σας εγγυηθούν 100% ότι δεν θα νοσήσετε. Αλλά δεν παύουν να αποτελούν μια μεγάλη βοήθεια. Εάν για παράδειγμα κάνετε το εμβόλιο της γρίπης, δεν αποκλείεται να κολλήσετε γρίπη, αλλά είναι πιθανόν να την περάσετε πιο ελαφριά.
Επίσης, το εμβόλιο της γρίπης των πτηνών, ο Dr.Ari Brown λέει, ότι είναι 80% αποτελεσματικό στην πρόληψη του ιού και 100% αποτελεσματικό στην προστασία του ατόμου από σοβαρές επιπλοκές.
Για την καλύτερη και πιο αποτελεσματική προστασία, επίσης, οι εμπειρογνώμονες βασίζονται στην "ανοσία της αγέλης", που σημαίνει ότι όσο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού εμβολιάζεται, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να προστατεύονται οι περισσότεροι, συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων που δεν μπορούν να εμβολιαστούν, λόγω περιορισμών.
6. Τα πολλά εμβόλια αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα
Μύθος
Ο Dr. Brown υποστηρίζει ακριβώς το αντίθετο. «Κάθε δόση εμβολίου βάζει τον οργανισμό σε διαδικασία να κάνει ανοσοαπόκριση, δηλαδή να δημιουργήσει άμυνα (αντισώματα), έτσι ώστε να μπορεί να καταπολεμήσει μια πραγματική λοίμωξη όταν εμφανιστεί», λέει.
Τα παιδιά τα τελευταία χρόνια κάνουν πολλαπλούς εμβολιασμούς ταυτόχρονα, ώστε να αποκτήσουν προστασία όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα. Τόσο το Αμερικανικό Advisory Committee on Immunization Practices όσο και η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συστήνουν να χορηγούνται ταυτόχρονα τα εμβόλια στα παιδιά, όταν είναι απαραίτητο.
7. Τα εμβόλια είναι μόνο για παιδιά
Μύθος
Εκτός από τα παιδικά, υπάρχουν πολλά εμβόλια που μπορούν να βοηθήσουν εφήβους και ενήλικες, νέους και ηλικιωμένους, να παραμένουν υγιείς. Το πιο προφανές, είναι το εμβόλιο της γρίπης, το οποίο χορηγείται ετησίως, σε ειδικές ομάδες του πληθυσμού.
Αλλα παράδειγμα είναι οι φοιτητές, οι οποίοι πρέπει να κάνουν το εμβόλιο μηνιγγίτιδας πριν ζήσουν σε ένα φοιτητικό ξενώνας, ενώ οι ηλικιωμένοι και πολλοί ενήλικες μπορούν να επωφεληθούν από τα εμβόλια της πνευμονίας.
Οι ενήλικες χρειάζονται επίσης ενίσχυση έναντι του τετάνου και του κοκκύτη. Κι αυτό γιατί τα παιδιά δεν είναι πλήρως ανοσοποιημένα κατά του κοκκύτη μέχρι την ηλικία των 4 ετών, λέει ο Dr.Nelson, τα βρέφη επίσης, διατρέχουν υψηλό κίνδυνο κι ο κοκκύτης μπορεί να μεταδοθεί εύκολα σε μωρά, από ενήλικες με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
8. Το εμβόλιο κατά των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι μόνο για κορίτσια
Μύθος
Υπάρχουν δύο εμβόλια HPV: το Cervarix, για τα κορίτσια και γυναίκες από 10 έως 25 ετών και το Gardasil για ηλικίες από 9 έως 26. Ωστόσο, το Gardasil – σύμφωνα με μελέτες τα προηγούμενα χρόνια – συστήνεται, επίσης, να χορηγείται σε αγόρια και άνδρες ηλικίας από 9 έως 26 ετών, σύμφωνα με το CDC. Το Gardasil προστατεύει από τους τύπους 6 και 11 του ιού των ανθρώπινου θηλωμάτων, οι οποίοι προκαλούν περίπου το 90% όλων των γεννητικών κονδυλωμάτων. Σίγουρα, πάντω, τα κορίτσια λαμβάνουν το εμβόλιο σε μεγαλύτερη συχνότητα από τα αγόρια.
Σύμφωνα με το CDC, περίπου 500.000 περιπτώσεις κονδυλωμάτων των γεννητικών οργάνων εμφανίζονται κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
9. Οι έγκυες γυναίκες δεν μπορούν να κάνουν εμβόλια
Μύθος
Αυτό είναι εν μέρει αλήθεια. Σύμφωνα με το CDC και την Αμερικανική Ακαδημία Οικογενειακών Ιατρών, οι έγκυες γυναίκες δεν θα πρέπει να λαμβάνουν εμβόλια για την ανεμοβλογιά ή το MMR.
Αλλά το αδρανοποιημένο εμβόλιο της γρίπης είναι ασφαλές και συνιστάται για έγκυες γυναίκες, λέει ο Dr.Brown. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το ανοσοποιητικό σύστημα των γυναικών πέφτει, καθιστώντας τις γυναίκες πιο ευάλωτες σε πιθανή λοίμωξη.
Υπάρχουν ακόμη πολλές γυναίκες που δεν κάνουν το εμβόλιο της γρίπης. Το Αμερικανικό CDC υποστηρίζει, μετά από τελευταίες επιστημονικές εκτιμήσεις, ότι μόνο το 11% των εγκύων γυναικών εμβολιάζεται, ενώ το εμβόλιο προκαλεί την παραγωγή αντισωμάτων στη μητέρα, προστατεύοντας το μωρό της κατά τους πρώτους έξι μήνες της ζωής.
10. Η φυσική ανοσία είναι καλύτερη
Αλήθεια
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν, ότι οι ίδιες οι λοιμώξεις προκαλούν μεγαλύτερη δια βίου ανοσία, απ''ότι τα εμβόλια. (Εξαίρεση είναι η γρίπη, που κάθε χρόνο εμφανίζει διαφορετικά στελέχη). Ομως, υπάρχουν λόγοι που θα πρέπει να σας κάνουν να σκεφτείτε δύο φορές πριν εγκαταλείψετε τον οργανισμό σας και τον οργανισμό των παιδιών σας στη φυσική ανοσία.
Το πρόβλημα με τη φυσική ανοσία είναι ο κίνδυνος των επιπλοκών. Η ανεμοβλογιά μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλίτιδα, πνευμονία ή άλλες σοβαρές επιπλοκές, ή ο σταφυλόκοκκος στα παιδιά που ξύνουν πάρα πολύ τις δερματικές πληγές τους. Μια λοίμωξη από πολιομυελίτιδα μπορεί οδηγήσει σε ολική παράλυση και κώφωση, ενώ η λοίμωξη από αιμόφιλο της ινφλουέντζας τύπου Β'' (Hib), ,μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη.
«Αυτές είναι μόνο κάποιες από τις επιπτώσεις που μπορούν να συμβούν όταν οι άνθρωποι αναβάλουν τη λήψη των εμβολίων», λέει η Dr.Nelson.
11. Τα εμβόλια δεν είναι απαραίτητα για κάποια ασθένεια που έχει εξαλειφθεί
Μύθος
Η μόνη μολυσματική ανθρώπινη ασθένεια που έχει εξαλειφθεί παγκοσμίως είναι η ευλογιά, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ).
Ακόμη και σήμερα σε πολλά μέρη που πλανήτη υπάρχουν εστίες ασθενειών, όπως η ιλαρά, η παρωτίτιδα και ο κοκκύτης. Ετσι, τα εμβόλια μπορούν να σας προστατεύσουν όταν έρχεστε σε επαφή με ανθρώπους που δεν έχουν εμβολιαστεί
12. Οι γιατροί βγάζουν χρήματά από τα εμβόλια
Μύθος
Τα εμβόλια δεν αποφέρουν οικονομικά έσοδα στους ίδιους τους γιατρούς, ενώ η βιομηχανία των εμβολίων αποτελεί μόλις το 1,5% των συνολικών φαρμακευτικών εσόδων, όπως αναφέρεται στο VaccineEthics.org, έναν ιστότοπο τον οποίο διαχειρίζεται το Center for Bioethics του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια. "Είχαμε σοβαρά προβλήματα με την προμήθεια εμβολίων, επειδή πλέον πολύ λίγες φαρμακευτικές εταιρείες παράγουν εμβόλια", λέει η Dr.Nelson. (Πριν από τρεις δεκαετίες, περισσότερες από 30 εταιρείες παρήγαγαν εμβόλια, ενώ σήμερα υπάρχουν μόλις πέντε εταιρείες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 80% της αγοράς.)
Με πληροφορίες από CDC.gov, Health.com, vaccines.e-child.gr
Διαβάστε ακόμα:
- Ευθύνεται το αντι-εμβολιαστικό κίνημα για την αναζωπύρωση της ιλαράς παγκοσμίως;
