Της Γιάννας Σουλάκη
Το θέμα είναι γνωστό τα τελευταία χρόνια κι έχει προβληματίσει ιδιαιτέρως την επιστημονική κοινότητα, η οποία ζητά αγωνιωδώς απαντήσεις. Τα ποσοστά θανάτου από καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν αυξηθεί δραματικά στις νεαρές ηλικίες και κυρίως στην δεκαετία ανάμεσα στα 20 και τα 30 έτη.
Οι ερευνητές υπέθεσαν στην αρχή, ότι η διαπίστωση αυτή μπορεί να μην αντικατοπτρίζει μια πραγματική αύξηση, αλλά μάλλον μια πλασματική, η οποία μπορεί να συνδέεται με την διαρκώς αυξανόμενη και ολοένα πιο πρόωρη ανίχνευση του προβλήματος. Κάτι που μάλλον καλό είναι, όπως λένε.
Σήμερα, μία νέα μεγάλη και πολύχρονη αμερικανική μελέτη έρχεται να ανατρέψει αυτή την προηγούμενη αισιόδοξη επιστημονική εξήγηση. Πράγματι, αποδεικνύεται ότι είναι περισσότεροι οι νεαροί που πεθαίνουν πλέον από καρκίνο του παχέος εντέρου, σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες. Ωστόσο, ούτε αυτή η έρευνα κατόρθωσε να απαντήσει στο φλέγον ερώτημα, γιατί συμβαίνει κάτι τέτοιο...
Επιστημονική διαπίστωση, με πολλά ερωτηματικά...
«Αποτελεί μια πραγματικότητα», δήλωσε η επιδημιολόγος της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Rebecca L. Siegel, η οποία ήταν επικεφαλής συγγραφέας της συγκεκριμένης μελέτης, που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA.
«Διαπιστώσαμε μια μικρή μεν αύξηση, αλλά και μια τάση που εμφανίζεται στους νέους κατά την τελευταία δεκαετία, όμως, δεν πιστεύω ότι είναι κάτι περιστασιακό ή τυχαίο. Φαίνεται ότι το βάρος της ασθένειας μετατοπίζεται στις νεαρότερες ηλικίες», λέει.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι, παρότι ο κίνδυνος θανάτου από καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού μειώθηκε στο σύνολο του πληθυσμού, τα ποσοστά θνησιμότητας στις ηλικίες μεταξύ 20 και 54 έχουν αυξηθεί, από 3,9 θανάτους ανά 100.000 άτομα το 2004, σε 4,3 θανάτους ανά 100.000 άτομα το 2014.
Κι ενώ τα νούμερα δεν δικαιολογούν πανικό, οι επιστήμονες δεν εφησυχάζουν, καθώς δεν γνωρίζουν, όπως λένε, εάν σ''αυτή την αυξητική τάση των περιστατικών, παίζει σημαντικότερο ρόλο ο τρόπος ζωής ή οι περιβαλλοντικοί ή οι γενετικοί παράγοντες.
Η αναζήτηση των αιτιών
Κι ενώ τα ποσοστά καρκίνου που συνδέονται με τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων ΗPV αυξάνονται τα τελευταία χρόνια – ιός ο οποίος προκαλεί καρκίνο κυρίως στον τράχηλο, στον λαιμό και τον πρωκτό – οι επιστήμονες δεν συνδέουν τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού με τη σεξουαλική συμπεριφορά ή την ύπαρξη του ιού HPV, που μεταδίδεται μέσω της σεξουαλικής δραστηριότητας.
Αναζητούν, λοιπόν, άλλες αιτίες που ενοχοποιούνται για την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η παχυσαρκία, η διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε κόκκινα ή επεξεργασμένα κρέατα ή η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας.
Μια άλλη πρόσφατη μελέτη έδειξε, για παράδειγμα, ότι η παρατεταμένη χρήση αντιβιοτικών κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής, μπορεί να συνδέεται με μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης προκαρκινικών πολύποδων, πιθανώς επειδή τα αντιβιοτικά έχουν την τάση να αλλάζουν τη σύνθεση του μικροβιώματος του εντέρου.
Οι επιστήμονες διερευνούν επίσης και την πιθανή περίπτωση, το είδος του καρκίνου του παχέος εντέρου στους νεαρούς ενήλικες, να είναι διαφορετικό από αυτό που εντοπίζεται στους ηλικιωμένους. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις, μάλιστα, ότι στους νέους εντοπίζονται πιο συχνά προκαρκινικοί πολύποδες, οι οποίοι δύσκολα αφαιρούνται κατά τη διάρκεια μιας κολονοσκόπησης, λόγω της θέσης τους στο παχύ έντερο ή επειδή είναι επίπεδες και όχι σωληνοειδείς, σύμφωνα με τον Dr. Otis Brawley, ογκολόγο της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας.
Έγκαιρη διάγνωση, αλλά σε ποιά ηλικία;
Τα ανησυχητικά αυτά ευρήματα οδηγούν τους επιστήμονες στο συμπέρασμα, ότι η ανίχνευση του καρκίνου του παχέος εντέρου θα πρέπει να γίνεται έγκαιρα. Κι ενώ οι περισσότερες επιστημονικές εταιρείες συστήνουν εδώ και χρόνια, οι προληπτικές εξετάσεις γι''αυτού του είδους τα προβλήματα, να γίνονται μετά την ηλικία των 50 ετών (εκτός εάν υπάρχουν συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου, όπως το οικογενειακό ιστορικό στην ασθένεια ή χρόνιες παθήσεις όπως η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου), το Αμερικανικό Κολέγιο Γαστρεντερολογίας, συνιστά στους Αφροαμερικανούς να κάνουν την πρώτη τους εξέταση ρουτίνας στην ηλικία των 45 χρόνων, καθώς -όπως έχουν διαπιστώσει- διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου από τους λευκούς.
Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, οποιαδήποτε νέα σύσταση για επέκταση του ορίου ηλικίας προς τα κάτω στις προληπτικές εξετάσεις και για το σύνολο του πληθυσμού κρίνεται από τους ειδικούς ως αμφιλεγόμενη και εξαιρετικά δαπανηρή, καθώς- όπως υποστηρίζουν - η μεγάλη πλειοψηφία των θανάτων από καρκίνο του παχέος εντέρου εξακολουθεί να εμφανίζεται στους ηλικιωμένους ενήλικους.
«Δεν είμαστε σε θέση αυτή τη στιγμή, να πούμε ότι η αύξηση της θνησιμότητας ανάμεσα στους νέους, μας δίνει το δικαίωμα να υποβάλλουμε σε προληπτική κολονοσκόπηση τους 20χρονους», δήλωσε ο Dr. Michael Porter, καθηγητής γενικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας του Σαν Φρανσίσκο. Περισσότερες ζωές θα σωθούν με την αύξηση των ποσοστών προσυμπτωματικού ελέγχου στην ηλικία των 50 ετών, δήλωσε και πρόσθεσε, επίσης: «Αξίζει να επεκταθεί η έρευνα για να διαπιστωθεί εάν η μείωση στην ηλικία προληπτικών εξετάσεων για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, θα αποφέρει τελικά περισσότερα οφέλη από τις βλάβες, γιατί αυτές οι αποφάσεις ενέχουν κινδύνους», λέει.
Παρ'' ότι οι διαγνωστικές εξετάσεις είναι δαπανηρές, δεν είναι το κόστος το μοναδικό πρόβλημα. Το να ψάχνει κανείς για καρκίνο του παχέος εντέρου στους νέους, είναι σαν να ψάχνει βελόνα στα άχυρα, λένε οι γιατροί. Θα πρέπει να ελεγχθούν πολλοί άνθρωποι, για να εντοπιστεί τελικά ένας μικρός αριθμός καρκίνων ή προκαρκινικών πολυπόδων. Η πλειοψηφία των νέων, όμως, θα υποστούν αυτή τη δοκιμασία χωρίς λόγο, ενώ κάποιοι από αυτούς μπορεί να υποστούν τραυματισμούς ή άλλες βλάβες. Ενας άλλος κίνδυνος ενδέχεται να είναι και η ψευδώς θετική διάγνωση, που είναι μεν σπάνια, αλλά μπορεί να συμβεί και μπορεί να υποβάλλει σε σοβαρή δοκιμασία ανθρώπους, χωρίς να υπάρχει πραγματικός λόγος.
Οι ελπίδες για έναν πιο αξιόπιστο και πιο εύκολο προσυμπτωματικό έλεγχο συγκεντρώνονται τώρα σε νέες μεθόδους διάγνωσης, μη επεμβατικές, όπως είναι τα τέστ εξέτασης κοπράνων: «Στις Η.Π.Α., οι επιστήμονες αναζητούν νέες διαγνωστικές μεθόδους υψηλής τεχνολογίας, με στόχο να εγκαταλείψουμε ίσως κάποτε τις παλαιές μεθόδους, που προς το παρόν είναι αξιόπιστες», λέει ο Dr. Porter.
Ανησυχητικά συμπτώματα
Oι άνθρωποι που έχουν λόγους να ανησυχούν για καρκίνο του παχέος εντέρου, σε όποια ηλικία και αν βρίσκονται, θα πρέπει να επικοινωνούν με το γιατρό τους, υποστηρίζουν οι γιατροί. Στα προειδοποιητικά συμπτώματα περιλαμβάνονται: η αιμορραγία από το ορθό, τα αιματηρά κόπρανα, η ανεξήγητη απώλεια βάρους, η κόπωση και τα συμπτώματα από το πεπτικό ή οι διαρκείς αλλαγές στον τρόπο αφόδευσης.
Η αναιμία στους άνδρες, είναι επίσης ένα προειδοποιητικό σημάδι που πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω. Ενώ το ίδιο σύμπτωμα στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες - που οι γιατροί συνήθως αποδίδουν σε αναιμία - σήμερα λένε, ότι εάν η γυναίκα έχει και άλλα συμπτώματα, τότε οι γιατροί θα πρέπει να διερευνούν και την περίπτωση του καρκίνου του παχέος εντέρου.
Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε το οικογενειακό σας ιατρικό ιστορικό και μάλιστα, όχι μόνο την περίπτωση στενών συγγενών σας με καρκίνο του παχέος εντέρου, αλλά και με καλοήθεις πολύποδες, οι οποίοι μπορεί να είναι προκαρκινικοί. Ενημερώστε το γιατρό σας για οποιεσδήποτε ιατρικές καταστάσεις, όπως την ύπαρξη φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο.
Οι γιατροί λένε, επίσης, ότι μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο του καρκίνου του παχέος εντέρου, εάν διατηρείτε ένα υγιές βάρος, εάν έχετε ικανοποιητική σωματική δραστηριότητα, καταναλώνετε υγιεινά τρόφιμα, δεν καπνίζετε και αποφεύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Με πληροφορίες από NewYorkTimes.gr
